De laatste grote herziening van ons belastingstelsel dateert van 2001. Sindsdien hebben de maatschappelijke ontwikkelingen echter niet stilgestaan en heeft er een economische crisis plaatsgevonden, waarvan de gevolgen nog dagelijks voelbaar zijn. Bij politici, beleidsmakers, het bedrijfsleven en fiscale wetenschappers bestaat er een brede consensus dat het huidige belastingstelsel structurele aanpassingen behoeft. Het beeld rijst van een inefficiënt belastingstelsel met hoge tarieven en onzekere opbrengsten dat economische keuzes te veel verstoort. In deze bijdrage worden verschillende actuele fiscale knelpunten besproken die opgelost zouden moeten worden. Het ligt echter niet in de verwachting dat het kabinet deze op korte termijn zal aanpakken.

Deze bijdrage belicht de geschiedenis en achtergronden van de bepalingen in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer die betrekking hebben op de artikelsgewijze behandeling van en de artikelsgewijze stemming over wetsvoorstellen. Geconcludeerd wordt dat de artikelsgewijze aanpak, zoals deze nog in het reglement is opgenomen (voor de behandeling facultatief en voor de stemming verplicht), niet meer overeenkomt met de praktijk. Het verdient aanbeveling om het reglement op deze punten in overeenstemming te brengen met de praktijk.

In deze bijdrage wordt ingegaan op het wetsvoorstel Wet vereenvoudiging formeel verkeer Belastingdienst, dat door de staatssecretaris van Financiën in de zomer van 2013 is ingediend bij de Tweede Kamer. Het voorstel bevat twee componenten: een wijziging van de procedure voor het opleggen van een aanslag en de rechtsbescherming daartegen en de invoering van verplicht digitaal verkeer tussen de belastingplichtigen en de Belastingdienst. De voorstellen hangen met elkaar samen: digitaal verkeer vraagt om een eenvoudiger aanslagprocedure, die meer ruimte voor ‘informele’ correcties biedt. Beide voorstellen hebben bredere betekenis voor het bestuursrecht. De auteur gaat in op hun merites, zowel voor de fiscaliteit als voor het algemene bestuursrecht.

Effectiviteit van belastingwetgeving is niet alleen afhankelijk van de wijze waarop de regels zijn ingericht en worden uitgevoerd door de belastingheffer, maar ook van de instelling en het gedrag van de belastingbetaler. De Belastingdienst zet vanuit deze gedachte niet alleen in op toezicht en handhaving, maar ook op service, ondersteuning en vormen van samenwerking. Inzichten uit gedragswetenschappen zijn hierbij onmisbaar om ervoor te zorgen dat inspanningen effectief zijn en niet averechts uitpakken. De auteurs gaan in op een aantal kenmerken van het gedrag van belastingbetalers (aan wie niets menselijks vreemd blijkt) en de wijze waarop daarmee door de Belastingdienst rekening wordt gehouden bij de uitvoering van zijn taken. Daarnaast besteden ze aandacht aan enige lessen die hieruit ook door de wetgever te trekken zijn.