This article considers Christopher D. Marshall’s proposal to draw a connection between the ethics of care and restorative justice. The ethics of care tradition is critical of the modern liberal interpretation of morality as a rational endeavor based on universal principles. The article attempts to spell out the ethical and political implications of adopting this fundamental viewpoint in the context of restorative justice. On the ethical level, the ethics of care may remind the tradition of restorative justice of its essential reliance on the concrete moral practices and competences of people that precede any conceptualized normative ethics. On the political level, an ethics of care approach to restorative justice seems to lead to a certain deadlock in that it fails (and refuses) to offer a rational justification of restorative justice practices. On a closer look, the ethics of care can provide such a justification, be it a ‘communitarian’ one.

Naast een natuurlijk persoon, kan ook een rechtspersoon als verdachte worden aangemerkt. Iedere verdachte, dus ook een rechtspersoon, kan gebruikmaken van het hem toekomende zwijgrecht. Voor de opsporingsfase is echter niet wettelijk geregeld welke natuurlijke persoon het zwijgrecht van de rechtspersoon feitelijk kan inroepen.
Het horen van bestuurders en overige (ex-)werknemers als bijvoorbeeld getuige of (mede)verdachte in het strafrechtelijk onderzoek naar de verdachte rechtspersoon, kan de rechtspersoon ernstig benadelen in het effectief kunnen uitoefenen van het hem toekomende zwijgrecht.

Within the Province of Noord-Brabant, the ‘traveler community’ possesses a specific position, coloring the developments in crime throughout the region and being a main focus for major concern among policymakers and professionals. The authors reflect on the historical development of the ‘traveler community’ and their perceived subculture as well as on state response to these developments. Along this, the attempts of social work to contribute to social climbing of ‘travelers’ outside criminality in the 1980s and 1990s are portrayed. The contribution rounds up with some reflections on the present call for a ‘multi-agency approach’ towards organized and undermining crime in which again, and increasingly so, the importance of the so-called ‘soft side of crime prevention and repression’ is underlined.

The retail sale of cannabis in coffee shops is tolerated in the Netherlands, provided that certain criteria are met. Two criteria were added in 2012: the private club and the residence criterion. The plan was to implement them first in the southern provinces and later in the other provinces. This created an opportunity for a natural experiment. In an experimental group of seven municipalities in the south and a matched comparison group of municipalities in the other part of the country pre- and post-measurements were conducted. The size of the drug tourism, the number of visits to coffee shops, the illegal cannabis consumer market and the nuisance experienced in the direct vicinity of coffee shops was assessed. Robust changes occurred in the experimental group after implementation of the new criteria. Initial differences between the groups and variation in local implementation caused doubts about drawing causal conclusions. This article analyzes whether such conclusions can be drawn. We conclude that due to the broad design of the research it appears that the observed changes can be attributed to the new criteria despite the methodological shortcomings in the study.

The Roman Catholic Church experiences a transition from the highly centralized Church formation of Ultramontane Mass Catholicism into a more decentralized and pluralistic Choice Catholicism. With respect to governance, this transition concerns the increasing importance of the diocesan intermediate level in the Church on the one hand, and a transition from a union-oriented organization model into a network-oriented model on the other. The network model is catalyzed by the digitalization of daily life and its polycentrism. This contribution discusses these developments in a systematic way with the help of sociological and theological insights. By way of conclusion it summarizes some challenges from a policy and governmental point of view. They concern the ecclesial leadership style, membership and participation, catholicity, online community building, and self-presentation in the social media.

Het verhaal van het staatsrecht over wat wetten zijn en doen, sluit niet meer aan bij de kennis van burgers over de wet. Naast een formeel en een materieel wetsbegrip is het daarom tijd voor een verhalend wetsbegrip dat aansluit bij de verhalen die in de cultuur de ronde doen over de wet. Daarbij kan worden aangesloten bij Diderot die tijdens de Franse Verlichting op een verhalende manier de betekenis van wetten voor het leven onderzocht en zo met een actieve opvatting van burgerschap een tegenwicht verschafte tegen de theoretische leerstellingen van Montesquieu en Rousseau waar het Nederlandse staatsrechtelijke wetsbegrip sterk door beïnvloed is.

Het verhaal van het staatsrecht over wat wetten zijn en doen, sluit niet meer aan bij de kennis van burgers over de wet. Naast een formeel en een materieel wetsbegrip is het daarom tijd voor een verhalend wetsbegrip dat aansluit bij de verhalen die in de cultuur de ronde doen over de wet. Daarbij kan worden aangesloten bij Diderot die tijdens de Franse Verlichting op een verhalende manier de betekenis van wetten voor het leven onderzocht en zo met een actieve opvatting van burgerschap een tegenwicht verschafte tegen de theoretische leerstellingen van Montesquieu en Rousseau waar het Nederlandse staatsrechtelijke wetsbegrip sterk door beïnvloed is.

In deze bijdrage wordt een dialoog van Cicero, Over de wetten, in zijn receptiegeschiedenis geanalyseerd. Daarbij blijken systematische en fragmentarische interpretaties elkaar aan te kunnen vullen. De constitutionele dialoog die in deze tekst naar voren komt, biedt voorts inzicht in de combinatie van macht en onmacht die ook eigentijdse pogingen tot constitutionele dialoog kenmerkt.

De parlementaire democratie berust op basisficties die niet goed begrepen worden en niet goed meer werken. Omdat het moeilijk blijkt om de tegenstrijdige verwachtingen van de politieke cultuur waar te maken, doen zich voortdurend fricties voor. Rosanvallon verschaft een historische en filosofische analyse van deze onbevredigende en onhoudbare situatie en schetst een tegendemocratie die het bestel weer legitimiteit kan verschaffen.

Wetten en gedichten zijn op het eerste gezicht totaal verschillende tekstsoorten, maar bij nadere beschouwing zijn er ook overeenkomsten als teksten die een beeld van de wereld geven, normatieve implicaties hebben en betekenis krijgen dankzij een interpretatiegemeenschap. Solon was wetgever en dichter; moderne wetgevers kunnen toch ook door de bril van de poëtica bekeken worden.

Het verbod van terugwerkende kracht is een van de beginselen voor deugdelijke wetgeving. Toch worden er veel uitzonderingen gemaakt, waarbij de minimumeis geldt dat afwijking van het verbod op een goede en openbare belangenafweging berust. Bij de herziening ten nadele in het strafrecht lijkt aan deze eis niet te zijn voldaan, bij belastingwetgeving die per brief gewijzigd wordt, zijn er sterkere papieren voor. De rechtstheorie van Radbruch levert een kader voor de afweging van belangen. In zijn worsteling met de wetten die met terugwerkende kracht onrecht uit de nazitijd goed probeerden te maken, zien we de onvermijdelijke spanning die deze deugdelijkheidseis oproept.

Het Amerikaanse rechtsrealisme is een stroming die zich richt tegen opvattingen die het recht buiten de maatschappij plaatsen in een apart domein (positivisme) of boven de maatschappelijke orde (natuurrecht). Hierbinnen neemt Karl Llewellyn een centrale positie in. Op basis van sociaalwetenschappelijk onderzoek (inclusief veldwerk bij de Cheyenne-indianen) ontwerpt hij een theorie over ‘law jobs’ die de basis is voor projecten die tot een realistische rechtspraak en realistische wetgeving leiden. Daarbij is vooral het begrip ‘situation sense’ van belang; het blijkt te operationaliseren tot een werkwijze die in vijf stappen tot een oordeel of beslissing leidt.

In zijn klassieke essay Politiek als beroep uit 1919 geeft de socioloog Max Weber een analyse van het beroep en de roeping van de politicus, die nog steeds actueel is. Hij laat zien hoe de legitimatie van bureaucratie en politieke leiding uiteenloopt en wat voor problemen dit voor de sturende politici oplevert. De ontwikkelingen in de bureaucratie na Weber hebben de sturingsproblemen van de politicus nog versterkt. Wellicht kan het idealistische profiel van de reflectieve machtspoliticus dat Weber schetst, toch houvast geven bij het leidinggeven aan de bureaucratie.

This article presents an overview of various measures, initiatives and developments regarding to the fight against discrimination in the Netherlands since 1971. It also gives a short overview of relevant international treaties on discrimination and the obligations for the parties involved. The political and societal attention for combating discrimination has decreased in recent years. There is a tendency to deny that discrimination is a real problem. Also the tone of voice in the public debate on integration of ethnic minorities has hardened. Nowadays, antidiscrimination policies and initiatives take place at the local level and state involvement is limited to facilitating support. The registration of discrimination complaints continues to be a problem and minor progress has been made in the last twenty years.

In het debat over de invoering van constitutionele toetsing door de rechter in Nederland wordt onvoldoende aandacht besteed aan de toetsbaarheid van de grondwettelijke teksten, iets wat ook de veronderstelde constitutionele toetsing door de wetgevende organen parten speelt. Een geschiktere tekst zal gebruik moeten maken van open normen en rechters daarbij interpretatievrijheid bieden. De vrees voor deze politieke macht voor rechters verlamt het debat. Dat zou anders kunnen als we de redenering van Rawls volgen, die laat zien hoe een constitutionele dialoog mogelijk is die tot een overlappende consensus leidt tussen verschillende posities in het publieke debat.

Bij interpretatie van oude rechtsbronnen zoals die van het Romeinse recht kan een productieve dialectiek van systeem en fragment optreden. Toepassing daarvan op Digesten-teksten over de wet en op de hieraan in de verte verwante Aanwijzingen voor de regelgeving laat zien dat de Digesten een open systeem vormen en de Aanwijzingen een gesloten systeem. Voortschrijdend inzicht werkt met terugwerkende kracht en dit betekent dat ook oudere denkbeelden nog bij moderne wetgevingsproblemen betrokken kunnen worden.