Het ´geloof´ in het strafrecht als instrument voor beïnvloeding van gedrag door strafbaarstelling, vervolging en bestraffing is al decennia erg sterk. Een gevolg is een voortdurend uitdijend arsenaal aan nieuwe strafbaarstellingen. Dit themanummer behandelt al meer of minder ver gevorderde voorstellen voor wijziging van het Wetboek van Strafrecht. De gemene deler bij die voorstellen bestaat eruit dat de voorgestelde strafbaarstellingen verband houden met actuele maatschappelijke vraagstukken.

Het wetsvoorstel Strafbaarstelling gebruik persoonsgegevens voor intimiderende doeleinden – kort gezegd: het wetsvoorstel doxing – stelt het strafbaar om persoonsgegevens van een ander te verzamelen of verspreiden met het doel om die persoon vrees aan te jagen of ernstige overlast of hinder aan te doen. Dit artikel verkent de achtergrond en reikwijdte van de voorgestelde bepaling en signaleert enkele knelpunten en geeft – waar mogelijk – een aanzet tot verbetering en verduidelijking.

In 2023 constateerde drie zusters dat seksuele handelingen waren verricht met het overleden lichaam van hun moeder. De gebeurtenissen hadden grote impact op de nagedachtenis van de overleden dierbare. Toch kon de dader niet worden gestraft, omdat in Nederland necrofilie (nog) niet zelfstandig strafbaar is. In het licht van het thema ‘wildgroei aan strafbaarstellingen’, zal in deze bijdrage nader worden ingegaan op de vraag waarom necrofilie zelfstandige strafbaarstelling legitimeert en rechtvaardigt en hoe een nieuwe strafbepaling zou moeten worden samengesteld.

Het kabinet heeft recent het wetsvoorstel tot modernisering en uitbreiding van de strafbaarstelling van mensenhandel gepresenteerd. Daarnaast heeft de Europese Commissie een voorstel ingediend tot herziening van de EU Richtlijn mensenhandel. Dit artikel gaat in op de vraag of de doelstellingen van het kabinet kunnen worden behaald en of deze ook tegemoet komen aan de voorgenomen herziening van de EU Richtlijn. Geconcludeerd wordt dat de afbakening van de voorziene delictsomschrijving en de uitbreiding van strafrechtelijke aansprakelijkheid nadere doordenking verdient.

Wat is stealthing, is het (al) een strafbaar feit en zo ja en zo nee, moet het in de toekomst (ook) als verkrachting worden gekwalificeerd? In deze bijdrage zal aan de hand van de recente vervolging van twee verdachten ter zake van stealthing worden beargumenteerd dat het buitengewoon wenselijk is als de wetgever ondubbelzinnig besluit of stealthing een zedenmisdrijf behoort te zijn en zo ja, onder wat voor omstandigheden en met welke strafbedreiging.

Door de Minister van Justitie en Veiligheid is in verband met de messenproblematiek onder jongeren een wetsvoorstel ingediend ter wijziging van de Wet Wapens en Munitie inhoudende de invoering van een verbod op de verkoop van bepaalde gebruiksmessen aan minderjarigen en het dragen daarvan in de openbare ruimte. Er kunnen (materieelrechtelijke en formeelrechtelijke) vraagtekens worden geplaatst bij de toegevoegde waarde van dit wetsvoorstel. Interventies vanuit criminologisch perspectief lijken veeleer aangewezen ter oplossing van dit probleem.

De Rotterdamse haven is sinds jaar en dag een belangrijke invoerplek voor de internationale handel in verdovende middelen. In het nieuws wordt breed uitgemeten hoeveel containers zijn onderschept, maar ondanks die successen bereikt toch een enorme hoeveelheid cocaïne langs die weg de Nederlandse markt. De invoer omvat verscheidene vormen van criminaliteit, die alle onder de noemer van ondermijning worden bestreden. De laatste jaren is veel aandacht gericht op de zogenoemde uithalers, veelal jonge criminelen die zich voor een geringe beloning bereid tonen de verdovende middelen uit de containers te halen en buiten het haventerrein te brengen. Om die vorm van criminaliteit te bestrijden is een nieuwe strafbaarstelling in het leven geroepen, artikel 138aa Sr. Het is echter de vraag of die nieuwe strafbaarstelling voldoende effect sorteert en sterker nog: of de repressieve aanpak van de uithalers niet juist een averechts effect heeft.