De wereldeconomie is na 2001 snel verder geïntegreerd. De globalisatie heeft een extra dimensie gekregen door de opkomst van platformbedrijven. Het gaat hier feitelijk om virtuele ondernemingen die zich betrekkelijk eenvoudig aan de fiscale regels kunnen onttrekken. Ook de financiële sector is sterk geglobaliseerd, maar het toezicht op deze sector is nog steeds grotendeels voorbehouden aan lokale autoriteiten. Om effectief toezicht te kunnen houden zouden de natiestaten bevoegdheden moeten overdragen aan supranationale autoriteiten. Dat staat echter op gespannen voet met de mogelijkheid om op basis van een lokaal democratische legitimatie beleid te voeren. In deze bijdrage worden een aantal casusposities geanalyseerd en verschillende oplossingsrichtingen besproken.

Het wetsvoorstel Wet deregulering Wmg laat de Wmg beter aansluiten bij de – nog altijd beoogde – marktwerking in de zorg. Onder de huidige omstandigheden komen evenwel weinig zorgsectoren in aanmerking voor deregulering, waardoor het praktische nut van het wetsvoorstel de komende jaren beperkt is. Hamvraag is daarom of op dit moment een krachtig signaal naar verdere deregulering nodig is of dat met het oog op regelrust temporisering gewenst is.

De Kroniek wetgeving gezondheidsrecht geeft de lezer een overzicht van de ontwikkelingen op het gebied van Nederlandse wetgeving in het gezondheidsrecht. De selectie van wetgeving is gemaakt met behulp van de zoekmachine op de website van de Eerste Kamer, en behelst aanhangige en aangenomen wetsvoorstellen van 1 januari 2016 t/m 1 juni 2018 van de ministeries van VWS en VenJ, en consultaties van beide ministeries.

In deze bijdrage wordt ingegaan op de nieuwe aanwijzingsbevoegdheid van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd i.o. ten aanzien van de organisatiestructuur van zorgaanbieders op grond van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg en op de wettelijke grondslag die is gecreëerd in de Gezondheidswet voor het actief openbaar maken van bepaalde toezichtgegevens door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd i.o. Is bij deze nieuwe bevoegdheden de rechtsbescherming van zorgaanbieders door de bestuursrechter op adequate wijze gewaarborgd? Zijn in het bijzonder de waarborgen van de artikelen 6 en 8 EVRM gerespecteerd? Naar het oordeel van de auteurs kan dit worden betwijfeld en ligt hier een taak voor de wetgever.

In juli 2014 oordeelde de Hoge Raad in CZ/Momentum dat het zogeheten hinderpaalcriterium onderdeel uitmaakt van artikel 13 lid 1 Zvw. De vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg mag zodoende niet zo laag zijn dat daarmee een feitelijke hinderpaal wordt opgeworpen om zorg te betrekken van een niet-gecontracteerde zorgaanbieder naar keuze. In dit artikel wordt onderzocht hoe artikel 13 lid 1 Zvw zich sindsdien heeft ontwikkeld. Ook worden twee ontwikkelingen onderzocht die in het veld als nieuwe feitelijke hinderpalen worden beschouwd: door zorgverzekeraars gehanteerde cessieverboden en toestemmingsvereisten. Het onderzoek vindt plaats tegen de achtergrond van de regisseursrol die zorgverzekeraars binnen het zorgstelsel is toebedacht.

De juridische houdbaarheid van de doorleverplicht is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Een rechtsgrond die zich in absolute zin tegen de doorleverplicht verzet, dient zich niet direct aan. In de precontractuele fase zal een doorleverplicht vermoedelijk het snelst ontoelaatbaar worden geoordeeld indien de doorleverplicht in combinatie met een omzetplafond wordt opgelegd door een dominante zorgverzekeraar. In de nakomingsfase zal de doorleverplicht waarschijnlijk het snelst ontoelaatbaar worden geoordeeld indien de bedrijfsvoering van de zorgaanbieder in gevaar komt, de reden voor effectuering niet bij de zorgaanbieder ligt, de verzekerden voor dezelfde zorg terecht kunnen bij een andere zorgaanbieder en de prijs-kwaliteitverhouding te veel doorslaat naar prijs.

Deze kroniek behandelt de rechtspraak op het gebied van de Wet marktordening gezondheidszorg (‘Wmg’), die van het College van Beroep voor het bedrijfsleven en de bestuursrechter is verschenen in de periode vanaf 1 september 2014 tot en met 1 juli 2016. Eerst worden de procedurele aspecten behandeld, enkele algemene principes van de tariefregulering, geordend van algemeen naar specifiek. Vervolgens wordt nog aandacht besteed aan een enkele uitspraak over het optreden van de NZa als marktmeester.

In deze bijdrage bespreekt de auteur de mogelijkheid om publicatie van koersgevoelige informatie uit te stellen aan de hand van de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam op 11 november 2014.

Neurochirurg; echtgenote verweerder; uitlatingen in de pers; schending geheimhoudingsplicht

In deze bijdrage wordt onderzocht wat de verwerping van het wetsvoorstel ‘Kaderwet EPD’ en de privaatrechtelijke doorstart van het elektronisch patiëntendossier betekent voor de rechtspositie van patiënten. Bij de doorstart worden op grote schaal privacygevoelige patiëntengegevens verwerkt zonder formeel-wettelijke grondslag en zonder dat is voorzien in aanvullende patiëntenrechten. De doorbreking van het medisch beroepsgeheim en de verwerkingsgrondslag van patiëntgegevens worden daarmee volledig gebaseerd op de uitdrukkelijke toestemming van de betrokken patiënten. De auteur plaatst diverse kritische kanttekeningen bij deze juridische constructie en komt tot de conclusie dat de rechtspositie van patiënten bij de doorstart van het EPD onvoldoende is gewaarborgd.

Deze kroniek bevat een overzicht van de jurisprudentie inzake de Wmg vanaf oktober 2010 tot mei 2012. De jurisprudentie betreft oudere geschillen over kortingen en maatregelen die uiteindelijk tot een beslissing kwamen, als ook voorlopige voorzieningen van maatregelen die hun schaduw vooruitwerpen. Naast tariefbeschikkingen worden ook enkele uitspraken besproken van de NZa in de rol van ‘marktmeester’.

Concentratie van behandelingen heeft een belangrijke plaats in recente discussies over de ziekenhuiszorg. Deze bijdrage onderzoekt de juridische ruimte van verschillende partijen om daarover beslissingen te nemen. Het ‘kwartetten’ met behandelingen door ziekenhuizen is een mededingingsrechtelijke hoofdzonde. Andere samenwerkingsvormen tussen ziekenhuizen en inkoopsamenwerking tussen zorgverzekeraars bevinden zich in grijs gebied: de NMa zou zich hierover duidelijker dan nu moeten uitspreken. De overheid beschikt met de Wbmv over een geschikt wettelijk instrument. Bij de toepassing daarvan moet echter rekening worden gehouden met een Europeesrechtelijke context die zich snel ontwikkelt.

In het wetsvoorstel Aanvulling instrumenten bekostiging WMG ontwikkelt de wetgever nieuw instrumentarium waarmee de Minister van VWS de kosten van medisch specialisten op landelijk niveau kan budgetteren en waarmee de NZa per ziekenhuis een honorariumbudget voor medisch specialisten vrij beroepsbeoefenaren kan vaststellen. Medisch specialisten vrij beroepsbeoefenaren kunnen hun honorarium alleen nog aan het ziekenhuis declareren tenzij zij met de raad van bestuur overeenstemming bereiken over de verdeling van het honorariumbudget. In dat geval kunnen zij hun honorarium via het ziekenhuis aan de zorgverzekeraar/patiënt blijven declareren. Dit is van belang voor de fiscale ondernemersstatus. De verdeling van het honorariumbudget binnen het ziekenhuis kan gefrustreerd of bemoeilijkt worden indien de gereguleerde honorariumtarieven onevenwichtigheden bevatten. Dit tijdelijke beheersingsmodel wordt na enkele jaren vervangen door een definitief model waarin sprake zal zijn van een geïntegreerd macrobudget en integrale zorgproducten.

Public safety has always been a core task for local, municipal authorities. However, until rather recently only the police has been actively involved in addressing local problems of public safety and maintaining order instead. Local public safety policy – as a responsibility for local authorities together with many other partners – is a relatively new phenomenon.This article compares the main developments and trends in local public safety policy in the Netherlands and Belgium. Special attention is paid to the role and position of the local, municipal authorities. What strikes most, are the strong similarities between the two countries. National governments played an important and catalyzing role in the development of public safety policy in the Netherlands as well as in Belgium. After many years and not without a lot of trouble, the monopoly of the police on designing and implementing policy for addressing public safety and order came to an end in both countries. Which, amongst other effects, presented the local authorities with new challenges.

In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.