In 2014 schreef prof. mr. Doelder in zijn afscheidsrede over de onafhankelijkheid van de strafrechter. Nu, acht jaar later, reflecteert hij in dit nummer nogmaals op die onafhankelijkheid vanuit zowel nationaal als Europees perspectief. Hij ziet ruimte voor verbetering.

Domestic violence is a prevalent and persistent problem in society. To be able to effectively intervene in cases of domestic violence, protect victims, and reduce the costs of domestic violence, several initiatives have been implemented in recent years with the aim of improving the response to domestic violence. A multidisciplinary and systemic approach to tackling domestic violence has been introduced, which is especially important in complex cases. Police work together with different partners, among others, the organisation ‘Safe at Home’ (Veilig Thuis) and the public prosecutor. Police play a particularly important role in achieving immediate safety in cases of domestic violence, and work together with partners to accomplish more structural safety for all family members. The development towards a more holistic response to domestic violence in which the police work together with other organisations is important to be able to tackle domestic violence more effectively. Although the importance of collaboration between different organisations has been recognised, the multidisciplinary response is still in development, resulting in some problems in practice.

This article tries to show how populism is taking issue with the Gnostic tendency in present-day politics Eric Voegelin had been identifying as ‘the immanentization of the eschaton’. According to populists modern Gnosticism is trying to realize the eschaton at the expense of one or more elements of reality that, according to Voegelin, had been identified in Christian culture during the course of its history, namely God and cosmos, society and men. This article elaborates on this argument by indicating how populists are used to positioning themselves over against Gnostics in the political debates on gender, immigration, climate change and the European Union.

Deze bijdrage stelt de vraag centraal hoe buitenwettelijke kwalificatie-uitsluitingsgronden kunnen bijdragen aan het voorkomen van onvoorzienbare strafrechtelijke aansprakelijkstelling. Daartoe wordt onderscheid gemaakt tussen een rechtsbelangenbenadering en een Typizitäts-benadering van kwalificatie-uitsluitingsgronden en beargumenteerd dat de Typizitäts-benadering toegevoegde waarde hebben voor de rechtsbescherming. Vervolgens wordt de Typizitäts-gedachte bestudeerd vanuit het perspectief van de prototypetheorie, die beschrijft hoe mensen categoriseren op basis van vergelijking met een prototype. Deze bijdrage poogt de implicaties van die theorie voor de kwalificatie-uitsluitingsgronden te doordenken.

De Wet Affectieschade is inmiddels ruim 2,5 jaar in werking. In deze bijdrage wordt ingegaan op de vraag hoe in de afgelopen jaren invulling is gegeven aan de Wet Affectieschade in de rechtspraak. Daarbij zullen enkele in de literatuur gesignaleerde vraagstukken en kanttekeningen inzake de toepassing van de Wet Affectieschade het kader vormen. In het bijzonder wordt ingegaan op de vaste kring van de gerechtigden, de hardheidsclausule en de reikwijdte van het met de inwerkingtreding van de wet geïntroduceerde begrip ‘ernstig en blijvend letsel’.

Though the position of victims of crime in criminal proceedings has improved on paper, it is claimed within both the academic as the legal community that realization of victims’ rights is inadequate. In this exploratory research, a broad group of (legal) professionals was systematically questioned on this matter. They were asked whether and where compliance with victims’ rights is lacking, and how this comes about in their view. Although much has improved, it appears that compliance by the authorities is not yet self-evident and fundamental mechanisms in the criminal justice system appear to hinder the realization of rights for victims.

In deze kroniek becommentarieert de auteur een selectie van recente uitspraken van civiele en strafkamers van de Hoge Raad en de gerechtshoven (en een enkele van de belastingkamer), mede aan de hand van de uit de jurisprudentie voortvloeiende regels over het functionele verschoningsrecht. Onder meer de grondslag en het belang van het verschoningsrecht, de omvang en de reikwijdte van het subject en het object van het verschoningsrecht, het afgeleid verschoningsrecht en ‘corpora et intrumenta delicti’ komen aan de orde. De auteur bespreekt verder twee – met name procedurele – aspecten van het verschoningsrecht die in haar optiek nog niet (volledig) zijn uitgekristalliseerd.

Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft de Nederlandse overheid allerlei collectieve schaderegelingen gemaakt. Het overgrote deel van deze schaderegelingen wordt uit de publieke middelen gefinancierd. In een onlangs verschenen onderzoek worden de 44 Nederlandse regelingen voor collectieve schade geanalyseerd. De algemene uitkomst is dat veel van deze regelingen hun doel voorbijschieten. Ze zijn niet goed doordacht en onvoldoende uitgewerkt. Ook geven ze slachtoffers lang niet altijd voldoende erkenning voor wat hun is overkomen. In dit artikel wordt ingegaan op het in het onderzoek gehanteerde beoordelingskader en op de schaderegelingen die werden ingesteld naar aanleiding van seksueel misbruik en geweld in de jeugdzorg. Geconcludeerd wordt dat hier wel geheel of gedeeltelijk gecompenseerd werd, maar dat slachtoffers slechts deels erkenning en genoegdoening kregen. In deze schaderegelingen zaten weeffouten die in de toekomst moeten worden vermeden. Algemene lessen voor de toekomst zijn om beter te luisteren en zo veel mogelijk aan te sluiten bij wat slachtoffers wensen, om de uitvoering van een collectieve schaderegeling niet louter bureaucratisch en formalistisch te doen verlopen, om ruimte te creëren waardoor uitzonderingen mogelijk zijn ten faveure van de slachtoffers, en om de uitvoering te monitoren en collectieve schaderegelingen periodiek te evalueren.

Op 29 juni 2021 heeft de Hoge Raad zich (opnieuw) uitgelaten over de vraag wanneer sprake is van aantasting in de persoon ‘op andere wijze’, als bedoeld in artikel 6:106 aanhef en onder b BW. In het bijzonder heeft de Hoge Raad zich nader uitgelaten over de invulling van het vereiste dat het bestaan van geestelijk letsel naar objectieve maatstaven moet zijn vastgesteld.

Dit artikel bespreekt de achtergrond van de discussie omtrent bestraffing van seksuele uitbuiting in de praktijk, waarbij de straftoemetingskaders uiteen worden gezet. De vragen en de discussie die de straftoemetingskaders teweegbrengen, komen vervolgens aan de orde, gevolgd door een slotbeschouwing.

Dutch prisons are not exempt from incidents. Despite the negative impact of violence on the safety of inmates and the chances of successful reintegration, not much is known about the prevalence of victimization in Dutch prisons and the characteristics of victims. Additionally, previous research has pointed out the overlap between victim status and offender status. In this contribution, the authors will discuss the prevalence of self-reported victimization among Dutch inmates and the characteristics of victims and victim-offenders. Data from 3,485 participants from the Life in Custody Study are used for this purpose.

This introductory article of a special issue on naming and shaming addresses the origins of the concept and its transformation during the last decades. The main conclusion of the article is that contemporary forms of naming & shaming come closer to humiliation and public lynching, rather than redemption and self-reflection.