Eigen praktijk en zwanger: Hoe doe je dat?

Geeske van Campen is 37 en in verwachting van haar eerste kind. De advocaat is gespecialiseerd in personen- en familierecht en jeugdrecht en maakt sinds 2017 deel uit van Forward advocaten in Den Bosch. Voor ze zich aansloot bij Forward, werkte ze elf jaar lang bij Holla.

‘Toen ik net ontdekte dat ik zwanger was, heb ik wel wat slapeloze nachten gehad. O god, hoe ga ik dat allemaal doen? Ik ben geboren en getogen in Brabant en werk in Den Bosch, maar ben vorig jaar verhuisd naar Den Haag in verband met het werk van mijn vriend. Sindsdien ga ik op en neer en dat is best pittig.’

Forward begon ooit als een maatschap van oud-collega’s van Holla. De elf advocaten presenteren zich als kantoor, maar zijn formeel een samenwerkingsverband tussen verschillende vennootschappen. Kosten van secretariaat en inkoop worden gedeeld, verder is iedereen verantwoordelijk voor het eigen inkomen.

De zwangerschap stelde Van Campen, die is uitgerekend in juli, voor de nodige vragen. Kan ze überhaupt wel in Den Bosch blijven werken? ‘Het is nu al pittig, hoe moet ik dat straks doen als er een baby is? Ik kreeg daar veel stress van, maar besloot dat het niet het moment was om in mijn werk grote veranderingen door te voeren. Ook omdat ik het in Den Bosch zo naar mijn zin heb.’

• ZEZ-uitkering

  Zwangere vrouwen hebben in Nederland recht op minimaal zestien weken zwangerschaps- en bevallingsverlof. De balie telt ruim achtduizend vrouwen, hetgeen zwangerschappen tot een vaak voorkomend fenomeen maakt. Voor vrouwen in loondienst gaat het salaris (via het UWV) gewoon door, zelfstandigen kunnen een ZEZ-uitkering (Zelfstandige en Zwanger) aanvragen. Van Campen vroeg die maanden geleden al aan, maar wacht nog op antwoord. ‘Je komt voor de vraag te staan wat het financieel allemaal betekent. Ik heb geen arbeidsongeschiktheidsverzekering, dus dat betekent vier maanden geen omzet en wel kosten. Als zelfstandige heb je altijd wel een buffertje. Ik probeer me dus geen zorgen te maken.’

  Zwangere advocaten die partner zijn binnen een kantoor zijn deels afhankelijk van de welwillendheid van de andere partners. De gederfde inkomsten als gevolg van het verlof kunnen gezamenlijk worden opgevangen, maar vanzelfsprekend is dat niet.

  De 34-jarige Kirsten Boele is twee jaar partner bij Wybenga Advocaten in Rotterdam. Eind vorig jaar beviel ze van haar derde kind, opnieuw een dochter. ‘Bij de toetreding heb ik aangegeven dat het mogelijk zou kunnen zijn dat ik op enig moment nog een keer zwanger zou worden. Het leek me goed om daar vooraf duidelijke afspraken over te maken. Dan weten alle maatschapsleden waar zij aan toe zijn. Nog niet eerder had deze omstandigheid zich voorgedaan in de maatschap van Wybenga Advocaten, dus daar waren nog geen afspraken over.’

  Na overleg werd gekozen voor een constructie waarbij de zwangerschap voor Boele geen financiële gevolgen had. ‘Als maatschapslid ben ik niet gekort op mijn aandeel in de winst. Verder hebben we afspraken gemaakt over de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Waar de overige maatschapsleden een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben met wachttijd van één jaar, heb ik een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten met een wachttijd van één maand. Het niet kunnen werken door zwangerschaps- en bevallingsverlof is meeverzekerd, alsook eventuele arbeidsongeschiktheid als gevolg van een zwangerschap/bevalling. Het verschil in premie tussen een verzekering met een wachttijd van een jaar en een wachttijd van een maand hebben wij als maatschapsleden gezamenlijk gedragen. Het uitgekeerde bedrag van de verzekering is natuurlijk in mindering gebracht op mijn winstaandeel.’

  Bij grote kantoren is het zwangerschaps- en bevallingsverlof voor de partners op vergelijkbare wijze geregeld. HR-manager Erwin Saelens van CMS zegt dat het uitgangspunt is om aan te sluiten bij de wettelijke regelingen zoals die ook voor medewerkers gelden. ‘Partners die met zwangerschapsverlof gaan, ontvangen een volledig winstdeel en de targets worden aangepast voor de periode dat zij met zwangerschapsverlof zijn geweest. We streven ernaar om dat zo fair mogelijk te doen. Wij zijn van mening dat er geen belemmeringen mogen worden ervaren om een gezin te stichten in welke fase van de carrière dan ook. We hebben ook meerdere partners (man en vrouw) die parttime werken.’

  ‘Je komt voor de vraag te staan wat het financieel allemaal betekent’

• Urennorm

  Houthoff-partners hebben ook recht op verlof met behoud van hun vergoeding. De uren-/omzetnorm wordt gedurende die periode op nul gezet, meldt de 41-jarige Marloes Brans. Ze beviel vorig najaar van een zoon. Minstens zo belangrijk was de waarneming. Er werd iemand extern aangetrokken die de praktijk vier maanden heeft waargenomen. ‘Het is namelijk niet zo eenvoudig om een hele praktijk voor vier maanden aan een andere partner over te dragen. De waarnemende advocaat kon ervoor zorgen dat de praktijk goed doorliep, cliënten daar geen hinder van ondervonden en contacten werden onderhouden. Bovendien werden jonge advocaten voldoende begeleid.’

  Voor Ingrid van den Heuvel-Beerens (35 jaar) had het iets meer voeten in de aarde om werk en zwangerschap te combineren. Van den Heuvel begon in 2016 het kantoor De Zaak in Recht in De Meern. Het kantoor doet het goed. Ze heeft inmiddels drie advocaten, een juridisch medewerker en een secretaresse in dienst. In april beviel ze van dochter Amber, zoon Floris wordt deze zomer drie. ‘Het is spannend om met verlof te gaan,’ zegt ze. ‘Je moet het volste vertrouwen hebben in je werknemers.’

  Ook Van den Heuvel heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering waar zwangerschap onder valt. ‘Dat zorgt er in ieder geval voor dat je je eigen inkomsten dekt. Dat gaat om het gemiddeld standaardbedrag wat ik nu elke maand uit mijn zaak krijg. Daarnaast kun je aanspraak maken op de zwangerschapsuitkering van het UWV. Dat is een leuk extraatje, maar meer ook niet. Dat is het financieel voor mij. Voor het overige moeten we ervoor zorgen dat de mensen die in dienst zijn hun eigen zaken kunnen doen en dat het kantoor doordraait.’

• Gezondheid

  Financiën vormen maar een aspect bij een zwangerschap. Gezondheid en organisatie van het werk voor en na de geboorte zijn minstens zo belangrijk, zo niet belangrijker.

  Geeske van Campen hield in haar werkplanning zo veel mogelijk rekening met haar zwangerschaps- en bevallingsverlof. ‘Ik heb al lange tijd geen nieuwe zaken aangenomen, omdat ik dingen echt wilde afronden voordat ik zou stoppen. In februari nam ik bijvoorbeeld mijn laatste mediation aan waarvan ik wist dat die voor juni af kon komen. Dat is ook gelukt. Verder heb ik geprobeerd zo veel mogelijk over mijn verlof heen te tillen. Dat kon niet altijd vanwege de tijdsdruk, maar sommige cliënten vonden het waard om te wachten.’

  Van Campen verwacht in oktober haar werk weer te hervatten. ‘De vier maanden overleef ik wel. Ik zal er moeite mee hebben om helemaal niets te doen, want ik ben een workaholic. Maar je weet niet hoe je gaat reageren op het moederschap, zeker niet bij je eerste kindje. Ik heb in mijn omgeving mensen gezien waarvan ik dacht, die gaan er meteen weer als een speer voor en die zich ontpoppen tot een echte moederkloek.

  Ik ga een dag minder werken. Mijn vriend werkt ook vier dagen. Dan drie dagen opvang. In de praktijk gaat het er op neer komen dat ik op andere momenten meer moet gaan werken. In de afgelopen drie jaar heb ik ook altijd meer dan veertig uur gewerkt. Het wordt wel een balanceeract. Hoe ga je op tijd nee zeggen en ervoor zeggen dat je alle ballen hoog kunt houden?’

  Kirsten Boele werkte tijdens haar jongste zwangerschap door, zij het op de achtergrond. ‘Tijdens het zwangerschaps- en bevallingsverlof bij nummer drie heb ik ervoor gekozen om wel af en toe wat te blijven werken, vanuit huis. Ik had geen out-of-office aanstaan, maar cliënten uiteraard wel geïnformeerd. Ik heb geprobeerd om zo veel mogelijk beschikbaar te zijn voor cliënten en intern meer gezamenlijk met kantoorgenoten op te pakken. Op deze manier merkten cliënten minder van mijn afwezigheid.’

  Boele realiseert zich dat ze geluk heeft gehad, dankzij een onbezorgde zwangerschap, een bevalling zonder complicaties en een makkelijke baby. ‘Ik ben me ervan bewust dat het ook anders kan lopen. Vanuit kantoor en de maatschap, maar ook vanuit thuis voelde ik me gesteund in een toch wat turbulente periode.’

  Van tevoren duidelijke afspraken maken is essentieel, benadrukt ze. ‘Alhoewel een zwangerschap en geboorte van een kind in de privésfeer liggen, is dit ook iets dat het kantoor aangaat. Kantoren moeten een zwangerschap niet als “probleem” beschouwen, dat de vrouwelijke partner zelf maar moet oplossen.’

  Het is belangrijk dat er niet alleen duidelijke afspraken worden gemaakt met de maatschap, maar ook met de andere ouder, zegt Boele. ‘Het partnerschap vergt nogal wat. Thuis hebben mijn man en ik de zorgtaken voor onze meiden eerlijk verdeeld. Dit is goed voor de balans onderling en voor de kinderen, maar het heeft er ook voor gezorgd dat ik weer sneller op de been was.’

  ‘Het is niet zo eenvoudig een praktijk voor vier maanden aan een andere partner over te dragen’

• Waarneming

  HR-man Erwin Saelens van CMS onderstreept het belang van een goede opvang. ‘Het is belangrijk tijdig te starten met de voorbereiding van de tijdelijke afwezigheid en de continuïteit van de praktijk. De voorbereiding is essentieel, waarbij je ook rekening moet houden met het feit dat de bevalling eerder kan plaatsvinden. Dat overkwam één van de partners van ons kantoor. Informeer cliënten en regel de waarneming zodanig dat je ook echt afstand kunt nemen van het werk.’

  Het is voor ouders een uitdaging om tijdens de zwangerschap en na de bevalling een goede balans te vinden tussen gezin en werk, stelt hij. ‘Jonge ouders moeten hun tijd opdelen tussen verschillende rollen die allemaal veel van hun tijd vragen. CMS biedt daarom aan alle medewerkers ondersteuning aan op thema’s als werk-privébalans, timemanagement, rolverdeling en het nieuwe ritme. Onder andere door middel van onze samenwerking met ProudMom en een Health & Performance Coach. Dat levert vaak nieuwe inzichten op. Soms zijn de oplossingen eenvoudig. Bijvoorbeeld door met je partner duidelijke afspraken te maken over taakverdeling en zorg. Dat lijkt heel voor de hand liggend, maar dat is lang niet altijd het geval.’

  Afstand nemen is belangrijk, maar contact houden evenzeer, vertelt Antonia Netiv (37), partner in het Capital Markets team van NautaDutilh in Amsterdam. Netiv beviel dit voorjaar van haar tweede kind, een zoon, en bereidt zich nu voor op haar terugkeer. ‘Ik vind het leuk om op de hoogte gehouden te worden door het team van belangrijke ontwikkelingen. Dat doen ze door af en toe een appje te sturen hoe het gaat in een zaak. Het is nu bovendien een rare maar ook drukke tijd voor het team en ik spring daarom zo nu en dan in om te sparren. Daarnaast vind ik het belangrijk om contact met klanten te houden, zeker in deze tijd van corona die op iedereen impact heeft. Mijn verlof was van eind februari tot juli, het zou raar zijn om in juli pas te vragen hoe het met iemand gaat, terwijl je weet dat voor hen er vanaf maart al een behoorlijke impact is geweest.’

  De bemoeienis van Netiv is beperkt, onderstreept ze. ‘Ik houd me even bewust buiten deals, die lopen door, soms ook laat op de avond en daar heb ik nog geen ruimte voor. De dingen die ik wel doe, komen puur uit mijzelf, omdat ik het leuk vind of omdat ik denk dat het van belang is voor de praktijk. Vanuit kantoor is er totaal geen vraag of druk om ook maar iets te doen, integendeel. Het kantoor heeft me juist aangespoord de volle vier maanden te nemen. Maar goed ook, want ik heb dit keer een iets moeilijkere zwangerschap achter de rug.’

  ‘Sinds de geboorte van onze zoon heb ik nog meer plezier in mijn werk dan daarvoor’

• Terugkeer

  Ook Marloes Brans van Houthoff heeft haar terugkeer geleidelijk opgebouwd. ‘De laatste maand van mijn verlof ben ik langzaamaan weer wat dingen gaan doen, dat vond ik prettig en zorgde voor een geleidelijke overgang.’

  Inmiddels werkt ze weer fulltime, waarbij ze thuis de nodige hulp heeft georganiseerd. ‘De beste tip die ik kreeg, is om zo veel mogelijk uit te besteden wat je niet per se zelf hoeft te doen. Wij hebben naast het kinderdagverblijf twee dagen in de week hulp in de huishouding en oppas aan huis. Dat maakt dat ik mijn vrije tijd ook echt aan het gezin kan besteden.

  Eigenlijk heb ik sinds de geboorte van onze zoon nog meer plezier in mijn werk dan daarvoor. Zowel mijn werk als het moederschap vind ik fantastisch. De komst van onze zoon heeft juist voor meer balans gezorgd. Eerder werkte ik door tot het werk af was. Nu wil ik op tijd thuis zijn om hem nog te zien en klap ik de laptop als het nodig is ’s avonds weer open.’

  Terugkijkend concludeert Ingrid van den Heuvel dat ze ondanks alle goede zorg en voorbereiding toch te veel van zichzelf heeft gevergd. ‘Ik heb moeite met loslaten. Net als bij mijn eerste zwangerschap ben ik te laat gestopt. Bij mijn eerste zwangerschap werd me verteld dat ik rustiger aan moest gaan doen omdat ik veel harde buiken had. Bij deze zwangerschap ben ik desondanks nog een nacht in het ziekenhuis beland, ook omdat ik harde buiken had. Dat had echt met stress te maken. Daarna heb ik geen zittingen meer gedaan.’

  Echt stoppen met werken deed ze desondanks niet. Dat lukte pas echt na de geboorte van haar dochtertje. ‘Ik was er nog niet aan toe. Helemaal omdat toen corona uitbrak en alle maatregelen werden ingevoerd. Daardoor was ik wel extra betrokken, meer dan ik eigenlijk had gewild. Ondanks corona loopt het kantoor goed, dus de laatste maand was bij uitstek het moment om echt even van de radar af te gaan.’