Since the outbreak of the Covid-19 virus in March 2020, there have been concerns worldwide about an increase in domestic violence and child abuse as a result of the measures taken to combat the pandemic. This article is based on a systematic study of the impact of the Covid-19 crisis on the magnitude, nature and severity of domestic violence. A brief overview of the literature is presented as a basis for the assumptions made about a possible increase in domestic violence. The design of the study is discussed as well as the first descriptive results and trends. The authors come to the preliminary conclusion that there is no deviating trend compared to domestic violence reports in 2019, the year prior to the outbreak of the pandemic. The future direction of the research project is also discussed.

The social abstinence imposed by governments in many countries in response to the corona pandemic raises interesting questions and research opportunities. One of those questions is how crime develops in times of forced stay at home and reduced social interaction. That question is the focus of this article. In their analysis, the authors use police data from the Corona Crime Change Monitor for twelve ‘corona months’ (mid-March 2020-mid-March 2021) and compare the development of crime in that period with the development in the same period a year earlier.

In the corona period, phenomena such as disinformation and conspiracy activism have taken on a greater and more disturbing significance. This article provides a first problem picture of current manifestations in the broader social context and offers tentative explanations. It looks in turn at who makes and distributes the fake news, what role conspiracy activism plays in this, what is known about social receptivity, and what the implications are for law enforcement and security. Finally, an action perspective is presented.

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de wijzigingen voor het interne toezicht door de WBTR en de Wtza. Het blijkt niet alleen te draaien om een wijziging van de regels, maar ook om de invulling van die regels. Dit kan worden gezien als modernisering van het intern toezicht.

Deze notenkraker bespreekt de uitspraak van de Afdeling van 9 september 2020. In die zaak komt appellant op tegen het voornemen tot openbaarmaking van een onderzoeksrapport. Hangende de procedure wordt datzelfde rapport echter ten grondslag gelegd aan een tevens openbaar gemaakt sanctiebesluit. Door die dubbele openbaarmaking van hetzelfde rapport wordt appellant onevenredig benadeeld. Alleen de openbaarmaking van een zakelijke samenvatting van het rapport zonder opname van tot de persoon herleidbare gegevens is gerechtvaardigd. Zo wordt de praktijk van ‘dubbele’ bekendmakingen van onderzoeksrapporten door de Afdeling over de band van artikel 10 lid 2 aanhef en onder g Wob ingeperkt.

De Aanwijzingen inzake de rijksinspecties bieden een rijksbreed kader voor waarborging van de onafhankelijkheid van rijksinspecties. De auteurs van dit artikel evalueerden of de Aanwijzingen dit doel bereiken. Het artikel concludeert ten eerste dat er grote verschillen bestaan in de formele positie van inspecties. Ten tweede blijkt uit de evaluatie dat de Aanwijzingen een belangrijke bijdrage leveren aan het waarborgen van onafhankelijke oordeelsvorming van inspecties. De Aanwijzingen zijn echter niet in alle gevallen een voldoende voorwaarde voor onafhankelijkheid. Daarom doen de auteurs suggesties voor verdere versterking van de Aanwijzingen.

De Urgenda-uitspraken en de recente Shell-uitspraak tonen aan hoe diep rechtsregels van internationale oorsprong in de Nederlandse rechtsorde doordringen en daar een integraal onderdeel van vormen. Dit artikel brengt eerst kort de ontwikkeling van de rechten van de mens en het internationale klimaatrecht in kaart en bespreekt vervolgens de wijze waarop de beginselen en regels daarvan doorklinken in deze rechterlijke klimaatuitspraken. Het laatste gedeelte van dit artikel reflecteert daarop en concludeert dat deze uitspraken zuivere klaroenstoten zijn omdat het Unierecht en het internationale recht een wezenlijk bestanddeel van de partituur van de Nederlandse rechtspraak zijn.

De in 2021 verschenen boeken Twee pijlers van Koole en Het land moet bestuurd worden van Voermans hebben zich binnen een halfjaar al onderscheiden door een derde druk (Voermans) en plaatsing op de longlist van de PrinsjesBoekenPrijs (Koole). Als historicus en politicoloog met praktijkervaring toont Koole de kracht van ons electorale systeem, maar ook een dreigende ontdemocratisering door niet-electorale krachten, waaronder de rechtspraak. Voermans’ speelse en soms persoonlijke beschouwing gaat over de prijs van ons poldermodel: regenteske bestuurders, van wie de meesten uiteindelijk toch blijken te deugen. Hebben de beschouwingen van Koole en Voermans wel voldoende overtuigingskracht en urgentie?

The theme of the special issue of Law and Method on Education in (Professional) Legal Ethics consists both of content-related as well as didactical-oriented contributions, of which most are written in the Dutch language and two are written in the English language. The content-related approaches show that in education in legal ethics use can be made of professional standards, constitutional principles as well as general ethical theories (such as utilitarianism, deontology, and virtue ethics). Because lawyers work with ‘the law’, broader or narrower conceptions of law (in relation to morality) also affect legal reasoning and are therefore relevant to education in professional legal ethics. However, these approaches are also put into perspective: the leap forward from moral reasoning based on abstract core values and ethical principles to morally correct action in concrete moral dilemmas in legal practice is a large one. Several solutions are proposed: I. teach ethics indirectly, stressing the importance of facts and of professional role consciousness, and of the importance of formal and informal respect for all concerned, as an essential part of the professional lawyers’ role (Kaptein – written in English); II. use insights from social psychology to overcome barriers to actual ethical behaviour (Becker and Mackor); III. use dialogues about case studies that demonstrate different aspects of judicial ethics for judges (Brenninkmeijer&Bish – written in English) or IV. give (to future governmental lawyers) context-sensitive bottom-up moral dilemmas to enhance realism, alertness and role resistance against opposing forces (Van Lochem). A relevant theme in the didactical approaches to legal ethics is the absence or limited practical professional experience law students have, so that, for example, conversation techniques based on personal experience have limited value. At university level, this can be remedied to some extent by reinforcing one’s own experience, i.e. experiential learning, or by bringing the experiences of others into the classroom, for example with guest lecturers from the field, or by telling and discussing fictional or true stories (Van Dongen & Tigchelaar). Education at university gives a good starting point for (professional) legal ethics, followed by post-academic legal ethics education and legal practice as lifelong learning school. A contribution with a focus on the notary (Waaijer) highlights the different approaches within this continuum.

In this contribution, a comparison is drawn between the origins of the cellular system in the 19th century and the system of closed youth care in the 21st century. The comparison then focuses on the alarming signals from closed youth care practice and how these are dealt with. The author argues that shortages in the provision of regular youth care have led to situations in which young people are unnecessarily placed in closed youth care institutions. By focusing on eliminating this deficit closed youth care can be gradually phased out and reduced to a minimum.

In 1990, criminologist Herman Franke published a seminal book on 200 years detention in the Netherlands. For the occasion of the reissue of this book in 2020, the question is posed to what extent Franke’s vision of a gradual ‘emancipation’ of prisoners, in the realm of a societal ‘civilization process’, as it is put forward by Norbert Elias, still holds today. The author confronts the civilization perspective with the three main competing paradigms in penology, derived from the work of Émile Durkheim, Max Weber and Michel Foucault. After describing some recent developments in penal practices, he concludes that despite the fact that sanctioning is increasingly taking place within society, which can well be analyzed from an eliasian perspective, there is little reason to still adhere to the progress optimism, implicit in Franke’s book, and that today we rather witness an emancipation of the ‘angry citizen’, in which vulnerable groups in society, such as prisoners, are despised rather than ‘emancipated’.

Starting point in this article is the classical work of Herman Franke on the history of the Dutch prison system. Franke showed how policymakers and other people who influence prison policy and practice tried to reduce criminal behavior in the past two centuries. These attempts had various backgrounds, among which religious, sociological and biological, and varied greatly in scientifical substantiation. Every new prison policy elicited high hopes, but in practice criminal behavior was rarely pushed in the desired direction. The means of the prison system, among which staff, buildings and regime regulations, showed to be much later realized than the formulated goals established by law. Another problem that came up more than once in history was that the urge and compulsion mechanism of a new prison policy lacked support base and (agogical) skills among prison staff. Recommendations are formulated for the (near) future in favor of more successfull prison policy implementations.

Niet alleen de uitvoering in het sociaal domein is complex. Ook het toezicht is dat. Daarom zijn gemeenten en rijksinspecties een aantal jaar geleden samen het traject ‘Naar nieuwe vormen van integraal toezicht’ gestart binnen het Programma Sociaal Domein.
In deze bijdrage houden de auteurs een pleidooi om de organisatie van het ‘stelsel van toezicht’ nog eens goed met elkaar onder de loep te nemen en het gesprek met elkaar aan te gaan of dit nog past bij het huidige sociaal domein.