In dit artikel bespreekt de auteur de last tot uitgave van geld of van een goed, al dan niet ‘uit de nalatenschap’, aan een of meer personen ten laste van een of meer (of de gezamenlijke) erfgenamen. De keuze van de wetgever om een dergelijke last niet meer als schuld van de nalatenschap te beschouwen, en de daaruit voortvloeiende aanpassingsoperatie van de nodige bepalingen in Boek 4 BW, heeft soms tot onnauwkeurige, soms tot inconsistente en soms zelfs tot onjuiste resultaten geleid.

In deze bijdrage staat het onlangs verschenen rapport Legitieme portie centraal, dat tot stand is gekomen in een samenwerking van het Centrum voor Notarieel Recht van de Radboud Universiteit Nijmegen en Netwerk Notarissen. De onderzoekers bevelen aan de legitieme portie af te schaffen. Het is echter de vraag of het onderzoek deze aanbeveling rechtvaardigt, temeer omdat uit de peilingen ook blijkt dat een groot deel van het Nederlands publiek de legitieme portie juist omarmt. De wetgever koos er in 2003 voor de legitieme portie te handhaven, maar in sterke mate te ontkrachten. Schrijver concludeert dat de cijfers uit het rapport eerder bevestigen dat deze keuze de juiste was en pleit voor behoud van de legitieme portie.

Het zijn gouden tijden voor de executeur, maar dat maakt zijn positie niet onaantastbaar. Van groot praktisch belang is het ontslag ‘wegens gewichtige redenen’ uit artikel 4:149 lid 2 BW. Met name aan de hand van gepubliceerde jurisprudentie gaat deze bijdrage in op verschillende aspecten die bij een ontslagprocedure aan de orde kunnen komen, namelijk (1) de kring van verzoekers, (2) de omstandigheid dat de executele reeds is geëindigd, en (3) de gewichtige redenen voor ontslag.

Het Caribisch erfrecht versterkt de positie van de langstlevende echtgenoot. Als erfgenaam naast uitsluitend gemeenschappelijke kinderen, verkrijgt hij alle goederen en de kinderen vorderingen op hem. De beperking tot ‘uitsluitend gemeenschappelijke kinderen’ verdient kritiek: juist bij ‘buitenkinderen’ moet de langstlevende gaan onderhandelen alhoewel hem onder omstandigheden afdwingbare rechten toekomen.
Afschaffing van de legitieme portie geeft de erflater meer beschikkingsruimte en boedelafwikkelaars minder kopzorgen, terwijl samenlevers soms rechten kunnen claimen.
Golddiggers zijn gewaarschuwd: een kortdurend huwelijk levert hem niets op!
Tenslotte neemt het Caribische erfrecht met zijn soepele termijnen afscheid van Hollandse starheid.