Onder andere de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid bepleit dat toezichthouders de maatschappelijke opbrengsten van hun werk centraler stellen in hun beleid. Dat maakt het inzicht in de effecten van hun handelen steeds belangrijker. Dat geldt ook voor de Belastingdienst. Dit artikel beschrijft hoe het evalueren van de effecten van de handhaving door de Belastingdienst zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld en welke lessen daaruit zijn te leren over het meten van effecten door toezichthouders. Wij stellen vast dat sprake is van een toenemende aandacht voor evaluaties in het fiscale domein, maar dat effectmeting nog geen integraal onderdeel is van het werk van de Belastingdienst. Sommige van de geïdentificeerde uitdagingen zijn hardnekkig, maar bij andere – zoals het expliciteren van de beleidstheorie – zijn positieve ontwikkelingen zichtbaar. Toezichthouders zijn gebaat bij een systematisch en gestructureerd evaluatieproces dat is ingebed in de werkwijze van de toezichthouder en dat een samenhangend en onderbouwd resultaat van de uitgevoerde activiteiten laat zien om zo de toegevoegde waarde van het toezicht inzichtelijk te maken. Een strategie waar effectmeting onderdeel van is, een duidelijke visie op evalueren, centrale coördinatie, een evaluatieagenda en kortcyclisch evalueren helpen naar ons idee om beter in te spelen op hetgeen het toezicht in de huidige tijd vraagt en om tegelijkertijd de uitdagingen die kleven aan het uitvoeren van effectmetingen beter het hoofd te kunnen bieden.

In deze bijdrage beschrijven de auteurs hoe de AFM effectmetingen wil stimuleren en faciliteren. Vooral de effectprijs en de module effectmeting in een interne opleiding lijken succesvol. Andere toezichthouders kunnen mogelijk leren van de ervaringen bij de AFM.

Het uitvoeren van effectmetingen door toezichthouders draagt bij aan evidence based toezicht. In de praktijk lopen toezichthouders tegen o.a. ethische, methodologische en praktische uitdagingen aan en is het vaak niet mogelijk om causaliteit aan te tonen. Met een praktijkvoorbeeld toont de NVWA aan dat het streven naar beredeneerde plausibiliteit een werkbaar en pragmatisch alternatief is. De NVWA kiest voor mixed methods in haar onderzoek naar de effectiviteit van een interventiemix op de naleving. Een belangrijke les is dat het combineren van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden leidt tot complementaire inzichten en goed kan aansluiten op de onvoorspelbare praktijk van een toezichthouder.

Het BAR-instrument beschrijft mogelijkheden, beperkingen en voorwaarden voor (ander) werk op een eenduidige manier.

How can you determine if financial legislation is effective? This article seeks to identify three characteristics that make up the basis for an effectiveness review, being the determination what the legislative objective is, who is it aimed at and what approach is taken to achieve this objective. Determining the legislative objective may prove to be a challenging undertaking, and the uncertainties that come with that affect the other two characteristics as well. And even if a clear legislative objective can be established, how can you be sure that its achievement was in fact attributable to the legislation under review? What do you compare your results to absent a baseline measurement and how can the vast number of variables that affect the effectiveness of the legislation under review be accounted for, if at all? Is effectiveness in financial legislation at all measurable and, when measured, what is its value in practice?

Professionals from various organisations within Dutch local governments are working together in an integrated-personalized-approach in order to prevent disturbing and criminal behavior in multi problem young adults. The Startbaan study, which focused on the collaboration within such local integrated-approaches, shows that multidisciplinary collaboration is hard to reach because of the amount and versatility of organisations involved as well as the complexity of problems in multi problem young adults. Results from the Startbaan study combined with findings from literature show that a functional mix of organizational conditions and specific professional abilities is needed in order to work together successfully.

Voor deze aflevering van het estafette-interview spraken Marije Batting en Martijn Groenleer namens de redactie van Tijdschrift voor Toezicht met Martijn Snoep, sinds 1 september 2018 bestuursvoorzitter van de ACM.¹x Het gesprek vond begin november 2019 plaats. Mede naar aanleiding van de suggesties van Hanzo van Beusekom, bestuurslid van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), die we interviewden voor nummer 2019-3 van Tijdschrift voor Toezicht, spraken wij met Martijn over de elementen van een goede toezichtstrategie en over de balans tussen handhaven en beïnvloeden.

Noten

• 1 Het gesprek vond begin november 2019 plaats.

In deze bijdrage staat General Comment No. 20 van het VN-Kinderrechtencomité, over het implementeren van kinderrechten tijdens de adolescentie, centraal. De aanleiding voor en inhoud van de General Comment worden in hoofdlijnen besproken. Daarnaast wordt specifiek aandacht besteed aan een onderwerp dat door het Kinderrechtencomité in het bijzonder van belang wordt geacht voor de bescherming van de rechten van adolescenten: het strafrecht. In dat kader wordt ook de positie van adolescenten in het Nederlandse straf(proces)recht behandeld.

Nederland was een van de eerste landen die het zogenoemde horizontaal toezicht (HT) introduceerde. Sindsdien hebben belastingdiensten over de gehele wereld dat voorbeeld gevolgd en is HT ingevoerd in andere toezichtdomeinen zoals de zorg en de voedselveiligheid. In Nederland is het HT in tegenstelling tot andere landen sinds de introductie niet wezenlijk veranderd, terwijl HT al sinds het begin vragen oproept en er regelmatig kritiek doorklinkt. In dit artikel inventariseren en analyseren we de (wetenschappelijke) onderzoeken die inmiddels op het gebied van HT zijn gedaan en concluderen we dat een herijking van HT, zoals de Nederlandse Belastingdienst momenteel uitvoert, niet alleen logisch is, gezien het feit dat Nederland een voorloper op dit terrein was, maar ook noodzakelijk is gezien de vragen en kritiek die er zijn. We concluderen ook dat het lastig is om tegemoet te komen aan een modernisering in lijn met internationale ontwikkelingen omdat landen binnen het concept van HT ieder een eigen weg lijken te kiezen en van een gezamenlijke ontwikkeling geen sprake lijkt te zijn.

This article concerns an experiment involving three learning communities of professionals cooperating across institutional boundaries to address domestic violence cases in multiple complementary ways. Providers of social services interacted with law enforcement in a juridical context to achieve an integrated approach. This alliance indicates the potential for values-based Good Work based on safety, professional care, and compassionate treatment. Playing with time and capacity can be a strategy, and each professional can benefit from multiple viewpoints for recognising and anticipating patterns of domestic violence before it (re)occurs.
A lack of funding has suspended embedding this Good Work, slowing progress toward achieving long-term goals and making this interdisciplinary approach to assuring sustainable safety unavailable to prevent repeated outbreaks of domestic violence.

Voor beleggingsaanbiedingen aan particulieren die buiten toezicht vallen, geldt sinds 2012 een verplichte vrijstellingsvermelding in een vast formaat. In een gerandomiseerd experiment tonen we aan dat afwezigheid van de melding ‘Let op! U belegt buiten AFM-toezicht. Geen vergunning- en prospectusplicht voor deze activiteit’ leidt tot een hogere investeringsintentie (het effect op het daadwerkelijke gedrag is niet gemeten), vooral bij vermogende respondenten die de melding niet kennen (58 procent van de populatie). Dit lijkt in lijn met een doel van de waarschuwing, namelijk consumenten beschermen door ze te wijzen op hun grotere eigen verantwoordelijkheid bij deze producten. Met dit gerandomiseerde experiment laten we zien dat het nuttig en uitvoerbaar is voor toezichthouders om hun interventies te testen op effectiviteit.

In deze bijdrage wordt onderzocht of het huidige en toekomstige omgevingsrechtelijk instrumentarium voldoende mogelijkheden en/of stimulansen biedt om volledig circulaire steden mogelijk te maken. Daarbij komen de volgende onderwerpen aan de orde. Eerst wordt ingegaan op de eisen die aan de circulariteit van bouwwerken kunnen worden gesteld in de ontwerpfase. Besproken wordt in hoeverre de ambities van gemeentelijke ‘koplopers’ kunnen worden vormgegeven door strenge(re) eisen te stellen aan het materiaalgebruik bij nieuwbouw. Vervolgens wordt ingegaan op de vraag in hoeverre circulariteit bij bestaande bouw kan worden bereikt. Daarbij gaat het zowel om het planologisch instrumentarium om leegstand tegen te gaan, als om de eisen die kunnen worden gesteld aan verantwoord materiaalgebruik bij renovatie. Daarna komen de mogelijkheden in de sloopfase van een bouwwerk aan de orde: in hoeverre kunnen eisen worden gesteld ten aanzien van de scheiding van waardevol bouw- en sloopmateriaal?

De macht van de regel is beperkt. Veranderingen binnen de financiële sector en de gezondheidssector vereisen vooral een gedragsverandering van de traditionele spelers binnen die sectoren. Wet- en regelgeving kunnen maar een beperkte rol spelen om de vereiste veranderingen te realiseren. Dit geldt voor meerdere (publieke) sectoren van de samenleving. Zeker als sprake is van overregulering en daarmee samenhangende regeldruk, zoals in de financiële sector het geval is.

De centrale vraag in dit artikel is hoe de wetgever de zeggenschap van burgers, organisaties en belanghebbenden kan versterken en onbedoelde gevolgen van technocratie daarbij kan tegengaan. De inzet van alternatieve reguleringsstijlen, zoals beter reguleren, verbetert de kwaliteit van regelgeving. Zo maakt internetconsultatie het wetgevingsproces transparanter en responsiever, maar door het beperkte bereik neemt de collectieve zeggenschap van burgers er niet substantieel door toe. Dereguleren lijkt zoals beoogd de individuele zeggenschap van belanghebbenden te versterken. Maar niet iedereen waardeert die individuele zeggenschap evenzeer of kan er even goed mee omgaan. Om sociale zeggenschap van organisaties te versterken zet de overheid in op meer ruimte voor co- en zelfregulering. Het verschilt sterk per dossier in hoeverre de sociale zeggenschap is toegenomen. Als onbedoeld gevolg blijkt bij alternatieve reguleringsstijlen dat technocraten zoals toezichthouders in het gat springen dat de wetgever achterlaat. Vervolgens kan het parlement als medewetgever met een initiatiefwet proberen om de autonomie van burgers, organisaties en belanghebbenden te bewaken, zoals geïllustreerd wordt met de casus van de initiatiefwet Bisschop. Deze casus roept wel de vraag op of de regering en het parlement niet systematischer kunnen reflecteren op de (dis)balans tussen participatieve, technocratische en representatieve democratie.

De maatschappij verwacht in toenemende mate dat toezichthouders de effecten van hun toezicht inzichtelijk maken. Dat geldt ook voor de Belastingdienst. Dit artikel bespreekt de theorie en de praktijk van effectmeting in het fiscale domein en levert zo een bijdrage aan de ontwikkeling van effectmeting van het (overheids)toezicht. Vastgesteld wordt dat in de praktijk een aantal uitdagingen het hoofd moet worden geboden wil de Belastingdienst daadwerkelijk tot een integrale effectmeting van het toezicht komen. Dit zijn: het expliciteren van de beleidstheorie, het vinden van de juiste determinanten van compliance, het meten van effecten van preventieve activiteiten, het opzetten van methodologisch verantwoord onderzoek en de organisatorische inbedding van effectmeting.

Law enforcement around the world, including the Netherlands, is currently experimenting with predictive policing: policing based on crime predictions. Big Data on past crimes and the help of sophisticated machine learning enable police to use reliable predictions about when and where the next offense will take place. If the effectiveness of policing actions is stored in the system, it can also predict which intervention is most effective. This is called prescriptive policing. The authors explain how these methods work, how reliable and effective they are and which associated risks can be identified. The authors emphasize that legal, ethical and organizational safeguards are necessary for a responsible implementation.