In 2021 hebben de hoven en rechtbanken zeker niet stilgezeten in overnamegeschillen. Er heeft zich een mooie rechtsontwikkeling voorgedaan op de volle breedte van de overnamegeschillen bij grote en kleine overnames. Dit artikel geeft een overzicht van relevante jurisprudentie en literatuur betreffende civiele overnamegeschillen verschenen in 2021.

Er is veel te doen over ‘onafhankelijk’ onderzoek door advocaten. In de afgelopen 20 jaar lijkt deze vorm van advocatuurlijke dienstverlening uitgegroeid van een absolute nicheactiviteit tot een naar het lijkt vanzelfsprekend stukje advocatuur. Maar er zijn ook hier grenzen aan de groei. Die worden tegenwoordig voor een belangrijk deel bepaald door de publieke opinie.

In dit artikel onderzoeken de auteurs de bestaande wettelijke regeling over de in control-verklaring in de Verenigde Staten. Na een bespreking van de relevante bepalingen volgt een analyse van de kritiek op deze regeling en de nadelen en voordelen ervan. De auteurs sluiten af met enkele conclusies.

De laatste jaren is een grote interesse ontstaan voor verplichtingen die voortkomen uit de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Dit komt onder andere door de toenemende eisen die de wetgever op grond van de Wwft stelt aan de poortwachtersfunctie van allerlei organisaties, zoals banken en accountants. Daarnaast is de Wwft een speerpunt van diverse autoriteiten geworden, en is het Openbaar Ministerie (OM) tot aanzienlijke schikkingen voor Wwft-overtredingen gekomen. Veel instellingen hebben in de afgelopen jaren dan ook fors geïnvesteerd om aan de toenemende eisen op het gebied van know your customer (KYC) te voldoen. Dit roept de vraag op of KYC-werkzaamheden kunnen worden uitbesteed aan gespecialiseerde dienstverleners die dit werk mogelijk beter en kostenefficiënter kunnen uitvoeren. Mocht een instelling besluiten om tot uitbesteding over te gaan, dan moet dit zorgvuldig gebeuren. De Wwft kent hiertoe regels en verschillende autoriteiten bieden enkele handvatten. In de praktijk laat de handzaamheid hiervan echter niet zelden te wensen over. In deze bijdrage gaan wij in op het uitbestedingsregime onder de Wwft en kijken wij naar de veranderingen die op dit gebied op komst lijken te zijn.

Het conceptwetsvoorstel naar aanleiding van de evaluatie van de Wet OM-afdoening introduceert de mogelijkheid voor het Openbaar Ministerie om bij een transactie als voorwaarde het naleven van aanwijzingen in het kader van gedragstoezicht gericht op compliancebeleid op te leggen. In de bijbehorende memorie van toelichting wordt verduidelijkt dat hierbij onder meer aan de aanstelling van een compliancemonitor kan worden gedacht. In dit artikel wordt onderzocht in hoeverre het conceptwetsvoorstel op dit punt aansluit bij internationale ontwikkelingen, specifiek de ervaringen die in de Verenigde Staten – een voorloper op dit gebied – met de compliancemonitor zijn opgedaan.

De gewezen verdachte moet na een vrijspraak of sepot vaak nogmaals de strijd aangaan. Dit keer om onder andere zijn advocaatkosten vergoed te krijgen. De strafrechter toetst in kostenvergoedingsprocedures of gronden van billijkheid aanwezig zijn om een schadevergoeding toe te kennen. Deze billijkheidstoets lijkt echter steeds vaker uit te monden in een meer inhoudelijke beoordeling van de strafzaak, hetgeen haaks staat op de eerdere vrijspraak of het eerdere sepot. Om duidelijk te maken dat de gehanteerde billijkheidsmaatstaven (in bepaalde gevallen) op gespannen voet staan met de onschuldpresumptie, toetsen wij in dit artikel aan de uitgangspunten van het EHRM. Volgens ons is het tijd voor een meer marginale toetsing waarbij billijkheid inderdaad de boventoon voert.

Een overgrote meerderheid van de geschillen waarbij de accountant civielrechtelijk aansprakelijk wordt gesteld, heeft betrekking op de niet-wettelijke taak van de accountant. Hierbij komt de samenstellingsopdracht het meest aan de orde. De accountant moet bij de uitoefening van haar taak de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen en kan daarnaast een zorgplicht jegens derden hebben. Ten aanzien van de zorgplicht jegens derden bij de uitoefening van de niet-wettelijke taak is het voorzienbaar gebruik relevant. Slechts bij voorzienbaar gebruik door derden ligt het op de weg van de accountant om waarborgen te treffen. Het oordeel van de tuchtrechter speelt bij procedures met betrekking tot de niet-wettelijke taak een minder grote rol dan bij procedures die zien op de jaarrekeningcontrole.

Het arrest VEB/BP voegt een nieuwe loot toe aan de rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU over het Erfolgsort bij zuivere vermogensschade. Dit arrest is aanleiding om de rechtspraak van het Hof over het Erfolgsort te bespreken vanuit de invalshoek van de grondslagen van art. 7 punt 2 Brussel I bis-Vo, die fungeren als ijkpunten bij de uitleg van die bepaling.

In het Vie d’Or-arrest is bepaald dat accountants bij de uitoefening van wettelijke taken een zorgplicht jegens derden hebben. Tot voor kort was onduidelijk welk toetsingskader geldt bij niet-wettelijke taken. Aan de hand van het recente ‘Jachthavencomplex-arrest’ wordt nader ingegaan op accountantsaansprakelijkheid bij dergelijke werkzaamheden.

This year, 2021, TMD has reached a milestone: its 25th volume. To celebrate this event, the issues to be published this year will highlight what has been achieved over the past 25 years, in mediation practice, and in respect of scientific knowledge on the various modes of dispute resolution. The question which targets to set for the future, will equally be addressed.
Geographically, the focus of this first issue is on the Netherlands, whereas the third issue will be addressing developments in Belgium. The fourth issue this year will highlight international developments, ranging from the USA to China. The second issue will be a special surprise for our subscribers.
The present issue, dealing with the Netherlands, starts with a tribute to the pioneer of family mediation in this country, the late professor Peter Hoefnagels. His original article, published in the very first volume of TMD (1997) and reproduced here in its entirety, describes his own experience when pioneering divorce mediation from 1974 onwards. In 1997, the year of original publication, mediation was not yet widely acknowledged nor embraced. Brigitte Chin-A-Fat responds to Peter Hoefnagels through a personal letter following his article, reassuring the great pioneer that 25 years further on, mediation has become well established in the family domain.
The issue continues with three interviews, organized by editors Roger Ritzen and/or Rob Jagtenberg, with individuals who have (sometimes inadvertently) become leading authorities in the field.
Steve Whittaker, an English solicitor who moved to the Netherlands in 1988 to work in the construction industry and became inspired by the use of ADR in Hongkong, became the founder of the Netherlands Mediation Institute (NMI), in the mid 1990s. For 20 years, NMI was the umbrella structure for (almost) all mediators in the Netherlands and the interface between the mediation community and government. Compared with those early years, today, interests seem to diverge increasingly, at the risk of fragmentation.
The second interview is with former President of the Court of Appeal in Arnhem, Ms. Machteld Pel. For many years, she spearheaded the Dutch national research program on court-referred mediation, thereby acting as the trait-d’union between the judiciary and the mediation community. Judges who were sceptics at first, often became interested after having taken the special training courses co-designed by Machteld Pel. Her book ‘Referral to Mediation’, which is packed with checklists and practical tips for formulating questions, has become a genuine classic.
The interview with Fred Schonewille takes the reader to the past decade in particular. Fred Schonewille has been the driving force behind various proposals for mediation legislation, aiming to secure a more prominent place for mediation, while improving professional quality standards. The Netherlands and Belgium constitute contrasting cases, where in the Netherlands legislation proposals were hitherto torpedoed, whereas Belgium has comprehensive legislation in place for some time now.
Fred Schonewille has also pioneered premarital mediation and new varieties of mediation in the domain of family-owned companies. Some fascinating insights gained in these areas are also shared in this third interview.
This first issue in the special year 2021 is concluded by two smaller contributions; in the first of these, Médiation à la française, Paris-based Dutch lawyer-mediators Marinka Schillings and Thom Verkuilen provide an overview of recent developments in France. Legislative action as well as some recent research outcomes are addressed. The second of the smaller contributions highlights a conference organized by a professorial team from the Radboud University in Nijmegen, addressing the position of the judge vis-a-vis various modes of dispute resolution. The proceedings of the conference will be published as a book later this year.