Bsb_cover
Rss

Boom Strafblad

Meer op het gebied van Strafrecht

Over dit tijdschrift  

Meld u zich hier aan voor de attendering op dit tijdschrift zodat u direct een mail ontvangt als er een nieuw digitaal nummer is verschenen en u de artikelen online kunt lezen.

Aflevering 6, 2023 Alle samenvattingen uitklappen
Redactioneel

Bijzondere zaken

Trefwoorden Jurisprudentie, Precedentwerking, Hoge Raad, EHRM, Mijlpaalarresten
Auteurs mr. dr. S.R. (Sven) Bakker en mr. dr. M. (Mojan) Samadi
Auteursinformatie

mr. dr. S.R. (Sven) Bakker
Sven Bakker is wetenschappelijk medewerker bij de Hoge Raad der Nederlanden en is tevens redactiesecretaris van dit tijdschrift.

mr. dr. M. (Mojan) Samadi
Mojan Samadi is universitair docent straf- en strafprocesrecht aan de Universiteit Leiden en is tevens redactiesecretaris van dit tijdschrift.
Artikel

Het Pokkenbriefje-arrest: het oudste strafrechte­lijke arrest van de Hoge Raad op rechtspraak.nl

Trefwoorden Mijlpaalarrest, Vaccinatiedwang, Vaccinatiedrang, Recht op privéleven
Auteurs mr. T.B. (Tamara) Trotman en mr. R.C. (Rogier) Simons
SamenvattingAuteursinformatie

    In het artikel wordt stilgestaan bij het Mijlpalenarrest-project van de Hoge Raad en in het bijzonder bij het Pokkenbriefje-arrest van 11 februari 1862. De historische achtergrond van deze uitspraak wordt geschetst. Het te voeren vaccinatiebeleid en de mate van dwang of drang die daarbij wenselijk is om gevaarlijke infectieziekten effectief in te dammen is vaak onderwerp van verhit debat geweest. Afgesloten wordt met een vergelijking met het Straatsburgse arrest Vavřička e.a. t. Tsjechië van 8 april 2021.


mr. T.B. (Tamara) Trotman
Tamara Trotman is raadsheer in de Hoge Raad der Nederlanden.

mr. R.C. (Rogier) Simons
Rogier Simons is promovendus bij het Amsterdam UMC (Faculteit der Geneeskunde) en professional support lawyer bij Van Benthem en Keulen.
Artikel

Het ontbreken van materiële wederrechtelijkheid en de Veearts-jurisprudentie

Van theorie naar praktijk en weer terug?

Trefwoorden Huizense veearts, Ongeschreven strafuitsluitingsgrond, Kwalificatie-uitsluitingsgrond, Exceptie, Dogmatiek
Auteurs mr. dr. S.R. (Sven) Bakker
SamenvattingAuteursinformatie

    Welke betekenis mag worden toegekend aan de Veearts-jurisprudentie, in het bijzonder gezien het procesverloop en de feiten en omstandigheden die ten grondslag liggen aan deze zaak? In deze bijdrage wordt de wisselwerking tussen strafrechtelijke theorie en praktijk die samenhangt met de Veearts-jurisprudentie uitgediept. Daartoe wordt aangevangen met een korte bespreking van het fenomeen uit de Duitse doctrine: (het ontbreken van) materiële wederrechtelijkheid, waarna (de casus die aanleiding gaf tot) de Veearts-jurisprudentie nader wordt uiteengezet. Nadat de dogmatische plaats van het ontbreken van materiële wederrechtelijkheid inzichtelijk is gemaakt, volgen evaluerende opmerkingen omtrent de kwestie wat de praktische en/of theoretische betekenis is van het Veearts-arrest voor het strafrecht anno 2023.


mr. dr. S.R. (Sven) Bakker
Sven Bakker is wetenschappelijk medewerker bij de Hoge Raad der Nederlanden en is tevens redactiesecretaris van dit tijdschrift.
Artikel

Melk en Water: verdunning van melk, versterking van schuld

Trefwoorden Strafuitsluitingsgronden, Afwezigheid van alle schuld, Jurisprudentie, Hoge Raad, Buitenwettelijke strafuitsluitingsgronden
Auteurs mr. J.P. (Jelle) Cnossen
SamenvattingAuteursinformatie

    Het Melk en Water-arrest is gewezen naar aanleiding van een relatief klein strafrechtelijk vergrijp, maar is groot in zijn betekenis. Het staat bij elke (strafrecht)jurist bekend als een ‘doorbraak’ op het terrein van het schuldbeginsel en als het arrest waarin de buitenwettelijke strafuitsluitingsgrond afwezigheid van alle schuld ontstond. Tegelijk roept het arrest ruim honderd jaar later nog vragen op, ondanks regelmatige aandacht voor dit arrest in de literatuur. Ik noem enkele vragen. Waarom moest er een arrest van de Hoge Raad aan te pas komen om het schuldbeginsel – dat toch ook reeds voor 1916 als fundamenteel uitgangspunt van het strafrecht te gelden had – in het materiële strafrecht te effectueren? Had Modderman niet reeds bepaald dat schuld een onmisbaar element van strafbaarheid vormde (ook bij overtredingen)? Waarom gebeurde deze erkenning of explicitering van het schuldbeginsel juist bij het Melk en Water-arrest, en niet al bij een eerdere gelegenheid na invoering van het Wetboek van Strafrecht in 1886? Hoe verhoudt zich de buitenwettelijke uitbreiding van het stelsel van strafuitsluitingsgronden zich tot de ‘geslotenheid’ die de wetgever voor ogen had bij dit stelsel?


mr. J.P. (Jelle) Cnossen
Jelle Cnossen is docent bij de vaksectie Strafrecht en Criminologie van de Radboud Universiteit.
Artikel

Oude Kijk in ’t Jatstraat

HR 15 februari 1932, NJ 1932, p. 289 m.nt. Taverne; ECLI:NL:HR:1932:BG9438

Trefwoorden Zelfde feit, Hoge Raad, Samenloopregeling, Materieel strafrecht, Jurisprudentie
Auteurs prof. mr. dr. D.V.A. (Dian) Brouwer
SamenvattingAuteursinformatie

    In het Oude Kijk in ’t Jatstraat-arrest heeft de Hoge Raad een juridische invulling gegeven aan het feitbegrip zoals we dat onder andere kennen uit artikel 55 Sr. In deze bijdrage wordt gereflecteerd op dit arrest en de daaruit voortvloeiende rechtsregel.


prof. mr. dr. D.V.A. (Dian) Brouwer
Dian Brouwer is advocaat in Amsterdam en bijzonder hoogleraar Verdediging in strafzaken aan de Universiteit Maastricht.
Artikel

Heroïne in dakgoot anno 2023

Trefwoorden Strafrechtelijke bewijs, Motiveringsvoorschriften, Jurisprudentie, Meer- en vaartverweer, Bewijsverweren
Auteurs prof. mr. dr. J.S. (Joost) Nan
SamenvattingAuteursinformatie

    Vaste rechtspraak van de Hoge Raad is dat de selectie en waardering van het voorhanden bewijsmateriaal zijn voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt. De Hoge Raad blijft in principe zelf van de feiten(vaststelling) af. Het maakt daarbij niet uit of die afweging van de feitenrechter tot een bewezenverklaring of vrijspraak leidt. Het problematische daarbij is dat deze beslissing inzake die selectie en waardering – behoudens bijzondere gevallen – van de Hoge Raad geen motivering behoeft en in cassatie niet met vrucht kan worden bestreden. Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad is het voldoende dat het gebezigde bewijs de bewezenverklaring kán volgen, zonder dat een nadere uitleg van de feitenrechter in alle gevallen is voorgeschreven. Dat volgt (onder andere) uit het arrest Heroïne in dakgoot. Mede naar aanleiding van dit arrest wordt in deze bijdrage gereflecteerd op het stelsel van verweren en motiveren.


prof. mr. dr. J.S. (Joost) Nan
Joost Nan is hoogleraar straf(proces)recht, in het bijzonder financieel-economisch strafrecht, aan de Erasmus School of Law en advocaat in Den Haag.
Artikel

Het Zwarte Ruiter-arrest: gemengde gevoelens over een mijlpaal in het sanctierecht

Trefwoorden Sanctierecht, Mijlpaalarresten, Hoge Raad, TBS, Gevangenisstraf
Auteurs prof. mr. dr. M.J.F. (Michiel) van der Wolf
SamenvattingAuteursinformatie

    Waar leken bij de ‘Zwarte Ruiter’ zullen denken aan de Nazgûl uit The Lord of the Rings, aan een vogel uit de familie van snipachtigen, aan het bekende verhaal over Don Diego de la Vega, of meer lokaal aan de naam van een vermaard muziekcafé in Den Haag, een molen in Alkmaar, een bierbrouwerij in Maastricht of een buurtschap nabij Steenbergen, denken strafrechtsgeleerden bij die naam aan de rechtsregel dat het adagium ‘dat geen straf mag worden opgelegd die zwaarder is dan door de schuld van de dader wordt gerechtvaardigd’ in geen rechtsregel steun vindt.
    In deze bijdrage wordt gereflecteerd op de huidige betekenis van dit arrest voor het sanctierecht, waarbij uitgebreid wordt stilgestaan bij de feitelijke context van de zaak en de staat van het sanctierecht in de jaren 50 van de vorige eeuw.


prof. mr. dr. M.J.F. (Michiel) van der Wolf
Michiel van der Wolf is universitair hoofddocent strafrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en hoogleraar forensische psychiatrie aan de Universiteit Leiden.
Artikel

Het Zwolsman-arrest. Een strafvorderlijke klassieker en een spiegel voor het heden

Trefwoorden Strafprocesrecht, Bijzondere opsporingsmethoden, Commissie Van Traa, Drugscriminaliteit, Georganiseerde misdaad
Auteurs mr. dr. M. (Mojan) Samadi en prof. mr.dr. J.H. (Jan) Crijns
SamenvattingAuteursinformatie

    De betekenis van het Zwolsman-arrest voor het strafprocesrecht is nauwelijks te overschatten. Hoewel het arrest en de daaruit voortkomende rechtsregels iedere strafrechtjurist wel bekend zullen zijn, zijn het arrest en de onderliggende strafzaak ook om een andere reden dan de betekenis ervan voor de strafvorderlijke rechtsvorming belangwekkend. De strafzaak tegen Zwolsman markeert een belangrijk kantelpunt in de omgang door de strafvorderlijke overheid met georganiseerde criminaliteit. In de verharding die daarbij optrad, raakten politie, politici en zelfs de media betrokken. De Nederlandse strafrechtspleging verloor hiermee in zekere zin haar onschuld, nu hiermee een tot op de dag van vandaag voortdurende periode werd ingeluid waarin de strafvorderlijke overheid en de georganiseerde criminaliteit een zich ogenschijnlijk almaar verhardende strijd met elkaar voeren.


mr. dr. M. (Mojan) Samadi
Mojan Samadi is universitair docent straf- en strafprocesrecht aan het Instituut voor Strafrecht & Criminologie van de Universiteit Leiden.

prof. mr.dr. J.H. (Jan) Crijns
Jan Crijns is hoogleraar straf- en strafprocesrecht aan het Instituut voor Strafrecht & Criminologie van de Universiteit Leiden.
Artikel

Access_open Strafrechtelijk optreden tegen wegblokkades en het recht op vreedzame betoging: het EHRM in Kudrevičius t. Litouwen

Trefwoorden Demonstraties, Burgerlijke ongehoorzaamheid, Vrijheid van vergadering en vereniging, Vrijheid van meningsuiting, Maatschappelijk protest
Auteurs mr. dr. L.A. (Marloes) van Noorloos
SamenvattingAuteursinformatie

    De rol van het strafrecht bij demonstraties en burgerlijke ongehoorzaamheidsacties staat vol in de aandacht. Dat is ook terug te zien in de Nederlandse rechtspraak; zo veroordeelde de rechtbank Amsterdam in 2023 zeven personen voor opruiing tot het blokkeren van de A12. Daarbij valt op dat één arrest van het EHRM vrij regelmatig terugkeert in de Nederlandse rechtspraak en in de nationale en internationale literatuur: het arrest van de Grote Kamer van het EHRM in Kudrevičius e.a. t. Litouwen uit 2015. Deze uitspraak zal bij de meeste (strafrecht)juristen niet direct een belletje doen rinkelen. Toch is het goed om eens bij deze uitspraak stil te staan, omdat die bij uitstek gaat om de rol van het strafrecht bij maatschappelijk protest: een van de meest belangwekkende maatschappelijke en daarmee ook juridische thema’s van dit moment.


mr. dr. L.A. (Marloes) van Noorloos
Marloes van Noorloos is universitair hoofddocent straf(proces)recht aan de Universiteit Leiden.
Artikel

De vonnissen in de strafzaak MH17 in internationaal strafrechtelijk perspectief

Trefwoorden Internationaal strafrecht, Rechtsmacht, MH17, Rusland, Oekraïne
Auteurs mr. R. (Richard) van Elst
SamenvattingAuteursinformatie

    In vier vonnissen van 17 november 2022 heeft de rechtbank Den Haag drie verdachten bij verstek veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf wegens hun bijdrage aan de inzet van een raket waarmee op 17 juli 2014 vlucht MH17 is neergehaald, waarbij alle 298 inzittenden om het leven zijn gekomen. De verdachten zijn ieder veroordeeld wegens het medeplegen van (1) het doen verongelukken van een vliegtuig met de dood van 298 inzittenden tot gevolg en (2) de moord op de inzittenden van dat vliegtuig. Een vierde verdachte aan wie dezelfde feiten ten laste waren gelegd, is vrijgesproken.


mr. R. (Richard) van Elst
Richard van Elst is gerechtsauditeur bij de Hoge Raad der Nederlanden. Deze bijdrage is een uitgewerkte versie van colleges die hij gaf als onderzoeker en docent internationaal strafrecht, verbonden aan de vaksectie Strafrecht en Criminologie, Radboud Universiteit Nijmegen.
Discussie, Nieuws en Analyse

De invulling van het begrip ‘zwaar lichamelijk letsel’ bij baby’s met botbreuken

Trefwoorden Kindermishandeling, Zwaar lichamelijk letsel, Mishandeling, Rechtspraakanalyse, Medisch-forensisch onderzoek
Auteurs mr. T.G. (Thijs) Remmink
SamenvattingAuteursinformatie

    In deze bijdrage staan kindermishandelingszaken centraal waarin het slachtoffer een baby met een of meerdere botbreuken is. De hypothese van dit onderzoek luidt dat de omstandigheid dat botbreuken bij baby’s (doorgaans) binnen enkele weken volledig herstellen zonder dat hiervoor medisch ingrijpen nodig is, ertoe leidt dat botbreuken bij baby’s minder snel worden gekwalificeerd als ‘zwaar lichamelijk letsel’ dan bij volwassen slachtoffers. Dit genezingsproces is typerend voor deze groep jonge slachtoffers.
    Tegen de achtergrond van het rechtsbelang waaronder de mishandelingsdelicten vallen en mede aan de hand van gesprekken met medisch-forensisch deskundigen wordt in deze bijdrage gereflecteerd op de wijze waarop feitenrechters in deze kindermishandelingszaken invulling geven aan het begrip ‘zwaar lichamelijk letsel’.


mr. T.G. (Thijs) Remmink
Thijs Remmink rondde de master strafrecht aan de Radboud Universiteit af en is sinds 1 november 2023 werkzaam als gerechtsjurist binnen de afdeling strafrecht van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch.