Starting point in this article is the classical work of Herman Franke on the history of the Dutch prison system. Franke showed how policymakers and other people who influence prison policy and practice tried to reduce criminal behavior in the past two centuries. These attempts had various backgrounds, among which religious, sociological and biological, and varied greatly in scientifical substantiation. Every new prison policy elicited high hopes, but in practice criminal behavior was rarely pushed in the desired direction. The means of the prison system, among which staff, buildings and regime regulations, showed to be much later realized than the formulated goals established by law. Another problem that came up more than once in history was that the urge and compulsion mechanism of a new prison policy lacked support base and (agogical) skills among prison staff. Recommendations are formulated for the (near) future in favor of more successfull prison policy implementations.

De lengte van procedures en de onvoorspelbaarheid daarvan vormen een structurele zwakte van de Nederlandse rechtspraak. De verkorting van doorlooptijden istopprioriteit van de Rechtspraak. Ruim een jaar geleden verscheen het eindrapport van het project doorlooptijden Rechtspraak. Het bevat veel suggesties om dit probleem aan te pakken. In deze bijdrage wordt een aanzet gegeven voor een uitwerking van de meest veelbelovende oplossingsrichtingen. Conclusie is dat die oplossing gezocht moet worden in een stappenplan aan het begin van de procedure, regie van begin tot einde door de zaaksrechter, het houden van een zitting in iedere zaak en het direct inroosteren van schrijftijd voor de uitspraak.

Met het verschijnen van de Better Regulation Agenda in 2015 presenteert de Europese Commissie één samenhangend wetgevingsbeleid, dat voorheen versnipperd was over verschillende domeinen en documenten. In het nieuwe beleidsdocument wordt bovendien de nadruk gelegd op het feit dat wetgevingstrajecten niet lineair zijn, maar juist cyclisch verlopen. Hierdoor is de koppeling tussen impact assessments vooraf en wetsevaluaties achteraf nog belangrijker geworden. In dit artikel wordt bezien wat de stand van zaken is van dit wetgevingsbeleid, met de nadruk op de koppeling van de beleidsinstrumenten. Specifieke aandacht is er voor de samenwerking tussen de drie EU-instellingen op dit gebied.

In the Netherlands a large number of households is overindebted. Despite the economic prosperity, 20% of the households has to deal with large debts. Dissatisfaction with the position of debtors has grown in recent years. Numerous initiatives are being launched to improve their position. New legislation is provided for and municipalities are starting up all kinds of pilots. There is momentum for improvement. It is important that all initiatives are coordinated. In addition, it is also important to investigate what the legislation and initiatives yield.

As our economies continue to focus on growth, competition and maximisation of consumer choice, the global increase in consumption takes vast environmental and social costs and cause irreversible harm to our climate and environment. The urgency of reducing human footprint and to diminish one of the root causes of a declining climate and environment is irrefutable. In the shift that globally has to take place, a decentralised energy system relying on more distributed generation, energy storage and a more active involvement of consumers form a crucial component of renewable energy solutions. The move from a highly centralised to a more decentralised power system involves an increasing amount of small-scale (intermittent) generation from renewable energy which is located closer to the point of final consumption. In order to steer consumption towards sustainability national governments and supranational organisations have adopted policies and corresponding legislation that address individual consumers as rational and active choice-makers who make socially responsible choices when they receive the ‘right’ amount of information. By relying on insights from modern consumption theories with contributions from sociology, this article questions the effectiveness and legitimacy of these ‘consumer-centred’ policies and laws. First, the article argues that the single focus on individual consumer behaviour as a rational and utility maximising market actor fails to take into account the complexity of consumption, which is fundamentally influenced by social norms and its broader institutional setting. Although consumers are willing to consume more sustainably, they are often ‘locked in by circumstances’ and unable to engage in more sustainable consumption practices even if they want to. Second, by relying on evidence from sociological studies the article argues that individual consumers are not the most salient actors in support of sustainable consumption. Even though the urgency of the energy transition and the critical role consumers play in (un)sustainable energy consumption is acknowledged in both the EU and its Member States, their laws and policies remain grounded on goals of economic growth with competitive economies, the sovereignty of consumer choice and wealth maximisation, instead of aiming at slower economic growth or even degrowth, reducing overall resource use and consumption levels and introducing radically different ways of consumption.
Third, the role of law is underlined as a social institution both as a constraint on the autonomous acts of consumption, dictating the normative frameworks within which the role of consumer is defined, and as a facilitator which consumers might also employ, in order to determine for themselves particular normative parameters within which consumption can occur.
The Netherlands, which serves as a case study in this article, has reached important milestones in its energy transition policy since 2013. Still, it remains strongly focused on economic rationality and market competitiveness. Even though various models of consumer participation exist and local consumer energy initiatives are flourishing and are recognised as key actors in the energy transition, they remain embedded in institutional, structural and behavioural settings where consumers still face challenging sociocultural barriers to sustainable practices.
In light of these legal, political and social complexity of energy transition, the article offers a critical analysis of the current Dutch law in its broader legal context of EU law in order to answer the question what the role of (energy) law is in steering consumers towards sustainable energy consumption.

Deze bijdrage gaat over voorgestelde wijzigingen ten aanzien van de cassatieprocedure en over enkele wenselijke wijzigingen die niet zijn voorgesteld. Eerst komt aan de orde (de onwenselijkheid van) het rechtstreeks cassatieberoep: de Hoge Raad niet als derde maar als tweede instantie, dus zonder tussenkomst van een appelrechter. In dat verband zal aandacht worden besteed aan de ingewikkelde cassatiedrempel in zaken betreffende overtredingen alsook aan het cassatieberoep in beklagzaken. Vervolgens wordt aandacht besteed aan het karakter van de cassatieprocedure; stilgestaan wordt bij (voorstellen die lijken te schuren met) het schriftelijke karakter van het cassatiegeding alsook bij de mogelijkheid tot tegenspraak. Daarna komt de regeling van de herstelbeslissing en de aanvulling langs. Dan komt de nieuwe regeling van de cassatiegronden aan bod, waarna tot slot aandacht wordt besteed aan wat in het verschiet ligt. Dat betreft de invoering van een cassatiebalie, de prejudiciële vragen en de facultatieve conclusie van het parket. Dat alles natuurlijk voor zover van belang met het oog op de behandeling van strafzaken.

We investigate a recent development in the practice of the civil courts: judges increasingly devote attention to the underlying conflict of parties instead of only to their legal dispute. In administrative law, this development has already been codified and termed ‘de Nieuwe zaaksbehandeling’, but not so in other areas of law.
Lawyers know that social conflicts are transformed into legally viable disputes so that the court can decide on them. For a long time, the most important task for lawyers was to resolve those legal disputes. Nowadays, that does not seem to be enough: judges should become problem solvers. Civil judges seem to blend in with these new requirements, but the question is whether the new approach really works. Based on our empirical material of 100 observed cases in civil law, we answer the following questions. 1. What do judges actually do in civil cases when they address underlying conflicts and try to steer parties toward a settlement? 2. What effects do these interventions of judges have on the outcome of cases? 3. How are these interventions perceived by the parties in terms of procedural justice?

Het wetgevingspakket van de Europese Commissie van 30 november 2016, Schone Energie voor alle Europeanen, telt een 15-tal documenten. Ten behoeve van de hoofddoelstelling ‘Energie-efficiëntie eerst’ zijn onder meer voorstellen opgenomen tot aanpassing van de efficiëntiedoelstelling, een verzwaarde verplichting tot energiebesparing en de invoering van ‘aan verplichtingen verbonden partijen’. Bovendien worden er maatregelen voorgesteld ten behoeve van de aanleg van laadinfrastructuur en de kosteneffectieve renovatie van gebouwen. Dit laatste kan helpen energiearmoede te voorkomen of in elk geval te beperken. Ten behoeve van de hoofddoelstelling ‘Consumenten op een faire manier laten meeprofiteren’ zijn maatregelen opgenomen ten einde consumenten te laten deelnemen aan de markt en het sturen van de vraagkant. Daarbij wordt een nieuwe marktrol geïntroduceerd, de aggregator.
http://ec.europa.eu/energy/en/news/commission-proposes-new-rules-consumer-centred-clean-energy-transition

Het sectoronderzoek van de Europese Commissie in 2015-2016 is de eerste toepassing van dit instrument op het gebied van staatssteun en tegelijk een onderzoek in een sector die op het ogenblik veel veranderingen ondergaat: de energiesector. Eind 2016 zal de Europese Commissie het eindverslag van het onderzoek publiceren. Het tussenbericht laat al eerste conclusies toe. Een van de belangrijkere conclusies betreft de vraag naar de noodzaak van staatsteun voor energiezekerheid in de huidige, en toekomstige, energiemarkten.
Europese Commissie, ‘Tussentijds verslag van het sectoronderzoek naar capaciteitsmechanismen’, C(2016) 2107 final
Europese Commissie, ‘Commission staff working document accompanying the interim report of the sector inquiry on capacity mechanisms’, SWD(2016) 119 final

Dit artikel is voor een groot deel gelijk aan de tekst van de inaugurele rede die de auteur uitsprak op 4 april 2016 bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Mededingingsrecht.

Based on a literature research and program evaluation of the practice of Victim in Focus (Slachtoffer in Beeld) in 2013, two issues are addressed: What are the possible effects of victim offender mediation? Which active mechanisms will cause or contribute to these effects? The authors describe the current context and developments in The Netherlands concerning restorative justice and then describe the effects and possible active mechanisms such as satisfaction, diminishing fear, anger and shame, information and consent, procedural justice, reduction of recidivism, compliance. In a synthesis of active mechanisms they present four domains or mediating factors: from incomprehension to comprehension (cognitive restoration); from unease to ease (emotional restoration); from injustice to justice (moral restoration); from powerless to powerful feelings (restoration of control). The victim offender mediation as a ritual has an impact or is supposed to have an impact on these four domains for both victims and offenders. Within the four domains four activities or interactions within victim offender mediation are presented: creating understanding through inter-subjectivity; expression of fear, trauma and shame; doing justice by excuses/apologies and restorative actions; regaining self control. Further research is needed to validate the model and to get more insight in essential or primary and secondary aspects in the explanation of the impacts of victim offender mediation.

Deze bijdrage geeft een inkijkje in de dagelijkse praktijk van de ACM. Er wordt beschreven op welke wijze de ACM invulling geeft aan haar wettelijke taken en bevoegdheden om regelgeving en beleid vast te stellen op het gebied van mededinging, consumentenbescherming en sectorspecifiek toezicht op de energie-, telecommunicatie-, post- en vervoersector. Zij heeft hiertoe een aantal wettelijke taken opgelegd gekregen, waaronder het vaststellen van beleidsregels en het maken van marktanalyses, alsmede het voorlichten van consumenten. Daarnaast brengt de ACM handreikingen en visiedocumenten uit, waarmee zij beoogt haar wettelijke doelstellingen en missie te verwezenlijken. Deze zijn niet gebaseerd op een wettelijke taak, maar op de missie en doelstelling van de ACM en zijn dus een meer informele manier om de effectiviteit van het toezicht te vergroten. De auteurs concluderen dat de ACM hierbij onafhankelijk opereert, omdat haar onafhankelijkheid ten opzichte van de verantwoordelijk minister voldoende is geborgd.

Toezichthouders concluderen te snel dat netwerkgebonden markten een natuurlijk monopolie zijn waarvoor regulering nodig is. Marktprocestheorieën leggen de nadruk op de betwistbaarheid van ieder monopolie, ook in infrastructurele markten. Het gevolg is dat regulering en toezicht meer op afstand geplaatst kunnen worden. De marktprocesbenadering is ook toepasbaar in Nederlandse markten, zoals de energie, de telecommunicatie, luchthavens en de loodsen.

Since 1988 the Dutch entrustment order for dangerous mentally disordered offenders (TBS) is organised around three basic principles: treatment, legal protection and social security. In 2006 the Parliamentary Inquiry Commission ‘Visser’ reviewed the TBS order and made seventeen recommendations. This article seeks to investigate to what extent the implementation of these recommendations contributed to developments like the increasing restraints on leave permits and a lengthened average stay. Since 2006 there has been a strong emphasis on security. For a balanced execution of the TBS order more attention is needed for treatment and legal protection.

By introducing the historical concept of timescapes, we will investigate the transformation of a security to a risk culture in Dutch post war history. We will test Ulrich Beck’s paradigm of the risk society with respect to the Dutch policy arena, and we will analyze what drove this postulated transformation in the Netherlands. In the Netherlands, not the 1970s/1980s, but the 1990s saw the onset of this change. Concrete trigger moments and the rise of a new populist movement around 1999 signalled the beginning of this new mode of risk governance that was consolidated after 2001. With this description, an attempt to historicize the development of an all encompassing national security culture is provided.