In deze boekbespreking analyseert de auteur het boek Mandatory family protection. Dit derde boek in een serie over rechtsvergelijkend erfrechtelijk onderzoek handelt over de dwingende bescherming die verschillende landen toekennen aan familieleden van erflaters. Diverse auteurs beschrijven de nationale regelingen van Europese landen, landen met een common law-stelsel, China en islamitische landen. Daarnaast is een aantal hoofdstukken gewijd aan historische en rechtsvergelijkende aspecten van dwingende erfrechtelijke bescherming. Duidelijk wordt dat het erfrecht constant in beweging is; stelsels met een legitieme portie zoeken flexibiliteit, terwijl rechtszekerheid gezocht wordt door stelsels met aanspraken gebaseerd op behoeften van familieleden.

Het Caribisch erfrecht versterkt de positie van de langstlevende echtgenoot. Als erfgenaam naast uitsluitend gemeenschappelijke kinderen, verkrijgt hij alle goederen en de kinderen vorderingen op hem. De beperking tot ‘uitsluitend gemeenschappelijke kinderen’ verdient kritiek: juist bij ‘buitenkinderen’ moet de langstlevende gaan onderhandelen alhoewel hem onder omstandigheden afdwingbare rechten toekomen.
Afschaffing van de legitieme portie geeft de erflater meer beschikkingsruimte en boedelafwikkelaars minder kopzorgen, terwijl samenlevers soms rechten kunnen claimen.
Golddiggers zijn gewaarschuwd: een kortdurend huwelijk levert hem niets op!
Tenslotte neemt het Caribische erfrecht met zijn soepele termijnen afscheid van Hollandse starheid.

De verwerping van een nalatenschap kan een gift behelzen. Deze kan een rol spelen bij de legitieme portie in de nalatenschap van de verwerper. De verwerping heeft ook op andere terreinen mogelijk vergaande gevolgen.

In dit artikel wordt ingegaan op temporele problemen die kunnen ontstaan bij (de formulering van) plaatsvervullingsclausules voor verwachters, naar aanleiding van een recent vonnis van de rechtbank Noord-Nederland. De vraag rijst namelijk ‘wie’ verwachters zijn als de benoeming tot verwachters ‘temporeel’ is geformuleerd. Anders dan de rechtbank betoogt, wordt hier beargumenteerd dat er bij een fideicommis (op één uitzondering na) hangende de voorwaarde altijd (primaire en soms subsidiaire) verwachters aanwezig zijn, die bevoegdheden moeten kunnen uitoefenen en jegens wie de bezwaarde zijn verplichtingen moet kunnen vervullen.

De auteur betoogt dat in het versterferfrecht de formulering van de plaatsvervulling allerlei vragen oproept; datzelfde geldt bij de ‘aanwas’ ten behoeve van andere erfgenamen bij versterf (als een erfgenaam bijvoorbeeld onwaardig is of zijn erfrecht vervallen wordt verklaard). De auteur poogt aan de hand van de termen verticale en horizontale doorschuiving de werking van de wettelijke regelingen te verduidelijken en geeft een proeve van een nieuwe wettekst.

In dit artikel worden enkele problemen besproken bij plaatsvervullings- en aanwasregelingen in fideicommissen. De problemen kunnen ontstaan door gebeurtenissen (zoals het overlijden van de eerstaangewezen verwachter) hangende de voorwaarde.

De auteurs betogen dat indien iemand volgens de wet legitimaris is, de hem toegekomen giften onder artikel 4:67 onder d BW vallen. Ook wanneer de begiftigde verwerpt dan wel berust in zijn onterving, behoort de gift tot de legitimaire massa en staat deze bloot aan inkorting.

In deze bijdrage bespreekt de auteur de rechtsfiguur inbreng van giften, waarmee de ongelijkheid kan worden opgeheven die ontstaat wanneer niet aan alle kinderen (gelijke) giften worden gedaan. Hij schetst daartoe allereerst het wettelijke kader, waarbij onder meer de vraag aan de orde komt of de vordering tot inbreng verjaart. Vervolgens wordt besproken hoe gerealiseerd kan worden dat niet alleen de brutoverkrijging, maar ook de nettoverkrijging van ieder kind van de schenker gelijk is.