Naar aanleiding van een op 29 oktober 2021 verschenen RSJ-rapport (titel: Korte detenties nader bekeken) en een op 25 november 2021 door de RSJ georganiseerd online-congres inzake kortdurende detentie (titel: Kort, maar krachtig. Over de toekomst van korte detenties) schrijft Claessen een vervolg op zijn eerder in dit tijdschrift verschenen pleidooi voor de terugdringing van de korte gevangenisstraf (NTS 2021/40). In deze bijdrage gaat de auteur nader in op de volgende twee alternatieven voor kortdurende detentie: de taakstraf en thuisdetentie. Daarbij staan per alternatief de volgende drie vragen centraal: 1. Wat is op basis van de huidige wet- en regelgeving mogelijk en zit daar nog ruimte?; 2. Wat kan door middel van (relatief kleine) wijzigingen van de bestaande wet- en regelgeving nog meer mogelijk worden gemaakt?; en 3. Wat is de stip op de horizon bezien vanuit een maximalistisch herstelrecht?

In deze kroniek becommentarieert de auteur een selectie van recente uitspraken van civiele en strafkamers van de Hoge Raad en de gerechtshoven (en een enkele van de belastingkamer), mede aan de hand van de uit de jurisprudentie voortvloeiende regels over het functionele verschoningsrecht. Onder meer de grondslag en het belang van het verschoningsrecht, de omvang en de reikwijdte van het subject en het object van het verschoningsrecht, het afgeleid verschoningsrecht en ‘corpora et intrumenta delicti’ komen aan de orde. De auteur bespreekt verder twee – met name procedurele – aspecten van het verschoningsrecht die in haar optiek nog niet (volledig) zijn uitgekristalliseerd.

Deze bijdrage behandelt het huidige kader van artikel 359a Sv en de mate waarin de door de Hoge Raad in een tweetal standaardarresten uit 2020 aan dit kader aangebrachte wijzigingen ruimte bieden aan de praktijk om vormverzuimen ter discussie te stellen en voor de rechter om daarop te reageren. De auteur bespreekt daartoe onder meer de in de literatuur geuite kritiek op de jurispruden­tiële lijn van de Hoge Raad, de meest recente ontwikkelingen in deze discussie, de veranderingen ten opzichte van de situatie voor de hiervoor bedoelde arresten en de praktische implicaties van deze wijzigingen.

In deze bijdrage wordt onderzocht hoe gerechtelijke instanties met gebruikmaking van algemene ervaringsregels tot een bewezenverklaring komen van een geweldsdelict waarbij het geweld op het hoofd is/zou zijn gericht en beantwoordt zij de vraag of er wetenschappelijk bewijs bestaat voor de feiten van algemene bekendheid die in strafzaken worden aangenomen bij zaken betreffende geweld op het hoofd gericht. De auteur schrijft dat algemene ervaringsregels een enorme invloed lijken te hebben op de rechtspraak over geweld gericht op het hoofd, er vaak bewijsnood mee wordt opgelost, voor een deel van de ervaringsregels, zoals de algemene kwetsbaarheid van het hoofd en de gevoeligheid van het gelaat, geen enkele wetenschappelijke onderbouwing bestaat en de rechtspraak geholpen zou zijn met feitelijke onderbouwing van gevolgen van geweld op het hoofd in de vorm van forensisch medisch bewijs.