Het rapport ‘Aanpak coronacrisis – Deel 1’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) analyseert de aanpak van de COVID-19-crisis tot 1 september 2020. Deze bijdrage analyseert de juridische dimensies van de pandemische paraatheid, de formele crisisstructuur en kwetsbare ouderen en doet enige suggesties ter versterking van onder meer de Wet publieke gezondheid (Wpg).

Sinds de inwerkingtreding van de Wvggz wordt er in de psychiatrische praktijk geworsteld met het onderscheid tussen vrijwillige zorg en verplichte zorg. De indruk bestaat dat verplichte zorg met regelmaat ten onrechte als ‘drangzorg’ wordt beschouwd en in het verlengde daarvan als vrijwillige zorg wordt aangemerkt. De nieuwe Generieke module Assertieve en verplichte zorg lijkt die praktijk te ondersteunen en heeft daarmee te weinig oog voor het belang van passende rechtsbescherming. Tegelijkertijd kan het echter voor de betrokkene ook onwenselijk zijn als zorg ten onrechte als ‘verplichte zorg’ wordt gekwalificeerd. Een juiste beoordeling is dan ook van groot belang. De auteurs benoemen in dit artikel enkele aandachtspunten die rechters en zorgverantwoordelijken daarbij voorop mogen stellen en geven aan hoe bepaalde, in de praktijk veel toegepaste, zorginterventies juridisch juister zouden kunnen worden gewaardeerd.

In deze bijdrage worden juridische kanttekeningen geplaatst bij het recent verschenen, kritische rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de aanpak van de coronacrisis. Door zijn beleidsmatige en puur nationaal gerichte insteek blijven belangrijke vragen en oplossingsrichtingen onbesproken. Wel wordt terecht gesteld dat corona te lang als een infectieziekteprobleem en eerder als een maatschappelijke crisis had moeten worden bestempeld.

De geheimhouding van het medisch dossier werkt door na overlijden van de patiënt. Sinds 1 januari 2020 kan op basis van artikel 7:458a BW door de patiënt worden bepaald of het medisch dossier na overlijden geopend mag worden of gesloten blijft. Dit kan van belang zijn voor nabestaanden die de wilsbekwaamheid ten tijde van het testeren in twijfel trekken, omdat zij die stelling vaak met medische gegevens willen onderbouwen. Is het mogelijk om in een (levens)testament te regelen dat het medisch dossier geopend mag worden of gesloten moet blijven? Hierop is nog geen duidelijk antwoord; de auteur verkent de mogelijkheden om dit toch te regelen in een (levens)testament.

Verslag van de najaarsvergadering van de Vereniging voor Gezondheidsrecht van 19 november 2021 met als hoofdthema euthanasie. Sprekers waren mr. dr. J.H.H.M. (Jo) Dorscheidt, S.M.P. (Sisco) van Veen en mr. J. (Josine) Janson.

De afgelopen decennia is een rechts­praktijk ontstaan waarin al vóór de geboorte kinderbeschermingsmaatregelen kunnen worden opgelegd. Maar wat of wie is het voorwerp van die bescherming: de foetus of het toekomstige kind? Deze conceptuele onhelderheid ondermijnt de rechtvaardiging van die maatregelen, met mogelijke gevolgen voor de rechtspositie van zwangere vrouwen.

De Kroniek geeft een overzicht van ontwikkelingen in de Nederlandse wetgeving relevant voor de gezondheidszorg in de periode van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Wederom een bijzondere periode vanwege de coronapandemie en het demissionaire kabinet. In deze editie onder andere updates over wetsvoorstellen die in de vorige editie nog ter consultatie voorlagen.

Op verzoek van de politiek is twee jaar na inwerkingtreding van de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) de eerste wetsevaluatie uitgevoerd. In dit artikel ligt de focus op de Wet zorg en dwang. De auteur staat in het bijzonder stil bij de betekenis van de uitkomsten voor de rechtspositie van cliënten met een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening. Het artikel wordt afgesloten met een blik vooruit: welke partijen zijn nu aan zet?

De positie van de gemeentelijke lijkschouwer heeft geen gelijke tred gehouden met de ontwikkelingen in de maatschappij, zo is de afgelopen jaren uit onderzoek gebleken. In dit Forum-artikel wordt gepleit voor het aanpassen van de wettelijke regeling van zijn bevoegdheden.

In 2019-2020 werd de Wet afbreking zwangerschap (Wafz) voor de tweede keer geëvalueerd. In hun bijdrage staan de auteurs (die het evaluatieonderzoek uitvoerden) met name stil bij twee belangrijke thema’s van de evaluatie: de reikwijdte van de wet; en besluitvorming over abortus. Hun hoofdconclusie is dat er op dit moment geen aanleiding is de wet als zodanig op de schop te nemen. Niettemin zijn er op korte termijn wel belangrijke reparaties van de Wafz nodig, zoals ten aanzien van de buitengrenzen van de wet en de beraadtermijn.

Deze kroniek bevat een overzicht van de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) en het Gerecht van de Europese Unie (Gerecht EU) op het gebied van het gezondheidsrecht in de afgelopen twee jaar. De precieze kroniekperiode is 1 april 2019 tot 1 november 2021.