Sinds de inwerkingtreding van de Wvggz wordt er in de psychiatrische praktijk geworsteld met het onderscheid tussen vrijwillige zorg en verplichte zorg. De indruk bestaat dat verplichte zorg met regelmaat ten onrechte als ‘drangzorg’ wordt beschouwd en in het verlengde daarvan als vrijwillige zorg wordt aangemerkt. De nieuwe Generieke module Assertieve en verplichte zorg lijkt die praktijk te ondersteunen en heeft daarmee te weinig oog voor het belang van passende rechtsbescherming. Tegelijkertijd kan het echter voor de betrokkene ook onwenselijk zijn als zorg ten onrechte als ‘verplichte zorg’ wordt gekwalificeerd. Een juiste beoordeling is dan ook van groot belang. De auteurs benoemen in dit artikel enkele aandachtspunten die rechters en zorgverantwoordelijken daarbij voorop mogen stellen en geven aan hoe bepaalde, in de praktijk veel toegepaste, zorginterventies juridisch juister zouden kunnen worden gewaardeerd.

The GGD report states that 99% of the Top 600 juvenile offenders have a lacunar conscience. But what is conscience from a clinical perspective, what type of information does the clinician or rapporteur gather and how is it described? The department of forensic ortho-pedagogy of the University of Amsterdam is developing an instrument with which behavioral scientists can make a descriptive diagnosis of the conscience in a structured manner. For the construction of the instrument the experiential knowledge of Dutch clinical experts in the field of conscience is collected. By means of qualitative research methods, a number of domains and methods were identified that are considered important for the diagnostics of conscience. Based on the current study and state-of-the-art scientific literature, a clinical structured judgment instrument is realized in which the clinician is describing the domains of empathy, self-aware emotions such as shame and guilt, and moral development a form a strength-weakness analysis of the conscience.

Voor de kwetsbare aangehouden verdachte wordt van overheidswege een advocaat opgeroepen. Die verdachte kan pas afstand doen van het recht op rechtsbijstand na een advocaat te hebben gesproken. Dat is anders voor de kwetsbare niet-aangehouden verdachte. Die verdachte is zelf verantwoordelijk voor het regelen en betalen van rechtsbijstand, en kan daarvan afstand doen zonder door een advocaat over de gevolgen te zijn ingelicht. Deze bijdrage analyseert dit verschil in rechtsbescherming en de gevolgen daarvan, en geeft aanbevelingen voor de praktijk.

De afgelopen decennia is een rechts­praktijk ontstaan waarin al vóór de geboorte kinderbeschermingsmaatregelen kunnen worden opgelegd. Maar wat of wie is het voorwerp van die bescherming: de foetus of het toekomstige kind? Deze conceptuele onhelderheid ondermijnt de rechtvaardiging van die maatregelen, met mogelijke gevolgen voor de rechtspositie van zwangere vrouwen.

De Kroniek geeft een overzicht van ontwikkelingen in de Nederlandse wetgeving relevant voor de gezondheidszorg in de periode van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Wederom een bijzondere periode vanwege de coronapandemie en het demissionaire kabinet. In deze editie onder andere updates over wetsvoorstellen die in de vorige editie nog ter consultatie voorlagen.

De richtlijn oneerlijke bedingen beoogt consumenten te beschermen tegen oneerlijke contractsvoorwaarden. Wat nu als de notaris wordt gevraagd om een akte te verlijden waarin een (mogelijk) oneerlijk beding staat? Dit artikel onderzoekt of de notaris gehouden is om de akte dan te verlijden, en of hij dan een waarschuwingsplicht respectievelijk inlichtingenplicht heeft ten aanzien van het (mogelijk) oneerlijke karakter van het beding.

In this article a framework is provided for the design and implementation of exit programmes used in prisons and by probation services. These programmes are targeted at violent extremist (ex-)offenders and are used for the purpose of deradicalisation or disengagement and support the successful reintegration of (ex-)offenders back into society. Based on a review of scientific and practice-oriented literature six categories of standards and practices are described. An exit programme needs to be tailored to the context in which it is used and to the risks and needs of the individual. In addition to various other aspects, earlier attention for reintegration and the active involvement of an (ex-)offender’s social environment are crucial in an exit progamme.

Een testament is nietig als de testateur wilsonbekwaam was ten tijde van het testeren. Dit volgt uit artikel 3:34 BW. De auteurs behandelen de werking van dit artikel. Aan de hand van een casus wordt uiteengezet hoe een gerechtelijke procedure tot nietigverklaring van een testament in zijn werk gaat. Daarbij komen het medisch dossier, stukken en informatie van de notaris, het horen van getuigen en inschakelen van deskundigen aan de orde.

The regular legal framework in the Netherlands stipulates that criminal cases against young adults are dealt with under adult criminal law. In 2014 the maximum age limit for application of juvenile criminal law was raised to 23 years if the suspect or the circumstances of the offence give reason to do so. This so called ‘adolescent criminal law’ is based on the observation that incomplete neuro-psychosocial development can contribute to the continuation of criminal behaviour. There is lack of clarity in the criterion ‘incomplete development’. Different screening instruments are used. Since development continues, it is more meaningful to ask the question whether and to what extent there is a developmental delay, whether the adolescent can and wants to develop further and whether the treatment and interventions from the juvenile criminal law can be helpful in this regard. This calls for a legal principle of ‘juvenile criminal law unless’.

In dit artikel onderzoekt de auteurs op welke wijze het recht op vrije artsenkeuze c.q. aanbiederskeuze is uitgewerkt binnen de langdurige zorg. Daarbij wordt een vergelijking gemaakt met het de Zorgverzekeringswet en het sociaal domein.

Dit is de eerste kroniek met betrekking tot de Wet verplichte ggz (Wvggz) en Wet zorg en dwang (Wzd). Deze heeft primair betrekking op de jurisprudentie in het jaar 2020. Om een zo actueel mogelijk overzicht te bieden zijn hierin echter ook de uitspraken van de Hoge Raad en de voor de interpretatie van de wet meest relevante rechtbankuitspraken uit de periode tussen 1 januari en 1 augustus 2021 meegenomen. Deel 1, dat verschenen is in TvGR 2021, afl. 5, heeft betrekking op de rechtspraak met betrekking tot de Wvggz (verplichte zorg, zorgmachtiging, crisismaatregel en opeenvolging en stapeling van maatregelen). Dit tweede deel bevat een vervolg hierop (verlenen van verplichte zorg en klachtrecht/schadevergoeding) en daarnaast een bespreking van de rechtspraak met betrekking tot de Wzd en de samenloop tussen de Wvggz en de Wzd.

De civiele zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:5 Wvggz kan sinds 1 januari 2020 via de schakelbepaling van artikel 2.3 lid 1 Wfz door de strafrechter worden afgegeven in het kader van de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Het nieuwe hybride stelsel, op het snijvlak van het strafrecht en civiele recht, vormt een flinke breuk met de oude, vervallen regeling van artikel 37 Sr en de inbedding daarvan in het strafproces. In deze bijdrage wordt ingegaan op enkele knelpunten en onduidelijkheden die dat nieuwe systeem met zich brengt, zoals het overgangsrecht, de aansluiting van de zorgmachtiging op de voorlopige hechtenis en de verhouding tussen de officier van justitie en de strafrechter.

In dit artikel beschrijven de auteurs hoe de positie van jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) in het strafrecht is geregeld. Er is wetgeving die de rechten van deze kwetsbare verdachten en gestraften vastlegt. Sinds een aantal jaar heeft de aandacht voor jongeren met LVB in de strafrechtelijke keten geleid tot een verbeterplan. Er is in de keten gewerkt aan bewustwording, signalering, communicatie en interventies. Toch is blijvende aandacht voor deze groep nodig.