In juni 2010 is een gedragscode geïntroduceerd voor partijen die betrokken zijn bij de afwikkeling van incidenten, klachten en schadeclaims als gevolg van een medische behandeling, de GOMA. De negentien aanbevelingen van de GOMA richten zich tot zorgaanbieders, verzekeraars en belangenbehartigers van patiënten. De gedragscode is tot stand gekomen omdat bij de behandeling van medische aansprakelijkheidszaken specifieke knelpunten bestaan. Het doel van de gedragscode is om de communicatie tussen partijen en de transparantie van het schadebehandelingsproces te verbeteren. In dit artikel wordt onder andere de totstandkoming en de inhoud van de GOMA besproken.

In de Aanwijzing zet het OM uiteen hoe het in medische strafzaken het opsporingsonderzoek en de vervolging vormgeeft. Het is goed dat het OM zijn beleid expliciteert en daarbij benadrukt dat de belangen gemoeid met publiek-strafrechtelijke rechtshandhaving een eigen afweging van het OM vragen. Daarbij is ook de inzet van bevoegdheden aan de orde, zoals die tot het vorderen van gegevens. Een aantal facetten van de inzet van het strafrecht wordt in de Aanwijzing slechts zo summier aangeduid dat de werker in de gezondheidszorg er niet zonder meer op kan afgaan. Meer dan een aanzet is de Aanwijzing daarom niet.

De twee grote spelers op het veld van de medische zorgverlening als het om toezicht en handhaving gaat, zijn de IGZ en het OM. Door recente wetgeving zijn de, tevens bestuursrechtelijke, bevoegdheden van de IGZ aanzienlijk uitgebreid. Ook de opstelling van interne handhavingsinstructies bevestigt het hogere ambitieniveau van de IGZ. Daarnaast laat het OM langs de weg van de nieuwe Aanwijzing in medische strafzaken zichzelf zien als een handhavingsinstantie waar de IGZ niet omheen kan. Onlangs tot stand gekomen protocollen betreffende de samenwerking tussen IGZ en OM nodigen uit tot intensief overleg. Regelmatige en vroegtijdige samenspraak is voor een integraal handhavingsbeleid een absolute voorwaarde.

Tijdens de najaarsvergadering 2010 van de VGR spraken prof. dr. Kim Putters en mr. Mieke de Die over het onderwerp ‘Governance en kwaliteit van zorg’. Bij governance in de zorg gaat het om bestuur, verantwoording en toezicht. De zorgbestuurder is verantwoordelijk voor kwaliteit en veiligheid van zorg. Door incidenten in de zorg is de nadruk steeds meer op toezicht en controle komen te liggen. Beide sprekers vinden dat de oplossing veel meer moet worden gezocht in communicatie. Een zorgbestuurder zou meer moeten uitkomen voor de waarden en identiteit van de zorgorganisatie en hierover ook meer moeten communiceren naar de buitenwereld.

In deze kroniek wordt de ontwikkeling in de rechtspraak met betrekking tot de Wmg over de jaren 2009 en 2010 behandeld. De meeste uitspraken betreffen kortingen en neerwaartse bijstellingen van de tarieven. Ook een eerste uitspraak over het gebruik van het interventie-instrument van de NZa bij aanmerkelijke marktmacht wordt behandeld. Daarnaast wordt aandacht besteedt aan de evaluatie van de wet die in 2009 is uitgevoerd en een ingediend wetsvoorstel tot wijziging van de Wmg.

Hanteren volumenorm als doorslaggevend criterium voor indeling ziekenhuizen in categorieën; publicatie lijst ziekenhuizen door CZ; gehandhaafde criterium is niet evident onjuist; het gewicht aan het criterium voor de indeling in categorieën onvoldoende helder voor bezoekers website: vordering gedeeltelijk toegewezen.

Afschaffing bonus-malusregeling; extramurale AWBZ tariefkorting van 1,7% op de functies VP en OB is onmiskenbaar onrechtmatig: vordering toegewezen.

Wrakingverzoek; zwaarwegende aanwijzing voor het oordeel dat een rechter jegens een partij een vooringenomenheid koestert; wrakingverzoek dient te worden gedaan zodra feiten of omstandigheden die daartoe aanleiding geven aan de verzoeker bekend zijn geworden: verzoek afgewezen.

Geen ne bis in idem; strafrechtelijk toetsingskader is anders dan het tuchtrechtelijk toetsingskader; niet-ontvankelijkheid OM voor het in hulpeloze toestand achterlaten meisje en ouders; dood door schuld arts niet bewezen.

Zaak ‘Millecam’; alternatief werkend arts; normen voor handelen en nalaten; opzettelijke benadeling van de gezondheid en/of verlating van een hulpbehoevende: voorwaardelijke gevangenisstraf.

Bespreking van het boek Medische aansprakelijkheid: actuele en toekomstige ontwikkelingen van T. Hartlief en W.R. Kastelein.