Migrants who must leave the Netherlands are often detained in Dutch detention centers before their expulsion. Migrant detainees fall under the same criminal laws and authorities as persons incarcerated under Dutch criminal law. This means that migrants can be put in isolation cells, for example for refusing a shared room. This article describes the circumstances in the detention centers, and it makes an analysis of European and Dutch case law on the treatment of migrant detainees, specifically in cases of isolation. Considering articles 3, 5 and 8 ECHR and article 47 of the EU CFR, this is problematic, and access to legal protection seems to be too limited for migrant detainees. The article concludes by stating the necessity for a new legal framework, and for more substantive judicial reviews in cases of the isolation of migrant detainees.

This article deals with the legislative proposal in the Netherlands to criminalise staying (without permission) in an area controlled by a terrorist organisation. The discussion surrounding the proposal is focused, amongst other things, on possible exemptions for journalists and providers of humanitarian assistance. This article analyses the newest version of the proposal in light of the rights to freedom of movement and freedom of expression.

Op basis van de (nieuwe) Wet confiscatie criminele goederen wordt het mogelijk om goederen van een persoon die afkomstig zijn van enig strafbaar feit aan de Staat te laten vervallen, zonder dat sprake is van een voorafgaande strafrechtelijke veroordeling. In dit artikel wordt ingegaan op de problemen die zich kunnen voordoen bij het invoeren van de Wet confiscatie criminele goederen in zijn huidige vorm. Door toepassing van de NCBC-procedure (non conviction based confiscation), naast een parallel lopende strafzaak, kan de rechtsbescherming van verdachten namelijk ernstig in het gedrang komen.

In deze bijdrage leggen de auteurs de Nederlandse en Belgische onwaardigheidsbepalingen langs de lat van het arrest ‘De Roemeense erflater’ en constateren dat artikel 4:3 BW Europeesrechtelijk niet bij de tijd is, in tegenstelling tot de wetgeving van België op dit punt. Verder plaatsen zij het arrest in een breder perspectief en gaan zij in op artikel 1 van het Eerste Aanvullende Protocol bij het EVRM in samenhang met artikel 14 EVRM. Zij concluderen dat ook als family life niet in het geding is, de eis van een onherroepelijke veroordeling niet gesteld mag worden als aan de overige voorwaarden van artikel 4:3 lid 1 sub a of b BW wordt voldaan, maar een onherroepelijke veroordeling niet kan volgen wegens het overlijden van de dader.

De inzet van nieuwe technische mogelijkheden zoals datakoppeling en analyses met gebruik van algoritmen, biedt nieuwe kansen in de strijd tegen terrorisme en zware ondermijnende criminaliteit. Dit nieuwe terrein van onderzoek staat naast de vertrouwde domeinen van de strafrechtspleging, de bestuurlijke handhaving en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Dat nieuwe terrein zal in dit artikel worden verkend aan de hand van twee ontwikkelingen: de verruiming van de analysetaak van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de totstandkoming van het Multidisciplinaire interventieteam dat per 1 juli 2022 verder zal gaan onder de naam Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (hierna: MIT/NSOC).

Sinds de Urgenda-zaak kennen steeds meer landen binnen en buiten Europa een eigen klimaatzaak. In juni 2021 oordeelde de Belgische rechter dat het Belgische klimaatbeleid zo nalatig was dat het een schending opleverde van wettelijk vastgelegde zorgplicht, alsmede dat het in strijd was met artikel 2 en 8 EVRM. Anders dan in de Urgenda-zaak, werd door de Brusselse rechtbank echter geen reductiebevel ten aanzien van de uitstoot aan broeikasgassen opgelegd. Daartoe waren geen concrete, juridisch bindende normen voorhanden.

In deze bijdrage bespreekt de auteur het Sumal-arrest, dat verstrekkende gevolgen kan hebben voor de civielrechtelijke handhaving van het Uniemededingingsrecht. Het Sumal-arrest heeft met name een (te) verstrekkende uitbreiding tot gevolg van de kring van aansprakelijken. Ook vergroot dit arrest de toch al ruime mogelijkheden voor forum shopping. Daarnaast heeft de auteur nog enkele andere bedenkingen bij het arrest.

Recente jurisprudentie wijst uit dat – naast de inbreukprocedure – de prejudiciële procedure een bijdrage kan leveren aan de instandhouding van de rechtsstaat. Vooral de eis van rechterlijke onafhankelijkheid heeft een nadere invulling gekregen in een serie prejudiciële uitspraken, over bijvoorbeeld de benoeming van rechters en tuchtrechtelijke sancties, met name in Polen. Bij zijn analyse betrekt het Hof van Justitie nadrukkelijk de ruimere context. Het voert daarbij een ‘ketenanalyse’ uit: politieke invloed op het orgaan dat rechters selecteert, tast ook de positie van de aldus benoemde rechters aan. Wat is de rechtsbasis voor deze jurisprudentie, en waar liggen de grenzen?

In 2014 schreef prof. mr. Doelder in zijn afscheidsrede over de onafhankelijkheid van de strafrechter. Nu, acht jaar later, reflecteert hij in dit nummer nogmaals op die onafhankelijkheid vanuit zowel nationaal als Europees perspectief. Hij ziet ruimte voor verbetering.

Voor de kwetsbare aangehouden verdachte wordt van overheidswege een advocaat opgeroepen. Die verdachte kan pas afstand doen van het recht op rechtsbijstand na een advocaat te hebben gesproken. Dat is anders voor de kwetsbare niet-aangehouden verdachte. Die verdachte is zelf verantwoordelijk voor het regelen en betalen van rechtsbijstand, en kan daarvan afstand doen zonder door een advocaat over de gevolgen te zijn ingelicht. Deze bijdrage analyseert dit verschil in rechtsbescherming en de gevolgen daarvan, en geeft aanbevelingen voor de praktijk.

Originally, Article 12 of the Dutch Code of Criminal Procedure was intended as a correction mechanism for the prosecution monopoly of the Public Prosecution Service. In a later stage, the private interest of complainants (or victims) became more central. This article argues that a third function now emerges: a valve function for social dissatisfaction. The social conflicts that underly the proceedings in these socially sensitive cases give rise to new democratic legitimacy problems. However, an appropriate normative framework that captures these new democratic demands has not yet been constructed. To this end, this article provides an alternative democratic vocabulary in order to bridge the gap between empirical and normative notions of legitimacy. By means of a historical and normative analysis, it will be argued that Article 12 has an important democratic potential within the characteristically autonomous Dutch system of criminal law.

In deze bijdrage worden twee arresten van de Hoge Raad besproken waarin een gemeentelijke afvalstoffenverordening centraal staat. Deze arresten lijken tegenstrijdig te zijn, maar er is een goede verklaring voor de verschillende uitkomst in deze arresten. Dit vraagt om een nadere analyse.

In september 2021 is door het toenmalige demissionaire kabinet het coronatoegangsbewijs geïntroduceerd als maatregel ter bestrijding van het coronavirus. De maatregel stuitte direct op veel weerstand, onder meer omdat deze in strijd zou zijn met verschillende grondrechten. In dit artikel wordt besproken welke grondrechten beperkt worden met het hanteren van het coronatoegangsbewijs en of die grondrechtenbeperking gerechtvaardigd is. Hierbij wordt getoetst aan zowel het nationaalrechtelijke kader op basis van de Grondwet als het EHRM-kader op basis van het EVRM. Ook wordt relevante recente jurisprudentie besproken.

In deze bijdrage worden twee recente uitspraken van respectievelijk de Conseil constitutionnel en de Franse Conseil d’État besproken. Daarin ontwikkelt zich de Franse benadering van de constitutionele grenzen van doorwerking van EU-recht verder. Voor de toetsingsbevoegdheid van de rechter staat het antwoord op de vraag, of de constitutionele waarden en beginselen die deel uitmaken van de Franse identiteit bescherming vinden in het EU-recht, bepalend. In de besproken zaken wordt voor het eerst daadwerkelijk overgegaan tot toetsing, en wel – enigszins verrassend – van constitutionele beginselen die betrekking hebben op het statelijk geweldsmonopolie. Een vergelijking van de Franse republikeinse opvatting van het geweldsmonopolie met tegenwoordige Nederlandse opvattingen leert dat de laatste sneller een verschuiving van het geweldsmonopolie naar de Europese Unie daadwerkelijk zal toelaten, dan naar Franse constitutionele opvatting mogelijk is.