In deze bijdrage wordt het arrest van de Hoge Raad van 12 oktober 2021 (ECLI:NL:HR:2021:1491) geannoteerd. In dit arrest heeft de Hoge Raad geoordeeld dat het gerechtshof de ruime mogelijkheden van de witwasbepalingen niet goed heeft toegepast. Dat betekent nog niet dat het ruime bereik van die bepalingen met dit arrest ook worden ingeperkt.

De LOVS-oriëntatiepunten bevatten geen specifieke richtsnoeren voor strafbare feiten die verband houden met het bijzonder en financieel-economisch strafrecht. Wel bestaat een oriëntatiepunt ter zake van ‘fraude’. Het verdient overweging om voor (sommige) financieel-economische strafbare feiten eigen richtsnoeren voor de straftoemeting in te voeren.

De groeiende aandacht voor Empirical Legal Studies (ELS) in Nederland roept vragen op over het onderwijs in empirisch-juridische vaardigheden in ons land. Er gebeurt al het nodige op dit vlak, maar een nauwkeurige inventarisatie van welke ELS-vakken reeds concreet worden aangeboden in Nederland ontbreekt. Een dergelijk overzicht zou het mogelijk maken dat opleidingen van elkaar leren en kennis en kunde uitwisselen in plaats van het wiel opnieuw uit te vinden. Daarom hebben wij een uitgebreide rondgang gemaakt langs de diverse opleidingen aan rechtenfaculteiten, om in kaart te brengen welke vakken met aandacht voor empirische methoden reeds in het reguliere rechtencurriculum worden aangeboden. In dit artikel rapporteren wij de resultaten van deze landelijke inventarisatie en werpen een blik op de toekomst in het licht van recente discussies en ontwikkelingen die verband houden met ELS in Nederland.

Recentelijk heeft de minister van Justitie en Veiligheid zijn plannen gepresenteerd om de wettelijke regeling van de buitengerechtelijke afdoening aan te passen. De hoge transactie zal een eigen regeling krijgen in het gemoderniseerde Wetboek van Strafvordering. Daaraan zal een rechtelijke toets worden verbonden, die tevens zal gelden voor ontnemingsschikkingen. Auteurs schetsen de wetenschappelijke en maatschappelijke context en de voorgeschiedenis van deze voorstellen. Zij werpen tevens enkele kritische vragen op over de toekomstige regeling van de hoge transactie, mede in relatie tot de strafbeschikking en de ontnemingsschikking.

De modernisering van het Wetboek van Strafvordering zal ook het proces ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel aanpassen. Deze wetgevingsoperatie zal de ontnemingsmaatregel grotendeels ontdoen van zijn bijzondere karakter. Zo komt het strafrechtelijk financieel onderzoek te vervallen en wordt voorgesteld de oplegging van de ontnemingsmaatregel als hoofdregel in het reguliere strafproces te laten plaatsvinden. Deze bijdrage brengt in kaart welke wijzigingen worden voorgesteld en hoe die moeten worden beoordeeld. Geconcludeerd wordt dat de moderniseringsplannen kunnen worden onderschreven, maar wel nader dienen te worden doordacht.

Dutch policy makers, as elsewhere, have a strong belief in the effectiveness of asset recovery legislation. There are high expectations concerning the amounts of crime money to be collected, and the collection thereof would enable theauthorities to tackle serious, organized crime and fill the treasury. However, the results of the authors’ empirical research into the actual execution of ‘recovery orders’ show a different image. The majority of asset recovery cases concerns cases with low payment obligations (under € 5,000), indicating that mainly ‘smaller fishes’ are targeted. In general, the collection of crime money proves to be a difficult endeavour. Large amounts are not collected and there are long execution times. Policy makers who publicly announce high expectations, and who budget the expected incomes from asset recovery, do not practice evidence-based policy making and give leeway to false hopes which then require new (legislative) measures.