In deze bijdrage staat centraal de oplegging van bestuurlijk boetes aan overheden, in het bijzonder door de privacytoezichthouder: welke mogelijkheden en beperkingen kent het Nederlands recht hiervoor in algemene zin, welke mogelijkheden en beperkingen golden en gelden in het bijzonder voor de Nederlandse privacytoezichthouder en in hoeverre heeft deze toezichthouder in het recente en verdere verleden boetes aan overheden opgelegd.

Welke effecten kunnen we op termijn verwachten als inspecteurs op basis van data risicogebaseerd gaan werken? We hebben een agentgebaseerd model ontwikkeld waarmee we verschillende scenario’s kunnen testen. Het model bevestigt het potentieel van datagedreven toezicht op de effectiviteit voor inspecties. Maar het waarschuwt ook voor bias, omdat met datagedreven toezicht alleen data van risicovolle bedrijven worden verkregen. Een beperkt aantal willekeurige inspecties kan de datakwaliteit al fors doen toenemen. Daarmee waarschuwen we voor te veel optimisme over de efficiëntie van datagedreven risicogebaseerd toezicht. Bovendien reiken we een model aan waarmee een optimum tussen datagedreven en willekeurige inspecties te bepalen is.

Voor deze aflevering van het estafette-interview spraken Elianne van Steenbergen en Frans van Bruggen namens de redactie van Tijdschrift voor Toezicht met Monique Verdier, sinds 1 februari 2019 vicevoorzitter in de raad van bestuur en Katja Mur, sinds 1 januari 2019 lid van de raad van bestuur. Mede naar aanleiding van de suggesties van Martijn Snoep, bestuurslid van de Autoriteit Consument en Markt (ACM), die we interviewden voor nummer 2020-3 van Tijdschrift voor Toezicht, spraken wij met Katja en Monique over hoe privacy zich verhoudt tot andere publieke waarden en de rol die privacy speelt in de coronacrisis.

Een scherpe stijging in het aantal drones en snelle vorderingen in dronetechnologie creëren nieuwe mogelijkheden en risico’s voor veiligheid en privacy. Door een beperkte toezichtcapaciteit is er behoefte aan gedragsinterventies die spontane naleving stimuleren. Het huidige onderzoek beschrijft psychologische factoren, zoals weerstand, die het regelnalevingsgedrag van dronepiloten beïnvloeden omtrent vliegen in no fly zones (gebieden waar men niet met een drone mag vliegen). De gemodelleerde antwoorden van 843 dronepiloten laten zien dat twee typen weerstand, inertie en scepticisme, invloed hebben op het gedrag van dronepiloten. Dit artikel beschrijft hoe deze inzichten door toezichthouders kunnen worden gebruikt om gewenst gedrag te bevorderen.

Twee jaar na inwerkingtreding van de Algemene verordening gegevensbescherming zet de auteur in dit artikel een aantal recente ontwikkelingen op het gebied van gegevensverwerking en -bescherming op de werkvloer uiteen. In het eerste deel van het artikel gaat zij in op de meer institutionele aspecten waaronder de evaluatie van de (U)AVG. De auteur ziet ingrijpende ontwikkelingen op het gebied van wetgeving en toezicht zoals de voorgenomen wetgeving over het gebruik van alcohol- en drugstesten op de werkvloer en de ontwikkelingen op het gebied van biometrie waaronder een hoge boete van Autoriteit Persoonsgegevens voor het gebruik van de vingerscan bij toegangscontrole. In deel 2 van dit artikel zal de huidige stand van de rechtspraak worden afgezet tegen de strengere normen uit de AVG.

Dit artikel gaat nader in op de betekenis van het wetsvoorstel gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden. De focus ligt op de vraagstukken die spelen rondom de bescherming van persoonsgegevens. Al geruime tijd bestaan er verschillende samenwerkingsverbanden, zoals de Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC’s), die beogen bij te dragen aan de ‘integrale’ aanpak van belangrijke maatschappelijke problemen (zoals de ondermijnende criminaliteit). Toch zijn er maar beperkte grondslagen voor de gegevensuitwisseling van dergelijke samenwerkingsverbanden. Dit artikel legt nader uit welke problemen er spelen vanuit privacyrechtelijk oogpunt, waar het relevante nationale en Unierechtelijke toetsingskader uit bestaat, en vervolgens wat de meerwaarde van dit wetsvoorstel is.

Voor belaging ex artikel 285b Sr is vereist dat de belager ten tijde van de delictsgedraging beschikte over het oogmerk ‘die ander te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden, dan wel vrees aan te jagen’. In deze bijdrage wordt de relatie tussen dit oogmerkbestanddeel en het begrip ‘dwingen’ onderzocht. Hieruit kan worden geconcludeerd dat de door de indieners van het wetsvoorstel beoogde werking van het bestanddeel niet tot uitdrukking is gekomen in de rechtspraak. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de gevolgen voor (de toegevoegde waarde van) het oogmerkbestanddeel, van het oordeel van de Hoge Raad dat ook stiekem verrichte gedragingen als belaging kunnen worden aangemerkt.

In toenemende mate wordt in het penitentiair beleid niet alleen de doelmatigheid, maar ook de eigen verantwoordelijkheid van de gedetineerde vooropgesteld. Dit laatste geschiedt dan vanuit de neoliberale responsabiliseringsgedachte dat het gevangeniswezen zich nog slechts hoeft in te spannen om de gedetineerde zelf in staat te stellen zich op zijn terugkeer in de samenleving voor te bereiden, mits en zolang hij dat zelf tenminste wil, zich daarvoor inzet en daar ook zijn verantwoordelijkheid voor neemt. Deze bijdrage bespreekt enkele voorbeelden van de doorgevoerde en aangekondigde veranderingen in het penitentiair recht en betoogt dat deze wijzigingen al met al een forse achteruitgang van de rechtspositie van en rechtszekerheid voor gedetineerden met zich brengen.

In deze bijdrage wordt ingegaan op de huidige positie van het slachtoffer gedurende het strafproces. Daarbij wordt beschreven welke zorg er voor het slachtoffer is en welke hiaten er zijn in de uitvoering hiervan en in de maatregelen zelf. Ten slotte wordt een korte vooruitblik gedaan naar de betekenis van het wetsvoorstel uitbreiding slachtofferrechten voor de zorg op het slachtoffer.

In het straf(proces)recht is het zwijgrecht een fundamenteel recht voor de verdachte. De redenen om gebruik te maken van het zwijgrecht kunnen zeer divers en uiteenlopend zijn: van schuldige tot en met onschuldige, alle gradaties daartussen. Omdat de rechter normaliter niet weet wat de reden is, roept de auteur van het artikel op om niet langer gebruik te maken van het betrekken van het zwijgen van een verdachte in de bewijsvoering. Welbeschouwd is dat – bewijsrechtelijk gezien – ook helemaal niet nodig. Het voorkomt in elk geval (de schijn van) een afbreuk aan de wezenlijke belangen die aan het zwijgrecht ten grondslag liggen.

The Supreme Court has allowed an appeal by one of the UK’s major supermarket chains, overturning a finding that it was vicariously liable for a rogue employee’s deliberate disclosure of payroll data related to some 100,000 co-workers, of whom 10,000 brought a group claim for damages.

The Federal Labour Court (Bundesarbeitsgericht, “BAG”) has held that a works council must be provided with the documents necessary for carrying out its duties at any time on request. A works committee or another committee of the works council formed in accordance with the provisions of the Works Constitution Act (Betriebsverfassungsgesetz, “BetrVG”) is entitled to inspect the lists of gross wages. This right to inspect is not limited to anonymized gross pay lists. Data protection considerations do not dictate that the right is limited to anonymized gross payrolls. The processing of personal data associated with the right of inspection is permitted under the European General Data Protection Regulation (“GDPR”) and the German Federal Data Protection Act (Bundesdatenschutzgesetz, “BDSG”).

Door middel van een grootschalige digitale infiltratieoperatie werd de dark market ‘Hansa’ in 2017 door de Nederlandse politie en het Openbaar Ministerie opgerold. De politie maakte gebruik van de bevoegdheid die haar op grond van artikel 126h Sv toekomt: de ‘klassieke’ infiltratiebevoegdheid. Kan deze infiltratiebevoegdheid zonder meer worden aangewend in een digitale context, of klinkt in dat geval een roep om meer waarborgen?

Het wetsvoorstel ‘Gegevensuitwisseling in samenwerkingsverbanden’ beoogt kaders te bieden voor de multilaterale samenwerking tussen strafrechtelijke, bestuursrechtelijke en privaatrechtelijke actoren ter bestrijding van ongewenste maatschappelijke fenomenen, waaronder de bestrijding van fraude. Het voorstel richt zich uitsluitend op de normering van de gegevensverwerking die onder de vlag van die samenwerkingsverbanden plaatsvindt. In dit artikel wordt betoogd dat die benadering te beperkt is. Dat wordt geïllustreerd met een analyse van de mogelijke gevolgen van het voorstel voor de verdedigingsrechten en het bewijsrecht, in het bijzonder het leerstuk van het onrechtmatig verkregen bewijs.