In dit artikel staan werknemersverzoeken tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst centraal. In een recente beschikking van 21 januari 2022 heeft de Hoge Raad antwoord gegeven op zowel de vraag welke maatstaf door de rechter dient te worden gehanteerd bij de beoordeling van een ontbindingsverzoek van de werknemer, als de vraag welke maatstaf geldt bij de beoordeling of die ontbinding het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen door de werkgever. De auteur gaat in op de vraag welke plaats deze beschikking inneemt binnen het juridisch kader van ontbinding van de arbeidsovereenkomst op verzoek van de werknemer en wat de door de Hoge Raad gegeven maatstaven voor de praktijk betekenen.

De Hoge Raad oordeelt in 2010 dat een strafrechtelijke veroordeling niet per definitie een dringende reden voor ontslag oplevert. Ook in deze situatie moet de dringende reden worden beoordeeld aan de hand van alle omstandigheden van het geval. Sindsdien was de lijn in rechtspraak en literatuur lange tijd dat ontslag (al dan niet op staande voet) wegens een strafbaar feit in de privésfeer pas aan de orde kon zijn als (i) er sprake was van een verband tussen het strafbare feit en het werk van de werknemer en (ii) met het strafbare feit een door de werknemer tegenover zijn werkgever na te leven norm was geschonden.
Dit artikel gaat in op de vraag in hoeverre uit recente rechtspraak kan worden afgeleid dat in de privésfeer gepleegde stafbare feiten anno 2022 direct dan wel indirect kunnen leiden tot ontslag. Gelden de twee cumulatieve voorwaarden nog? Om deze vragen te beantwoorden, geven de auteurs een analyse van (de ontwikkelingen in) de gepubliceerde rechtspraak over dit onderwerp sinds de inwerkingtreding van de Wwz. De auteurs maken onderscheid tussen de twee ontslagroutes: ontslag op staande voet en ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter.
Op basis hiervan concluderen de auteurs dat de relatie tussen een in de privésfeer gepleegd strafbaar feit en het werk – in lijn met het Hoge Raad arrest – nog steeds een drempel is die moet worden genomen om tot het oordeel te komen dat sprake is van een rechtsgeldig gegeven ontslag op staande voet. In ontbindingszaken wordt de voornoemde toets van de Hoge Raad niet (langer) strikt toegepast bij de beoordeling of een in de privésfeer gepleegd strafbaar feit kan leiden tot ontslag.
De auteurs sluiten af met enkele aanbevelingen voor de praktijk.

Deze bijdrage bevat de tekst van de auteur van de op 18 juni 2021 uitgesproken afscheidsrede als hoogleraar aan de Radboud Universiteit met de leeropdracht sociaal recht. De indertijd uitgesproken versie is voorzien van een notenapparaat.

Het artikel gaat in op de vraag of de contractuele beëindigingsvergoeding betrokken dient te worden bij de begroting van de billijke vergoeding. Om deze vraag te beantwoorden, gaan de auteurs in op de billijke vergoeding, de contractuele beëindigingsvergoeding en de transitievergoeding. Laatstgenoemde vergoeding vertoont gelijkenissen met de contractuele beëindigingsvergoeding en moet volgens de Hoge Raad (New Hairstyle-arrest) bij de begroting van de billijke vergoeding betrokken worden.

De auteur neemt in deze bijdrage het Europese arrest Laval uit 2007 onder de loep. Het arrest Laval had een wezenlijke impact op Nederland als zogenoemd hogelonenland. Inmiddels zijn veertien jaar verstreken en zijn de Handhavingsrichtlijn en de herziene Detacheringsrichtlijn aangenomen en geïmplementeerd. Wat betekenen deze richtlijnen voor de impact van Laval? Hebben de nieuwe richtlijnen het arrest Laval naar de geschiedenisboeken verwezen of doolt de geest nog steeds rond? Het zal blijken dat Laval anno 2021 de gemoederen nog steeds bezighoudt.

Vakbonden fungeren bij het behartigen van belangen van zzp’ers als ondernemersorganisaties. De enorme aanwas van zzp’ers compliceert daarmee ons systeem van arbeidsvoorwaardenvorming. De zzp’ers vallen in het krachtenveld van de sociale partners vaak tussen wal en schip. Het zou daarom juist zijn als de belangenbehartigers van zzp’ers losstaan van de sociale partners. Via de toetreding van zzp’ers tot besloten netwerken kunnen zzp’ers mededingingsrechtelijke beperkingen aan tariefafspraken ontgaan. Op soortgelijke wijze kunnen zzp’ers premielasten ontlopen die het SER-akkoord van juni 2021 voor zzp’ers op tafel legt. In beide gevallen speelt de vraag hoe men op heldere wijze de zzp’er kan afbakenen ten opzichte van andere ondernemers.

In deze bijdrage staat de auteur stil bij de betekenis van het Stoof/Mammoet-arrest. Hij bespreekt de daarin gegeven uitwerking van de Taxi Hofman-leer en gaat in op de visie van de Hoge Raad op de verhouding tussen de op goed werknemerschap gebaseerde medewerkingsplicht van de werknemer en art. 7:613 BW. Vervolgens behandelt hij een aspect van de problematiek waarover de Hoge Raad zich in het Stoof/Mammoet-arrest niet, althans niet expliciet heeft uitgelaten, te weten: de gevolgen van een weigering van de werknemer om een redelijk voorstel van de werkgever dat verband houdt met gewijzigde omstandigheden op het werk te aanvaarden, terwijl voor die weigering geen deugdelijke gronden bestaan. In zijn optiek hebben de door de Hoge Raad in het arrest geformuleerde uitgangspunten op dit punt belangrijke consequenties, die in de lagere jurisprudentie na het arrest vaak niet in acht worden genomen.

In deze bijdrage staan de Richtlijn 1999/70/EG en de raamovereenkomst tijdelijke arbeidsovereenkomst centraal. In het bijzonder wordt stilgestaan bij de vraag of de zogenoemde ‘objectieve redenen’-toets van het Hof van Justitie van de EU, waarin het ‘doel van de raamovereenkomst’ een prominente rol speelt, effect sorteert voor andere antimisbruikgronden, zoals maximering van aantal en duur van tijdelijke contracten. De auteur bepleit dat onder omstandigheden het repeterend flex voor flex contracteren in strijd is met (het nuttig effect van) de Richtlijn en bijgevolg niet is toegestaan.

In deze bijdrage onderzoeken auteurs of in de Wmco wel voldoende rekening is gehouden met ontslag in en van de flexibele schil en zo nee, of aanpassing van de Wmco dan gewenst is met het oog op de doelstelling van de Wmco tegen de achtergrond van de huidige flexibele arbeidsmarkt. Daarnaast onderzoeken zij de rol van de overheid bij een collectief ontslag en meer specifiek over de NOW-1 en NOW-2 en de verhouding tot ondernemersvrijheden. De NOW-1 en -2 beperkten namelijk in zekere zin de vrijheid van ondernemingen om beslissingen te nemen over een collectief ontslag en de vraag is hoe die beperkingen ten aanzien van collectief ontslag zich verhouden tot de ondernemersvrijheden.

De auteurs staan stil bij het door de coronacrisis noodgedwongen thuiswerken. Het wetsvoorstel Werken waar je wilt en ontslagrechtelijke aspecten worden behandeld.

De definitie van ‘recht’ onder artikel 79 Wet RO wordt door de Hoge Raad ruim geïnterpreteerd en omvat onder meer niet-bindende voorschriften. Niettemin blijkt uit de conclusies van A-G’s De Bock (zaken Cicero en Euregio) en Van Peursem (zaak ROCvA) dat deze interpretatie nog niet zo ruim is dat daar ook de UWV Werkwijzer Poortwachter en de STECR Werkwijzer Arbeidsconflicten onder vallen, terwijl deze niet alleen interne instructies zijn, maar ook externe werking lijken te hebben. Aan de hand van een abstracte verhandeling over soft law, gevolgd door een concrete toepassing van een analytisch model ter bepaling van de mate van soft law, wordt in dit artikel betoogd dat goed zou zijn om bij de beoordeling of juridisch niet-bindende voorschriften, zoals deze Werkwijzers, gelden als recht in de zin van artikel 79 Wet RO meer ruimte te geven aan de inhoud van die voorschriften en minder formele aspecten, zoals wetgevingsprocessen en publicatievereisten, de doorslag te laten geven.

Is gebruik van het zogenoemde uitzendbeding bij ziekte toelaatbaar? De beantwoording van deze vraag staat centraal in deze bijdrage. Op basis van een analyse van rechtspraak, literatuur, dogmatiek en wetsgeschiedenis komt de auteur tot de conclusie dat dit gebruik in beginsel niet toelaatbaar is. Een uitzondering op deze hoofdregel is aan de orde wanneer het uitzendwerk voorziet in een tijdelijke en dringende personeelsbehoefte. In dat bestaat er volgens de auteur immers een voldoende rechtvaardiging voor uitzonderingen die wringen met fundamentele uitgangspunten van het Nederlandse arbeidsrecht.

André Hoekema, sociologist and lawyer, was one of the driving forces within the sociology and anthropology of law for half a century. His scientific career has been targeted on the development of a non-technic concept of practice for social science, specifically a sociological practice of creating social cohesion and legitimacy and an anthropological practice of cultural self-definition.

Atypische arbeidsvormen zijn in opmars. Tijdelijke arbeid, en een arbeidscontract voor bepaalde tijd in het bijzonder, is zo mogelijk de meest gekende vorm. In het onderwijs wordt veelvuldig gebruikgemaakt van dergelijke arbeidscontracten. De Europese sociale partners sloten eind vorige eeuw nochtans een Raamovereenkomst met als doel de kwaliteit van de arbeid voor bepaalde tijd te verbeteren en het misbruik van opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd te voorkomen. In deze bijdrage wordt zowel de Nederlandse als de Vlaamse regelgeving inzake het gebruik van opeenvolgende tijdelijke contracten aan de universiteiten getoetst aan de Europese regelgeving. Het voordeel van een dergelijke rechtsvergelijkende aanpak is dat het mogelijk nieuwe inzichten biedt, niet alleen voor de rechtswetenschapper, maar ook voor de rechtspractici. Het onderzoek vangt aan met een analyse van de Europese regelgeving aan de hand van de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Vervolgens worden de toepasselijke Nederlandse en Vlaamse reglementeringen besproken en geëvalueerd, waarna een algemene conclusie volgt.

Sinds 1998 zijn in deze kroniek steeds de belangrijkste uitspraken van het Scheidsgerecht Gezondheidszorg behandeld. In de laatste twee kronieken is die focus verschoven naar zowel uitspraken van het Scheidsgerecht Gezondheidszorg als uitspraken van de civiele rechter. De vorming van de medisch-specialistische bedrijven heeft gezorgd voor een andere dynamiek binnen het ziekenhuis. Meer dan voorheen zien we in de jurisprudentie van de civiele rechter maatschapsgeschillen, opzeggingen, toegangsontzeggingen en geschillen die de governance van het ziekenhuis raken.