Samenvatting

Met de jaren is het inzicht ontstaan dat locaties binnen georganiseerde, ondermijnende criminaliteit een belangrijke rol spelen. Criminele netwerken maken daarvan onder meer gebruik om drugs te produceren of om crimineel geld wit te wassen. In het kader van een bestuurlijke aanpak van ondermijning kunnen diverse instrumenten worden ingezet om criminele bedrijfsprocessen te verstoren. Een van die instrumenten is het bestemmingsplan, waarin regels worden gesteld omtrent de gebruiks- en bouwmogelijkheden voor een pand of gebied. In deze bijdrage wordt aan de hand van 26 casussen en interviews geschetst welke mogelijkheden het bestemmingsplan biedt en welke beperkingen er bestaan bij het toepassen van het instrument bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Het belangrijkste voordeel is dat controle op basis van het bestemmingsplan laagdrempelig is, en vaak nadere informatie oplevert. Een belangrijk nadeel is dat handhavingstrajecten tijdrovend zijn en (juridisch) complex en niet altijd leiden tot het verstoren van criminaliteit. Daarnaast stuit het wegnemen of verkleinen van criminele gelegenheidsstructuren door de bestemming van een pand te wijzigen, op het bezwaar dat daarbij geen vermoedens van betrokkenheid bij ondermijnende criminaliteit kunnen worden meegewogen.