In een redactioneel artikel geeft de redactie een toelichting op het tijdschriftnummer in kwestie

Op 7 april 2009 verscheen het rapport ‘Naar herstel van vertrouwen’ van de Adviescommissie Toekomst Banken. Deze commissie is in november 2008 ingesteld door het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Het was de belangrijkste taak van de commissie aanbevelingen te doen ter verbetering van het functioneren van de Nederlandse bancaire sector en zo handvatten te bieden voor het herstel van vertrouwen in de banken. Een belangrijk begin van herstel van vertrouwen in de bancaire sector is dat in dit rapport de maatschappelijke rol van banken wordt onderschreven. Positief is ook dat in het rapport het accent wordt gelegd op de eigen verantwoordelijkheid van de banken en wordt onderkend dat de kredietcrisis is veroorzaakt door het structureel onderschatten van risico’s, vooral door banken. Ook de aanbeveling dat banken bij de afweging van belangen het primaat weer bij de klant moeten leggen, wordt besproken. In zijn bijdrage gaat Oostwouder na of aanbevelingen uit dit rapport door de commissie door middel van het comply or explain-beginsel dwingend kunnen worden opgelegd. Vervolgens bespreekt hij diverse aanbevelingen uit dit rapport kritisch en beantwoord onder meer de vraag of (de gedachte achter) het primaat van de klant hierin consequent wordt doorgevoerd.

Volgend op kapitaalinjecties door de Nederlandse Staat in het najaar van 2008, werden op voordracht van de minister van Financiën commissarissen benoemd bij enkele financiële instellingen. Hoewel de publieke perceptie anders is, handelen ‘overheidscommissarissen’ zonder last en ruggespraak en is hun richtsnoer het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming. Zij mogen zich niet laten leiden door politieke of beleidsmatige doelstellingen van de minister. Tevens mogen zij geen koersgevoelige informatie delen met de minister, tenzij dat ‘strikt noodzakelijk’ is. Tegen deze achtergrond onderzoeken Raaijmakers en Prinsen in hun bijdrage of het beheer van staatsdeelnemingen (naar Engels voorbeeld) kan worden ondergebracht bij een ‘Agentschap Staatsdeelnemingen Financiële Instellingen’.

In geval van substantiële leningen aan ondernemingen is het gebruikelijk in de markt dat de kredietgever vereist dat de onderneming het variabel renterisico op de lening ‘hedged’. Dit houdt in dat de variabele rente die in verband met de financiering moet worden betaald, wordt geruild voor een vaste rente door middel van een interest rate swap. Veelvoorkomend probleem bij deze transacties is dat de gebruikte (standaard)leningdocumentatie (LMA) niet is afgestemd op de (standaard)derivatendocumentatie (ISDA). In haar bijdrage bespreekt Schot de achtergronden van en tegenstrijdigheden tussen de genoemde typen documentatie. Tevens benoemt zij de valkuilen voor hun onderlinge afstemming en geeft zij aan hoe hierop adequaat te anticiperen.

Naar aanleiding van het arrest van het Europese Hof van Justitie in de zaak Cartesio (HvJEG 16 december 2008, C-210/06) bespreken Dorresteijn en Verkerk de grensoverschrijdende zetelverplaatsing zonder verandering van het recht waaronder de vennootschap valt en de grensoverschrijdende zetelverplaatsing met verandering van dat recht, veelal grensoverschrijdende omzetting genoemd. De auteurs plaatsen de beslissing van het Hof in de context van eerdere jurisprudentie over de vestigingsvrijheid en geven een overzicht van de stand van zaken. Tevens gaan zij in op de vraag wat het arrest betekent voor de omzetting van en in Nederlandse kapitaalvennootschappen.

Oostenbrink bespreekt in zijn bijdrage het voorstel van de Europese Commissie voor een verordening van de raad betreffende het Statuut van de Europese besloten vennootschap (Societas Europaea) en het door de Europese Parlement gewijzigde voorstel, in het licht van de huidige besloten vennootschap en de Flex-bv. Hij is van mening dat de Societas Europaea gebaat is bij meer uniforme regelgeving die zo veel mogelijk door de verordening zelf en niet door het nationale recht dient te worden uitgelegd.