In 2021 hebben de hoven en rechtbanken zeker niet stilgezeten in overnamegeschillen. Er heeft zich een mooie rechtsontwikkeling voorgedaan op de volle breedte van de overnamegeschillen bij grote en kleine overnames. Dit artikel geeft een overzicht van relevante jurisprudentie en literatuur betreffende civiele overnamegeschillen verschenen in 2021.

Op 17 december 2021 wees de Hoge Raad het arrest Martin Garrix/Spinnin over artikel 25f Aw. Dit artikel maakt onredelijk bezwarende bedingen vernietigbaar en is tekstueel nagenoeg gelijk aan artikel 6:233 onder a BW. In deze bijdrage bespreekt de auteur het arrest en reflecteert hij op de overeenkomsten en verschillen tussen artikel 25f Aw en artikel 6:233 onder a BW.

Het afgelopen jaar kenmerkt zich door hevige prijsstijgingen van grondstoffen en (bouw)materialen. In deze bijdrage gaan wij in op de vraag in hoeverre partijen in tijden van prijsstijgingen gebonden kunnen blijven aan prijsafspraken of prijswijzigingsbedingen. Daarbij wordt stilgestaan bij de mogelijkheden om op grond van onvoorziene omstandigheden of kostenverhogende omstandigheden deze afspraken te omzeilen. Hoewel dit in voorkomende gevallen denkbaar is, zal op de partij die hierop een beroep doet een zware stelplicht en bewijslast rusten. Zoals vaker is voorkomen beter dan genezen en kunnen partijen beter vooraf duidelijke afspraken maken hoe om te gaan met prijsstijgingen.

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de in het jaar 2021 gepubliceerde jurisprudentie omtrent het postcontractuele non-concurrentiebeding in de franchiseovereenkomst. Daarbij wordt door de auteur aan de hand van thema’s aandacht besteed aan de ontwikkelingen op dit gebied, waaronder de invloed van artikel 7:920 lid 2 Burgerlijk Wetboek (‘Wet franchise’) op de rechtspraak omtrent het postcontractuele non-concurrentiebeding in de franchiseovereenkomst.

Op 31 december 2021 heeft de Hoge Raad twee arresten gewezen over de rol van de bank, respectievelijk de notaris, bij het verschaffen van vervangende zekerheid in de zin van art. 7:768 BW. Hieruit blijkt dat de notaris een veel actievere rol heeft dan de bank bij het nagaan of de vervangende zekerheid gelijkwaardige bescherming biedt.

In dit artikel bespreken de auteurs de juridische aandachtpunten van vrijwillig vertrekregelingen. In dat kader wordt stilgestaan bij de rechtspositie van de plaatsmaker enerzijds, en het kader waardoor de werkgever wordt begrensd anderzijds. Er wordt onder meer stilgestaan bij de vraag of het plaatsmaken risico’s met zich mee brengt voor de voor de WW-aanspraak en de pensioenaanspraak van de plaatsmaker, en hoe ver de informatieplicht van de werkgever ten opzichte van de plaatsmaker strekt. Ook wordt aandacht besteed aan gelijke behandelingswetgeving, de rechten van de ondernemingsraad en enkele fiscale aandachtspunten met betrekking tot vrijwillig vertrekregelingen.

De wijziging van beperkte rechten is een onderbelicht onderwerp in de literatuur. Daarin is verandering gekomen met het proefschrift van Kirsten Everaars. Dit proefschrift bevat een grondige, systematische analyse van de figuur van wijziging van beperkte rechten. In deze recensie wordt ingegaan op enkele onderwerpen uit het proefschrift.

Op 17 september 2021 deed de Hoge Raad uitspraak in een zaak waarin onder meer de vraag aan de orde is of de op de werkgever rustende verzekeringsplicht ook geldt ten opzichte van een zzp’er.

In de Wet franchise zijn verschillende precontractuele informatieverplichtingen opgenomen teneinde de rechtspositie van de franchisenemer te verbeteren. In dit artikel wordt betoogd dat de remedies bij het schenden van die verplichtingen onvoldoende uitgekristalliseerd zijn. De toelichting van de wetgever is verre van helder en de structuur van de wet is onvoldoende doorgedacht. De wet kan zodoende tot aardig wat discussie leiden.

Volgens standaardjurisprudentie van de Hoge Raad plegen franchisegevers die ondeugdelijke prognoses verschaffen bij het aangaan van franchiseovereenkomsten niet zonder meer een wanprestatie jegens hun franchisenemers. In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de vraag of het onderscheid dat de Hoge Raad in dergelijke gevallen maakt, tussen wanprestatie en onrechtmatige daad, (nog) gerechtvaardigd is, daarbij wordt een kritische blik geworpen op de rol van de Obliegenheit binnen het Nederlands verbintenissenrecht en in het verlengde daarvan wordt een visie gegeven op de rol van artikel 7:915 BW binnen de nieuwe Wet franchise.

Naar aanleiding van het mijlpaalarrest Rode Kruis Ziekenhuis/Te Riet uit 2003 onderzoekt de auteur welke invloed de verschillende wijzigingsmogelijkheden uit de Richtlijn Overgang van onderneming uitoefenen op de wijziging van collectieve arbeidsvoorwaarden na een overgang in het Nederlandse recht. Waar de Richtlijn namelijk voorziet in verschillende wijzigingsmogelijkheden al naar gelang het individuele of collectieve arbeidsvoorwaarden betreft, heeft Rode Kruis Ziekenhuis/Te Riet dit onderscheid in het Nederlandse recht doen vervagen.

In deze bijdrage staat de auteur stil bij de betekenis van het Stoof/Mammoet-arrest. Hij bespreekt de daarin gegeven uitwerking van de Taxi Hofman-leer en gaat in op de visie van de Hoge Raad op de verhouding tussen de op goed werknemerschap gebaseerde medewerkingsplicht van de werknemer en art. 7:613 BW. Vervolgens behandelt hij een aspect van de problematiek waarover de Hoge Raad zich in het Stoof/Mammoet-arrest niet, althans niet expliciet heeft uitgelaten, te weten: de gevolgen van een weigering van de werknemer om een redelijk voorstel van de werkgever dat verband houdt met gewijzigde omstandigheden op het werk te aanvaarden, terwijl voor die weigering geen deugdelijke gronden bestaan. In zijn optiek hebben de door de Hoge Raad in het arrest geformuleerde uitgangspunten op dit punt belangrijke consequenties, die in de lagere jurisprudentie na het arrest vaak niet in acht worden genomen.

Op 5 februari 2021 heeft de Hoge Raad opnieuw een belangrijk arrest gewezen voor de verzekeringspraktijk. In dit arrest heeft de Hoge Raad zich uitgesproken over de kennisgevingsplicht van art. 7:929 lid 1 BW, waaraan de verzekeraar die een beroep doet op schending van de precontractuele mededelingsplicht (art. 7:928 BW) zich moet houden. Auteurs bespreken het arrest van de Hoge Raad en de implicaties daarvan.

Op welke wijze dienen de contractuele bepalingen van een overeenkomst te worden uitgelegd ingeval van een overname van een voetbalclub? Het gewicht van de taalkundige betekenis en de bedoeling van partijen. De precontractuele aansprakelijkheid indien een overeenkomst onder opschortende voorwaarde wordt ontbonden.
Rb. Oost-Brabant 9 juni 2021, ECLI:NL:RBOBR:2021:2616 (Jordania/FC Den Bosch N.V.)

Schrijver behandelt het belang van zowel de aanvullende als de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid bij de verdeling van nalatenschap. Daarbij zijn in het bijzonder van belang de waardering en de wijze van verdelen van de te verdelen goederen.

In het internationaal erfrecht is het resultaat van de toegepaste verwijzingsregel soms hoogst ongelukkig, of meer juridisch gezegd: onaanvaardbaar. Het ‘gewone’ burgerlijk recht kent in artikel 6:2 BW een mogelijkheid om de werking van een krachtens wet, gewoonte of rechtshandeling geldende regel niet van toepassing te doen zijn, ‘voorzover dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn’. De vraag of de ‘redelijkheid en billijkheid’ ook in het internationaal erfrecht een rol kan of zal spelen, wordt ontkennend beantwoord, maar langs andere wegen kan een vergelijkbaar resultaat worden bereikt.

In dit artikel gaat de auteur in op het gebruik van benchmarkproducten en de voordelen van benchmarks. Ook gaat hij in op de vraag in hoeverre de Nederlandse civiele rechter bij de beoordeling van de rechten en plichten van (markt)partijen ten aanzien van benchmarkproducten rekening houdt met de voordelen van benchmarks.

Het Nederlandse recht stelt partijen die commercieel contracteren wel eens voor verrassingen. Dit wordt geïllustreerd aan de hand van de chronologie van het contract: precontractuele fase, uitleg, exoneratiebedingen en beëindiging. Daarbij wordt besproken hoe partijen deze verrassingen, en de risico’s die daarmee gepaard gaan, zo veel mogelijk kunnen voorkomen of mitigeren.