Bij voorlichting aan burgers ‘vertaalt’ de Belastingdienst complexe belastingwetgeving naar begrijpelijke teksten voor burgers. Deze bijdrage behandelt een aantal praktische en fundamentele vragen die zich voordoen bij deze vertaalslag, zoals: wat is de juridische status van voorlichting? Welke ‘ingrepen’ zijn nodig in de vertaling? Is begrijpelijke taal alleen maar ‘goed’, of zijn er ook nadelen? Kunnen burgers rechten ontlenen aan ‘vertaalde’ belastingwetgeving? En wat betekent dat voor de belastingwetgever? Duidelijk wordt dat begrijpelijke taal nodig is, maar dat het juristen ook voor praktische en fundamentele vraagstukken stelt, waarbij burgers niet uit het oog mogen worden verloren.

In deze bijdrage wordt aandacht besteed aan het intrekken van burgerschap als een bestraffende maatregel voor (medeplichtigheid aan) terroristische misdrijven. Een voorbeeld uit Zwitserland uit 2019 wordt nader besproken en in vergelijkend Nederlands perspectief geplaatst.

De Belastingdienst heeft in de afgelopen jaren gewerkt aan een nieuwe werkwijze om wetgeving te vertalen naar specificaties voor ICT-systemen en -toepassingen. Daarbij is de taal RegelSpraak ontwikkeld, die aansluit bij de taal van de juristen, maar ook geautomatiseerd omgezet kan worden naar softwarecode.
Dit artikel gaat in op deze taal en de manier waarop deze bij de vertaling van wetgeving naar ICT wordt gebruikt.
Ook wordt aandacht besteed aan de lessen die de wetgever kan leren uit de nieuwe werkwijze en het gebruik van RegelSpraak, om daarmee de vertaling van wetgeving naar ICT beter te ondersteunen.

De regering heeft in 2015 het Besluit experiment promotieonderwijs gelanceerd. Anders dan het opschrift doet vermoeden, lijkt dit experiment niet of nauwelijks van doen te hebben met de kwaliteit van het onderwijs aan promovendi of met de bijdrage die promotieonderwijs levert aan het verbeteren van Nederlandse proefschriften. Veeleer lijkt het erop dat gepoogd wordt om te bezien of door promovendi hun status van werknemer te ontnemen, de kosten voor universiteiten kunnen worden gedrukt en het aantal promoties kan worden verhoogd. De tussenevaluatie van het experiment is op dit punt weinig kritisch en objectief. Daarmee is niet gezegd dat een wettelijk experiment met het labelen van promotieplaatsen en het monitoren van de effecten van onderwijs aan promovendi geen nut zou kunnen hebben, zoals ik verdedig aan de hand van het voorbeeld van het promoveren op het gebied van het Nederlandse recht.

In this article, we discuss a particular form of interdisciplinary legal research. We focus on a discipline that may be fruitfully combined with doctrinal research, namely philosophy. The aim of this article is to give an account of the methods of philosophy that are most relevant and useful for doctrinal legal scholars. Our focus is therefore mostly on legal philosophy and the philosophical subdisciplines closely related to it, such as political philosophy and ethics. We characterize legal philosophy in three complementary ways: as an activity, as insights, and as theories. We then discuss three methods of legal philosophy: argumentation analysis and construction, author analysis and reflective equilibrium. In the practice of research these three methods are usually combined, as we will show with various examples.

Increasingly often, it is stated that the universal values underpinning Western liberal democracies are a product of a ‘Judeo-Christian’ tradition. This article explores the legitimacy of this claim from the perspective of liberal-democratic theory. It argues that state-endorsed claims about the historical roots of liberal-democratic values are problematic (1) if they are promoted as though they are above democratic scrutiny and (2) if they insinuate that citizens who belong to a particular (majority) culture remain the ‘cultural owners’ of the core values underpinning the state. More pragmatically, the paper suggests that the claim carries the risk of failing to facilitate all citizens becoming or remaining committed to nurturing fundamental rights and a shared society based on norms of democratic equality.

In countries like Belgium and The Netherlands, there seems to be overwhelming public acceptance of transplantation and organ donation. Yet, paradoxically, part of the public refuses post-mortal donation of their own organs or of those of family members. It is customary within the transplantation context to accept the refusal of organ donation by family members “in order to accommodate their feelings”. I argue that this attitude does not take seriously what is really behind the refusal of donation by (at least some) family members. My hypothesis is that even in very secularized societies, this refusal is determined by cultural-symbolic attitudes vis-à-vis the (dead) human body (and some of its parts). The blind spot for this reality, both in the practice of and discussions around organ donation, prevents understanding of what is producing the paradox mentioned.

Socio-political concepts are not singularities. They are, instead, complex and evolving contextures. An awareness of the latter and of what we need to do when we handle concepts opens up space for the resolution of political disagreements and multiplies opportunities for constructive dialogue and understanding. In this article, I argue that the concepts-as-contextures perspective can unravel conceptual connectivity and interweaving, and I substantiate this by examining the ‘contexture’ of liberty. I show that the different, and seemingly contested, definitions of liberty are the product of mixed articulations and the development of associative discursive links within a contexture.

Ever since it was published in 2015, the judgment of the The Hague court in the so-called Urgenda-case, and the subsequent decisions of the appellate and cassation courts confirming it, have been met with repeated and vivid critiques. By recognizing the necessity of the reduction in greenhouse gas emissions, and furthermore imposing a certain reduction level on the Dutch state, the judgments in the cases at hand gave rise to many questions concerning the position of the judiciary in the matter, and in Dutch society as a whole. This article attempts in the first place to situate the positions of the different actors intervening in the Urgenda-case within a legal-theoretical framework. The contribution subsequently explores the strategic possibilities that an alternative understanding of law could offer to the judges, focusing specifically on the use of legal instruments stemming from international law, brought into the reasoning of the national judge.

In hun bijdrage reflecteren de auteurs op de aanbevelingen van het in april 2019 verschenen rapport inzake de tweede evaluatie van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting (Wdkb), mede in het licht van het op 26 september 2019 verschenen standpunt van de minister van VWS op de wetsevaluatie. De meeste aanbevelingen lijken zinnig, maar er zijn ook enkele waarover de auteurs hun bedenkingen hebben. Dat geldt in het bijzonder voor de aanbevelingen die gericht zijn op nadere inperking van het recht van donoren van vóór 2004 om anoniem te blijven en van de vrijheid van ouders van donorkinderen om zelf te bepalen hoe en wanneer zij hun kind voorlichten.

In de Kroniek rechtspraak tuchtrecht zijn de voor de rechtsontwikkeling interessante uitspraken verwerkt over de periode van 1 oktober 2018 tot en met 1 november 2019. Het gaat om uitspraken over ontvankelijkheid en aanverwante procesrechtelijke onderwerpen, vraagstukken rond ouderlijk gezag, samenwerkingsproblemen, dossiervoering, bekwaamheden en bevoegdheden, de zwaarte van de door tuchtcolleges opgelegde maatregelen, vraagstukken rond de handelwijze van bedrijfsartsen en verklaringen en rapportages. Daarbij is prioriteit gegeven aan die onderwerpen die in een significant aantal zaken tot een tuchtrechtelijke beslissing hebben geleid.

Gebrek aan specifieke wet- en regelgeving rondom draagmoederschap heeft geleid tot veel juridische complexiteit en discussie. Nu worden mogelijk de hiaten in de wet opgelost met nieuwe wetsvoorstellen. Vooruitlopend op de nieuwe wet vergelijken we in dit artikel de huidige juridische draagmoederschapspraktijk en de wetsvoorstellen die de regering deze zomer naar aanleiding van de aanbevelingen van de Staatscommissie Herijking Ouderschap heeft geschreven. Daarnaast kijken we naar de aansluiting tussen het beoogde wetsvoorstel en de huidige richtlijnen en standpunten van de medische beroepsgroep en gaan we op zoek naar eventuele leemtes in de voorgestelde regeling.

In het voorjaar van 2019 verscheen het rapport van de tweede evaluatie van de Wet donorgegevens kunstmatige bevruchting. Bij de invoering van deze wet in 2004 was bij velen de gedachte dat het om een beperkte regeling ging die vooral regels stelde over de betrekkelijk overzichtelijke registratie en verstrekking van gegevens van donoren aan donorkinderen. Ruim vijftien jaar later is veel meer zicht ontstaan op het ingrijpende karakter van de materie die in de wet centraal staat en daarmee van de regeling zelf. In dit artikel worden de belangrijkste resultaten van de wetsevaluatie besproken en de reactie van de minister daarop.