‘Visualisatie’, gedefinieerd als (een combinatie van) statische beelden, zoals pictogrammen, schematiseringen, datavisualisaties, maar ook animaties, sijpelt steeds meer de juridische praktijk binnen. Voor visualisaties als communicatiemiddel voor wetgeving is nog relatief weinig aandacht. Deze bijdrage onderzoekt hoe visuals kunnen worden ingezet om beter over wetgeving te communiceren en eventueel ook betere wetgeving te maken.

In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de vraag in hoeverre er een noodzaak bestaat om inclusief taalgebruik te hanteren in de wet en de rechtspraak. Onze maatschappij verandert, en wordt steeds diverser. Iedereen moet zich in de wet vertegenwoordigd kunnen zien, en zich daar niet van buitengesloten voelen. Het is daarom de taak van de overheid om inclusieve wetten en regels te formuleren die stereotypen vermijden. Op die manier baant de taal een weg naar een tolerante, inclusieve samenleving.

Kwaliteit van wetgeving is cruciaal voor het vertrouwen van burgers in de overheid en daarmee voor het draagvlak van die overheid. Toch is dit te vaak een onderbelicht element in het wetgevingsproces. Dit geldt zeker tijdens een kabinetsformatie en het opstellen van een regeerakkoord. Maar ook gedurende een kabinetsperiode krijgt de kwaliteit van wetgeving niet altijd de aandacht die nodig is. Dit artikel gaat in op de wijze waarop in een regeerakkoord beter rekening kan worden gehouden met die kwaliteit. Ook tijdens het reguliere beleidsproces zijn er verschillende instrumenten en mogelijkheden om tijdig de kwaliteit van wetgeving als onderdeel van het wetgevingsproces te borgen. Daarbij wordt uitgebreider stilgestaan bij een uniek wetgevingsproces in de jaren negentig.

Een amendement kan een wetsvoorstel in belangrijke mate wijzigen en in extreme gevallen zelf de impact van een wetsvoorstel hebben. Toch worden aan amendementen veel minder kwaliteitseisen gesteld dan aan wetsvoorstellen: de Raad van State hoeft niet te adviseren, de toelichting kan kort, het IAK hoeft niet te worden toegepast, uitvoeringstoetsen en internetconsultatie spelen geen rol. Dit artikel toont aan de hand van een casus dat de kwaliteitswaarborgen van een amendement voor de Tweede Kamer niet altijd opwegen tegen politieke belangen. Het doet suggesties voor manieren om bestaande kwaliteitswaarborgen voor amendementen beter te benutten en voor nieuwe waarborgen.

De huidige juridische infrastructuur om parlementair wangedrag dat verder gaat dan onparlementair taalgebruik effectief aan te pakken ontbreekt. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat fracties op dit punt vaak rechter in eigen zaak spelen en dikwijls meer bezig lijken met imagobescherming dan met een zorgvuldige afhandeling van klachten, en anderzijds met het feit dat klagen over grensoverschrijdend gedrag door mensen in een afhankelijkheidspositie thans weinig juridische waarborgen kent. Dit terwijl het ook voor beklaagde parlementariërs in de praktijk vaak aantrekkelijker lijkt om de eer aan zichzelf te houden en extern onderzoek niet af te wachten.

In deze aflevering van de rubriek ‘Legisprudentie’ gaat de aandacht uit naar hoe de Afdeling advisering blijkens de corona-­adviezen oordeelt over delegatie van bevoegdheden tot beperking van grondrechten, in het bijzonder de persoonlijke levenssfeer.

In oktober 2021 is door de Welshe regering de zogeheten Independent Commission on the Constitutional Future of Wales geïnstalleerd. Waartoe is deze Commissie in het leven geroepen?

Deze bijdrage bevat een heel klein en zeker niet representatief onderzoekje naar de betekenis in wetgeving van de woorden ‘benevens’, ‘zomede’ en ‘alsmede’. Aan de hand van enkele voorbeelden uit de parlementaire geschiedenis wordt met enige slagen om de arm vastgesteld dat ‘benevens’ en ‘zomede’ vaak de subtiele betekenis hebben van ‘en ook’, terwijl dat bij ‘alsmede’ slechts soms het geval kan zijn. Het taalgebruik in wetgeving is op dit punt niet heel concludent.