De laatste jaren neemt de steun voor het klassieke idee dat geslacht binair is af en is er meer maatschappelijke en politieke aandacht voor transgender personen. In het gevangeniswezen wordt echter nog steeds uitgegaan van binaire geslachten. Transgender gedetineerden zijn kwetsbaar voor mensenrechtenschendingen, onder andere vanwege een verhoogd risico op discriminatie, intimidatie en misbruik. In dit artikel wordt stilgestaan bij recente onderzoeksbevindingen ten aanzien van de grootte van de groep transgender gedetineerden in Nederland, de plaatsing van transgender gedetineerden, de bejegening door medegedetineerden en personeel en de mogelijkheden voor medische zorg in de inrichting.

De heersende opvatting in de rechtspraak en de literatuur over causaliteit is dat het causale verband tusssen een gedraging en een gevolg moet worden vastgesteld aan de hand van de leer van de redeliijke toerekening. Die leer heeft in de rechtspraak echter slechts een beperkte rol bij het verwerpen van bepaalde bewijsverweren. In de meeste gevallen uit de rechtspraktijk wordt het causale verband vastgesteld aan de hand van empirisiche ervaringsregels en specialistische deskundigenverklaringen waarin de leer van de redelijke toerekening geen rol speelt.

Op 1 oktober 2022 zijn de gronden voor herziening van een strafrechtelijke veroordeling uitgebreid. In artikel 457 lid onder b Sv is sindsdien vastgelegd dat ook een door de Nederlandse regering bij eenzijdige verklaring erkende schending van het EVRM grond biedt voor herziening. Eerder leek de Nederlandse wet enkel een door het EHRM bij uitspraak vastgestelde schending van het EVRM als herzieningsgrond aan te merken. In deze bijdrage worden kanttekeningen geplaatst bij de tekst en de totstandkoming van de uitgebreide herzieningsregeling, alsmede bij het praktisch belang en de wenselijkheid van die wettelijke uitbreiding.