Deze bijdrage bespreekt de regeling en praktijk rondom het proces-verbaal van de mondelinge behandeling in civiele zaken, signaleert een aantal knelpunten en doet concrete voorstellen om die knelpunten op te heffen.

In this essay I problematize the phenomenon of multiple problems. Multiple problems have a threefold complexity: (1) it is complex to deal with for those having these kind of problems, (2) it is complex to deal with for aid workers and others working at problem solving organization, and (3) often the relationship between the aid seeker and the aid worker is full of tension. It is because of this complexity that the role of a judge – as problem solver – is limited. Based on empirical data derived from an (ongoing) socio-legal research on a problem solving court in Rotterdam, the Netherlands, this essay provides insight in what kind of impact a judge’s decision actually can have.

Since 2014, several countries have introduced legislation to criminalize ‘street harassment.’ In France, this criminalization was framed within a feminist perspective, by conceiving of street harassment as the first level of a ‘continuum of violence against women.’ In the Netherlands, on the other hand, proposals to criminalize these behaviors came from right-wing political parties. They framed ordinances as protecting public order and focused on racialized loitering youth as the main problem group. Despite these differences, proponents of penalization in both countries encountered a similar criticism: according to left-wing politicians, feminists, and anti-racist activists, criminalizing street harassment could lead to disproportionate punishment of racialized men from disadvantaged backgrounds. This article argues for a pragmatic ‘sociology of critique’ within the sociology of law, which provides insight into how actors involved in the introduction of regulation develop reflexivity about the risks of legislation, as well as their blind spots.

Kwaliteit van wetgeving is cruciaal voor het vertrouwen van burgers in de overheid en daarmee voor het draagvlak van die overheid. Toch is dit te vaak een onderbelicht element in het wetgevingsproces. Dit geldt zeker tijdens een kabinetsformatie en het opstellen van een regeerakkoord. Maar ook gedurende een kabinetsperiode krijgt de kwaliteit van wetgeving niet altijd de aandacht die nodig is. Dit artikel gaat in op de wijze waarop in een regeerakkoord beter rekening kan worden gehouden met die kwaliteit. Ook tijdens het reguliere beleidsproces zijn er verschillende instrumenten en mogelijkheden om tijdig de kwaliteit van wetgeving als onderdeel van het wetgevingsproces te borgen. Daarbij wordt uitgebreider stilgestaan bij een uniek wetgevingsproces in de jaren negentig.

Every human being strives for the experience of a stable identity over time. In order to achieve this, the conscience constantly evaluates whether our self-esteem at a given moment fits that identity. When our self-esteem rises we experience pride, but when it falls we experience guilt or shame. Many of these evaluations are based on the ability to be empathetic, because empathy allows you to estimate how you relate to the other person. Another source of evaluation is being aware of values, norms and rules. In pro Justitia reports on delinquent young people, diagnosis of conscience is an important point of attention. How does the offense fit with his identity and what does it do with his self-esteem? To gain insight into this, the diagnostician focuses his attention on several areas of the young person’s life. Assuming the alleged ethnic-cultural specificity of criminal behavior is a pitfall that should be avoided.

The GGD report states that 99% of the Top 600 juvenile offenders have a lacunar conscience. But what is conscience from a clinical perspective, what type of information does the clinician or rapporteur gather and how is it described? The department of forensic ortho-pedagogy of the University of Amsterdam is developing an instrument with which behavioral scientists can make a descriptive diagnosis of the conscience in a structured manner. For the construction of the instrument the experiential knowledge of Dutch clinical experts in the field of conscience is collected. By means of qualitative research methods, a number of domains and methods were identified that are considered important for the diagnostics of conscience. Based on the current study and state-of-the-art scientific literature, a clinical structured judgment instrument is realized in which the clinician is describing the domains of empathy, self-aware emotions such as shame and guilt, and moral development a form a strength-weakness analysis of the conscience.

This article explains the role and significance of ethnic and cultural traits in forensic psychiatric and psychological evaluations of defendants. These evaluations focus on the defendant’s criminal responsibility (legal insanity), the risk of recidivism, and advice about the sanction to be imposed. There is an overrepresentation of defendants with an immigrant background in the criminal justice system, while research indicates that cultural and ethnic traits play a significant role in behavioral evaluations of defendants. In this article is discussed to what extent cultural considerations are part of those evaluations, and how they play a role in the expert’s reasoning and the advisement of the criminal court.

In 2020, a coalition against ethnic profiling established a taskforce to handle complaints of people who have experienced ethnic profiling by the Dutch Royal Military Police and/or the Dutch Customs at airports. In this article, 31 complaints that have been received between February 2020 and March 2021 have been analyzed in a qualitative way. The results show that when people with an ethnic stigma are not informed (properly) about why they have been selected, stopped and searched, and treated as suspects instead of false positives, they feel racially profiled, yet take little or no further action in addition to the complaints.

Migrants who must leave the Netherlands are often detained in Dutch detention centers before their expulsion. Migrant detainees fall under the same criminal laws and authorities as persons incarcerated under Dutch criminal law. This means that migrants can be put in isolation cells, for example for refusing a shared room. This article describes the circumstances in the detention centers, and it makes an analysis of European and Dutch case law on the treatment of migrant detainees, specifically in cases of isolation. Considering articles 3, 5 and 8 ECHR and article 47 of the EU CFR, this is problematic, and access to legal protection seems to be too limited for migrant detainees. The article concludes by stating the necessity for a new legal framework, and for more substantive judicial reviews in cases of the isolation of migrant detainees.

This article deals with the legislative proposal in the Netherlands to criminalise staying (without permission) in an area controlled by a terrorist organisation. The discussion surrounding the proposal is focused, amongst other things, on possible exemptions for journalists and providers of humanitarian assistance. This article analyses the newest version of the proposal in light of the rights to freedom of movement and freedom of expression.

In 2014 schreef prof. mr. Doelder in zijn afscheidsrede over de onafhankelijkheid van de strafrechter. Nu, acht jaar later, reflecteert hij in dit nummer nogmaals op die onafhankelijkheid vanuit zowel nationaal als Europees perspectief. Hij ziet ruimte voor verbetering.

Een rechtszaak is voor minderjarigen een drama: ze zijn er hoofdrolspeler en figurant tegelijkertijd. De onafhankelijkheid van de rechtspraak, opgevat als dramaturgische gebeurtenis, draagt hieraan bij. De rekwisieten van een onafhankelijke rechtspraak (toga, taalgebruik en rapporten) hebben ook een morele boodschap: de staat neemt een verticale machtsverhouding in ten opzichte van de dader. Als het strafrecht meer horizontale relaties wil aangaan door inzet van het herstelrecht, heeft het nieuwe rekwisieten nodig. Bijvoorbeeld door de rechtszaak aan een tafel te doen.

In deze bijdrage worden twee recente uitspraken van respectievelijk de Conseil constitutionnel en de Franse Conseil d’État besproken. Daarin ontwikkelt zich de Franse benadering van de constitutionele grenzen van doorwerking van EU-recht verder. Voor de toetsingsbevoegdheid van de rechter staat het antwoord op de vraag, of de constitutionele waarden en beginselen die deel uitmaken van de Franse identiteit bescherming vinden in het EU-recht, bepalend. In de besproken zaken wordt voor het eerst daadwerkelijk overgegaan tot toetsing, en wel – enigszins verrassend – van constitutionele beginselen die betrekking hebben op het statelijk geweldsmonopolie. Een vergelijking van de Franse republikeinse opvatting van het geweldsmonopolie met tegenwoordige Nederlandse opvattingen leert dat de laatste sneller een verschuiving van het geweldsmonopolie naar de Europese Unie daadwerkelijk zal toelaten, dan naar Franse constitutionele opvatting mogelijk is.

Sinds het najaar van 2021 heeft het maken van ‘procesafspraken’ een hoge vlucht genomen in de Nederlandse strafrechtspraktijk. Het betreft een nieuwe en fundamenteel andere manier van procederen op basis van consensus met rechterlijke toetsing. Met het maken van procesafspraken trachten openbaar ministerie, advocatuur en rechtspraak het hoofd te bieden aan het toenemende aantal (omvangrijke) strafzaken. Deze bijdrage bespreekt het fenomeen en diverse actuele experimenten in verschillende arrondissementen, en gaat in op ervaringen met procesafspraken in andere Europese landen. Daarna volgt een kritische beschouwing van de eerste vonnissen waarin procesafspraken werden goedgekeurd. De bijdrage eindigt met een oproep tot wetgeving.