In de Kroniek Rechtspraak Tuchtrecht zijn de voor de rechtsontwikkeling interessante uitspraken verwerkt over de periode van 1 november 2019 tot en met 15 mei 2021. Het gaat om uitspraken over ontvankelijkheid en aanverwante procesrechtelijke onderwerpen, vraagstukken rond ouderlijk gezag, samenwerkingsproblemen, dossiervoering, bekwaamheden en bevoegdheden, de zwaarte van de door tuchtcolleges opgelegde maatregelen. Prioriteit is daarbij gegeven aan die onderwerpen die in een significant aantal zaken tot een tuchtrechtelijke beslissing hebben geleid. Tot slot komen ook de eerste COVID-gerelateerde uitspraken aan bod.

De Overleveringswet strekt tot uitvoering van Kaderbesluit 2002/584/JBZ. Deze wet bevatte een groot aantal gebreken. Een deel daarvan was aangetoond in arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie. De op 1 april 2021 in werking getreden Herimplementatiewet beoogde de Overleveringswet in overeenstemming met die arresten te brengen. Deze bijdrage
toont aan dat de Herimplementatiewet maar ten dele in die opzet is geslaagd, dat deze wet een aantal gebreken die (nog) niet in arresten van het Hof van Justitie zijn aangetoond ongemoeid heeft gelaten en dat deze wet bovendien een aantal nieuwe gebreken heeft gecreëerd.

De academische vrijheid staat onder druk, mede door de wijze waarop onderwijs en onderzoek gefinancierd worden en wetenschappers ‘gemanaged’ worden. Door ontwikkelingen zoals het langdurig op tijdelijke contracten houden van jonge wetenschappers en toenemende nadruk op valorisatie en cocreatie van onderzoek slinkt de ruimte voor kritiek en voor ongebonden onderzoek. Ook in het onderwijs zien we dat er via toelatingsbeleid, accreditaties en onderwijsprogrammering steeds minder ruimte lijkt voor de eigen professionaliteit van wetenschappers. Bestaande gedragscodes lijken weinig houvast te bieden bij het beschermen van de academische vrijheid. Hierdoor rijst de vraag of het geen tijd wordt voor hardere wettelijke regels.

In 2020, the Belgian federal Government announced that it will recognize Buddhism as a non-confessional worldview. This recognition will give the Buddhists several privileges: the salaries and pensions of lama’s as well as of Buddhist consultants in prisons, hospitals and the army will be paid for by the state. In addition, state schools will be required to organize Buddhist education at parental request. From the perspective of equal treatment and within the current constitutional framework, the recognition of Buddhism can only be welcomed. But is this constitutional framework, which is amongst others indebted to the concordat between Napoleon and the Holy See (1801), still up to date? In 1983, the Dutch Government abolished this Napoleonic model of state financing and opted for a profound reform of the system. In this article, I will show why such a reform could also be useful and inspiring in the Belgian context.

In deze bijdrage wordt uitgegaan van de deining die de arresten Viking en Laval hebben veroorzaakt in bepaalde vakbondsmiddens. Monti merkte eerder al op dat de EU door beide arresten een van de meest fervente voorstanders van de Europese integratie van zich dreigt te vervreemden. Onderzocht wordt of grondwettelijke, wetgevende of rechterlijke evoluties die kloof hebben verzacht of zouden kunnen verzachten.

Life in prison goes hand in hand with far-reaching restrictions in the personal autonomy of offenders. Lack of personal autonomy and the coercion to perform certain actions disrupt the ‘normal’ intrinsic experiences of voluntary action (i.e. sense of agency). Disturbances in the neurocognitive basis of voluntary action have a number of clear effects on human functioning, including self-reliance. This paper provides a first analysis of the relationship between personal autonomy and the intrinsic experience of voluntary action, and how this may be the key to understanding how freedom restrictions in detention can reduce self-reliance.

The article uses three prominent examples from the Dutch context to problematize the relationship between contractual and social solidarity during the coronavirus crisis. The social science ideal types of ‘mechanical’ and ‘organic’ solidarity, and their typified correspondence with legal modes of punishment and compensation, are used to illuminate the way in which solidarity language in private relationships can convey and normalize assumptions about the public interest and economic order.

Op 24 november 2020 is de Richtlijn representatieve vorderingen (RVV) door de Europese Commissie aangenomen en gepubliceerd. De RVV verplicht alle lidstaten om een afwikkelingssysteem van massaclaims aangaande consumentenbelangen te ontwikkelen en in wetgeving te verankeren. Het systeem dient te voorzien in een collectieve actie voor het stoppen of herstellen van een inbreuk op consumentenrechten. Ook moet het systeem voorzien in de mogelijkheid om in collectieve vorm schadevergoeding te kunnen vorderen. Nederland kent al een afwikkelingssysteem voor massaclaims. Dit systeem is sinds de jaren negentig zorgvuldig ontwikkeld op inhoudelijk en strategisch front. In deze bijdrage wordt bekeken hoe de Nederlandse wetgever de kracht van het door hem ontwikkelde afwikkelingssysteem voor massaclaims kan waarborgen in het licht van de inhoud van de RVV.
Richtlijn (EU) 2020/1828 van het Europese Parlement en de Raad van 25 november 2020 betreffende representatieve vorderingen ter bescherming van de collectieve belangen van consumenten en tot intrekking van Richtlijn 2009/22/EG (PbEU 2020, L 409/1-27).
Conceptversie van de Implementatiewet richtlijn representatieve vorderingen voor consumenten d.d. 1 mei 2021 inclusief de memorie van toelichting en consultatiereacties.

Although reward systems are utilized in prisons worldwide, evaluations regarding their intended use are lacking. This contribution reconstructs the policy theory of such a system: Promotion and Demotion, as implemented in Dutch prisons in 2014. With a policy scientific approach the intended target group, means, goals and causal mechanisms of the system were delineated. The policy theory assumes three means, ten goals and 24 causal mechanisms. The policy theory is insufficiently empirically substantiated on a number of points and takes limited account of (cognitively) impaired prisoners. This accurate reconstruction offers a unique insight into the assumed functioning of a part of Dutch detention policy and provides starting points for international considerations of behavioral change in detention.

In dit artikel analyseert de auteur de ontvankelijkheidseisen voor belangenorganisaties ten aanzien van procesfinanciering in collectieve acties in de Richtlijn representatieve vorderingen en de WAMCA. De auteur concludeert dat de gestelde procesfinancieringseisen in beide wetgevingsinstrumenten verschillen en plaatst enkele kanttekeningen bij het op 1 mei 2021 ter consultatie aangeboden voorontwerp dat strekt tot implementatie van de Richtlijn.

This article deals with the different expectations that government representatives face in court, where they need on the one hand be responsive to the demands of the judge and on the other hand are expected to defend the decision that was taken by the government body.

De Aanwijzingen inzake de rijksinspecties bieden een rijksbreed kader voor waarborging van de onafhankelijkheid van rijksinspecties. De auteurs van dit artikel evalueerden of de Aanwijzingen dit doel bereiken. Het artikel concludeert ten eerste dat er grote verschillen bestaan in de formele positie van inspecties. Ten tweede blijkt uit de evaluatie dat de Aanwijzingen een belangrijke bijdrage leveren aan het waarborgen van onafhankelijke oordeelsvorming van inspecties. De Aanwijzingen zijn echter niet in alle gevallen een voldoende voorwaarde voor onafhankelijkheid. Daarom doen de auteurs suggesties voor verdere versterking van de Aanwijzingen.

The imposition or extension of a tbs-order requires that the offender is dangerous. This article reports on a quantitative analysis of case law about whether judges provide reasons in their judgment when establishing that an offender is dangerous. The analysis shows that this often is not the case. For example, only one third of the examined judgments explain why the legal criterion for dangerousness is met. The author recommends that judges more often provide reasons for their decision about the dangerousness of the offender.

Jeugdcriminaliteit, de daarbij veroorzaakte schade en de onverhaalbaarheid hiervan vormen vanzelfsprekend een maatschappelijke zorg. Het is echter de vraag of die zorg voldoende reden en rechtvaardiging is om de kwalitatieve aansprakelijkheid van alle ouders te verruimen, zoals thans wordt uitgewerkt en voorbereid door demissionair minister Dekker. De auteur bespreekt in dit artikel daarom de kwalitatieve aansprakelijkheid van ouders, in historisch en huidig perspectief, en geeft vervolgens haar opinie over de mogelijk toekomstige verruiming van deze kwalitatieve aansprakelijkheid.

De beperking van bestuursbevoegdheden is een grijs gebied. Bezien vanuit de aanwijzingsbevoegdheid bij besloten vennootschappen, wordt beargumenteerd dat het vennootschappelijk belang richtinggevend is voor de mate van beperking van de bestuursbevoegdheid. Bovendien is het uitgangspunt van het wettelijke systeem dat het bestuur het beleid bepaalt, terwijl andere organen dat (slechts) mogen beïnvloeden.

De auteur bespreekt een aantal onderdelen over de doorwerking van overeenkomsten in bestuursbesluiten uit de bijdrage van K.A.M. van Vught in de bundel Bestuursbesluiten.