Life in prison goes hand in hand with far-reaching restrictions in the personal autonomy of offenders. Lack of personal autonomy and the coercion to perform certain actions disrupt the ‘normal’ intrinsic experiences of voluntary action (i.e. sense of agency). Disturbances in the neurocognitive basis of voluntary action have a number of clear effects on human functioning, including self-reliance. This paper provides a first analysis of the relationship between personal autonomy and the intrinsic experience of voluntary action, and how this may be the key to understanding how freedom restrictions in detention can reduce self-reliance.

Deze bijdrage beoogt de belangrijkste thema’s van de nieuwe General Comment No. 24 (2019) uit te lichten die door het VN-Kinderrechtencomité zijn aangevuld of in hun geheel nieuw zijn toegevoegd. De wijzigingen zijn doorgevoerd in reactie op het veranderende beeld van kinderen in jeugdstrafrechtstelsels, dat van invloed is geweest op een drietal thema’s waaromtrent het Comité positieve en negatieve trends heeft gesignaleerd. Zo uit het Comité bijvoorbeeld zijn zorgen over het aanhoudende gebruik van vrijheidsbeneming ten aanzien van kinderen en benadrukt het nogmaals de noodzaak voor buitengerechtelijke interventies als alternatief voor vrijheidsbeneming. Het Comité hanteert daarentegen een optimistische toon wanneer het komt te spreken over de nieuwe absolute minimumleeftijd voor strafrechtelijke aansprakelijkheid, die is verhoogd van 12 naar 14 jaar, en het prijst de lidstaten die verder reiken dan dat minimum. Met de onderhavige General Comment tracht het Comité zijn standpunten omtrent bestaande en nieuwe thema’s te herbevestigen of geheel nieuw toe te voegen en daarmee aan lidstaten een richtsnoer te bieden voor het creëren van een jeugdstrafrechtstelsel dat volledig in lijn is met het VN-Kinderrechtenverdrag.

Internationale kinderrechten genieten enerzijds vrijwel universele erkenning maar worden anderzijds ook stevig bekritiseerd. Vooral kinderrechten binnen het strafrecht worden als controversieel gezien. Tegelijkertijd is op dit gebied sprake van toenemende aandacht voor de ontwikkeling gedurende de adolescentie die door lijkt te lopen na de dominante leeftijdgrens van achttien jaar, alsmede de implicaties daarvan voor de positie van jongvolwassenen in het strafrecht. Deze bijdrage gaat nader in op de toepasselijkheid, en toegevoegde waarde, van het kinderrechtenperspectief voor jongvolwassenen in het strafrecht.

In this contribution, I describe several key developments that have been fundamental to the development of criminology in the past 50 years. Next, I sketch the contours of several more recent developments, paying particular attention to three technologies, virtual reality, smartphones and wearables that will leave their imprint on the field. These developments will also imply a shift from the study of criminality to researching criminal behaviour.

In deze bijdrage staat General Comment No. 20 van het VN-Kinderrechtencomité, over het implementeren van kinderrechten tijdens de adolescentie, centraal. De aanleiding voor en inhoud van de General Comment worden in hoofdlijnen besproken. Daarnaast wordt specifiek aandacht besteed aan een onderwerp dat door het Kinderrechtencomité in het bijzonder van belang wordt geacht voor de bescherming van de rechten van adolescenten: het strafrecht. In dat kader wordt ook de positie van adolescenten in het Nederlandse straf(proces)recht behandeld.

Neuroscience teaches us that we can obtain information about the brain by the use of neuro tests. An example of a neuro test is the concealed information test (CIT). This test examines whether a suspect recognizes specific details of a criminal offence. Afterwards experts can conclude whether the suspect has knowledge of a criminal offence, which only a perpetrator can know. This way a CIT contributes by the detection and adjudication of criminal offences. In recent decades, the interest in neuro tests such as the CIT has increased, also at the Ministry of Justice and Security. Based on the existing literature, both advantages and disadvantages of the CIT are discussed in this article.

In 2017, the Research and Documentation Centre of the Ministry of Justice & Security (WODC) published the report ‘Neuroscientific application in the juvenile criminal justice system’. This report concerns an inventory of possible neuroscientific applications in the juvenile criminal justice system. The release of the report attracted attention from well-recognized national media. The positive media attention was striking for several reasons. It indicated that –in contrast to a few decades ago – it has become more accepted to study neurobiological correlates of antisocial behavior. On the other hand, the overwhelming news value indicated that the idea that antisocial behavior is also associated with neurobiological deficts has not become common knowledge yet. Based on the WODC report, in the current article the authors summarize how neuroscientific knowledge and methods could be applied in the juvenile criminal justice system.

In deze bijdrage behandelen de auteurs enkele meer technische aspecten van het vaststellen van symptoomvaliditeit. Het doel is de juridische en medische ‘eindgebruikers’ van neuropsychologische expertiseonderzoeken een beter inzicht te geven in de gehanteerde methoden. De auteurs hopen dat dit hen in staat stelt de conclusies die de neuropsycholoog trekt beter op hun waarde te schatten. Achtereenvolgens bespreken zij de belangrijkste methoden waarmee symptoomvaliditeit wordt onderzocht, de manier waarop specifieke detectiemethoden worden geconstrueerd, de sensitiviteit en specificiteit ervan, en de manier waarop deze worden toegepast in het neuropsychologisch onderzoek (NPO). De auteurs zullen ook stilstaan bij de vraag of kan worden aangetoond dat de onderzochte persoon moedwillig slecht presteert. Ten slotte noemen ze een aantal kwaliteitskenmerken van het NPO waar de eindgebruiker op zou moeten letten.

In deze bijdrage wordt het nut en de meerwaarde van het recht op de onaantastbaarheid van het lichaam onderzocht, alsmede de grondrechtelijke randvoorwaarden die van belang zijn bij de realisering van het recht op de onaantastbaarheid van het lichaam. Dit wordt onder meer in het licht geplaatst van de rechtspraktijk en huidige en toekomstige dilemma’s en technologische ontwikkelingen. De meerwaarde van artikel 11 Grondwet wordt, met name ten opzichte van artikel 10 Grondwet (bescherming persoonlijke levenssfeer), wel als beperkt ingeschat omdat beide bepalingen ten aanzien van de onaantastbaarheid van het menselijk lichaam juridisch dezelfde bescherming bieden. De vraag is echter of dat terecht is, nu artikel 11 Grondwet het menselijk lichaam expliciet als rechtsobject beschermt. Technologische ontwikkelingen, waarbij enerzijds het menselijk lichaam steeds meer maakbaar wordt en aan veranderingen kan worden onderworpen. Juist in die context heeft het recht op onaantastbaarheid van het menselijk lichaam betekenis en urgentie. Anderzijds roepen ook de steeds grotere medische mogelijkheden en de hoge kosten waarmee dat gepaard gaat vragen op. Het belang van de bescherming die artikel 11 Grondwet biedt, is daarmee juist in het huidige tijdsgewricht van belang.

Free will is a key assumption of our system of criminal justice. However, the assumption of a free will is questioned by the rapidly growing empirical findings of the neuro and the brain sciences. These indicate that human behavior is driven by subconscious forces beyond the free will. In this text I aim to indicate how social theory might contribute to this debate. This text is an attempt to demonstrate that social theory does not automatically side with the deterministic attacks on free will. The denial of the free will is to a great extent based on a flawed interpretation of free will, in which it is seen as a capacity of separate individuals. I will suggest that it is the sociological realization that free will is embedded in intersubjective relations that helps to clarify which value is at stake when we deny free will. Free will presumes social practices and social relations that facilitate moral and political discourse. As long as we see human actors as capable to evaluate these practices and contexts in moral and political terms, we cannot deny them a free will. My argumentation will build on the theories of Peter Strawson, Anthony Giddens and Jürgen Habermas.

In this article several perspectives on studying taboos within social sciences are described. Originally, taboo, a concept that was already used within Polynesian societies early 1800, referred to food that was not allowed to eat. Anthropologists analyzed taboos especially in a functionalistic manner, as contributing to the maintenance of existing power balances within societies. These and other studies on taboos all illustrate the fact that taboos are very much a social construction and are very much time and place dependent. In contemporary western societies taboos are associated with ‘open secrets’ and ‘silencing’. Within criminology certain topics are considered taboo as a research object (e.g. explaining crime through ethnic, cultural or religious characteristics), while others claim that there are no criminological research taboos left.

Does biocriminology by definition corrode the image of human beings as ‘free’ in the sense of being autonomous and responsible? This article focuses on modern biocriminological research and discusses important aspects in which current biocriminological insights differ from historical perspectives on biology and criminal behaviour. Three aspects are discussed: plasticity, integration and conscious/unconscious processes. Illustrating their case with empirical research examples the authors argue that modern biocriminological research does not consider human beings as ‘unfree’. Instead, research shows that biological characteristics are subject to change and that biological insights are complementary to more traditional psychological and sociological perspectives. Finally, the authors argue that recognizing the biological influences on human behaviour should not be viewed as a threat to autonomy, but instead should be considered as an enrichment of our understanding of human behaviour, and may therefore even increase autonomy.