De strijd tegen fraude die ten koste kan gaan van EU-middelen heeft een nieuwe impuls gekregen. Op 1 juni 2021 is het Europees Openbaar Ministerie (EOM) met zijn werkzaamheden begonnen. De komst van het EOM brengt ook veranderingen met zich voor de rol en de taakuitoefening van het Europees bureau voor fraudebestrijding (OLAF). In dit artikel gaan de auteurs in op deze ontwikkelingen en leggen daarbij de nadruk op het spanningsveld rond deze bevoegdheidsoverdracht en de noodzaak om te voorzien in effectieve procedurele waarborgen.
Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad van 12 oktober 2017 betreffende nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (‘EOM’) (PbEU 2017, L 283/1-71).
Wet van 17 maart 2021 tot aanpassing van enkele wetten ter uitvoering van de Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad van 12 oktober 2017 betreffende nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (‘EOM’) (PbEU 2017, L 283) (Invoeringswet EOM) (Stb. 2021, 155).
Verordening (EU, Euratom) 2020/2223 van het Europees Parlement en de Raad van 23 december 2020 tot wijziging van Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 wat betreft samenwerking met het Europees Openbaar Ministerie en de doeltreffendheid van de door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (‘OLAF’) uitgevoerde onderzoeken (PbEU 2020, L 437/49).
Verordening (EU, Euratom) 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 11 september 2013 betreffende onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1073/1999 van het Europees Parlement en de Raad en Verordening (Euratom) nr. 1074/1999 van de Raad (PbEU 2013, L 248), zoals gewijzigd bij de Wijzigingsverordening.

De grensoverschrijdende tenuitvoerlegging van confiscatiebevelen werd recent door Verordening (EU) 2018/1805 op enkele belangrijke punten gewijzigd. In deze bijdrage worden de meest innovatieve aspecten toegelicht. Zo wordt achtereenvolgens stilgestaan bij de ruime werkingssfeer van de verordening; de termijn waarbinnen de uitvoerende autoriteit een beslissing betreffende de erkenning en tenuitvoerlegging moet nemen; de weigering indien de tenuitvoerlegging zou leiden tot een manifeste schending van een grondrecht; en de aandacht voor slachtoffers en getroffen personen.

In de EU is een toenemend gebruik van videoconferentie waarneembaar, ook waar het gaat om de (grensoverschrijdende) berechting per videoconferentie van een verdachte. Een grondslag lijkt hiervoor echter, zowel op nationaal als op Europees niveau, te ontbreken. Dit roept vragen op. Gaat het hier om rechtshulp? Wat is de rol van lidstaten? Een goed functionerend instrument voor grensoverschrijdende berechting per videoconferentie brengt de nodige uitdagingen mee, maar kan, mits juist geregeld, ook positief bijdragen aan de strafrechtspleging in de EU.

Internationaal en Europees recht vergen een actieve houding van politie en justitie ten aanzien van de bestrijding van grensoverschrijdende misdaad. Dit artikel beschrijft de bestaande verplichtingen die nopen tot een internationaal georiënteerde opsporing en vervolging, en verkent de fundamenten van die verplichtingen. Daarnaast komt de vraag aan de orde in welke mate Nederland op dit moment aan haar internationale verplichtingen voldoet en wat nodig is om dat te versterken.

Het rapport ‘Aanpak coronacrisis – Deel 1’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) analyseert de aanpak van de COVID-19-crisis tot 1 september 2020. Deze bijdrage analyseert de juridische dimensies van de pandemische paraatheid, de formele crisisstructuur en kwetsbare ouderen en doet enige suggesties ter versterking van onder meer de Wet publieke gezondheid (Wpg).

Kwaliteit van wetgeving is cruciaal voor het vertrouwen van burgers in de overheid en daarmee voor het draagvlak van die overheid. Toch is dit te vaak een onderbelicht element in het wetgevingsproces. Dit geldt zeker tijdens een kabinetsformatie en het opstellen van een regeerakkoord. Maar ook gedurende een kabinetsperiode krijgt de kwaliteit van wetgeving niet altijd de aandacht die nodig is. Dit artikel gaat in op de wijze waarop in een regeerakkoord beter rekening kan worden gehouden met die kwaliteit. Ook tijdens het reguliere beleidsproces zijn er verschillende instrumenten en mogelijkheden om tijdig de kwaliteit van wetgeving als onderdeel van het wetgevingsproces te borgen. Daarbij wordt uitgebreider stilgestaan bij een uniek wetgevingsproces in de jaren negentig.

In deze aflevering van de rubriek ‘Legisprudentie’ gaat de aandacht uit naar hoe de Afdeling advisering blijkens de corona-­adviezen oordeelt over delegatie van bevoegdheden tot beperking van grondrechten, in het bijzonder de persoonlijke levenssfeer.

Migrants who must leave the Netherlands are often detained in Dutch detention centers before their expulsion. Migrant detainees fall under the same criminal laws and authorities as persons incarcerated under Dutch criminal law. This means that migrants can be put in isolation cells, for example for refusing a shared room. This article describes the circumstances in the detention centers, and it makes an analysis of European and Dutch case law on the treatment of migrant detainees, specifically in cases of isolation. Considering articles 3, 5 and 8 ECHR and article 47 of the EU CFR, this is problematic, and access to legal protection seems to be too limited for migrant detainees. The article concludes by stating the necessity for a new legal framework, and for more substantive judicial reviews in cases of the isolation of migrant detainees.

Het HvJ EU verduidelijkt de Blokkeringsverordening voor sancties van de VS met betrekking tot o.a. Iran. Het HvJ EU oordeelt dat (i) partijen de Blokkeringsverordening kunnen inroepen bij nationale rechters, (ii) dat als uit het bij de rechtbank beschikbare bewijs prima facie volgt dat bij de contractbeëindiging gevolg is gegeven aan geblokkeerde sancties, de opzeggende partij moet bewijzen dat hij niet die bedoeling had, en (iii) dat bij de vraag of een opzegging geldig is, ook de mogelijke impact van VS-sancties voor de opzeggende partij meegewogen moet worden. De precieze betekenis van gevolg geven aan geblokkeerde sancties blijft echter onduidelijk.

De inzet van nieuwe technische mogelijkheden zoals datakoppeling en analyses met gebruik van algoritmen, biedt nieuwe kansen in de strijd tegen terrorisme en zware ondermijnende criminaliteit. Dit nieuwe terrein van onderzoek staat naast de vertrouwde domeinen van de strafrechtspleging, de bestuurlijke handhaving en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Dat nieuwe terrein zal in dit artikel worden verkend aan de hand van twee ontwikkelingen: de verruiming van de analysetaak van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en de totstandkoming van het Multidisciplinaire interventieteam dat per 1 juli 2022 verder zal gaan onder de naam Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (hierna: MIT/NSOC).

If the parliament agrees to it in second reading, the Dutch Constitution will be introduced by a general provision: ‘The Constitution guarantees fundamental rights and the democratic constitutional state.’ This concludes a discussion that mainly concerned a preamble. Christian politicians regularly argued for a reference to God in a preamble. Bart Verbrugh argued in the state commission-Cals/Donner for recognition of God‘s authority in the Constitution. The later Thomassen State Commission did not propose a preamble, but a general provision, which was adopted by the government in an abbreviated form.

Patrick Deneen’s book Why Liberalism Failed states that liberalism is centered around individual autonomy, and norms, manners and morals were abolished in the name of liberation, leading to individualism and ultimately the demise of liberal democracy itself. In the search for a new moral framework, this paper evaluates the theories of natural law liberalism and common good constitutionalism as formulated by Christian Wolfe respectively Adrian Vermeule. By analysing the constitutional law of the United States, Ireland and the Netherlands, the question is answered to what extent these different moral frameworks can be weighed against individual autonomy.

Recente jurisprudentie wijst uit dat – naast de inbreukprocedure – de prejudiciële procedure een bijdrage kan leveren aan de instandhouding van de rechtsstaat. Vooral de eis van rechterlijke onafhankelijkheid heeft een nadere invulling gekregen in een serie prejudiciële uitspraken, over bijvoorbeeld de benoeming van rechters en tuchtrechtelijke sancties, met name in Polen. Bij zijn analyse betrekt het Hof van Justitie nadrukkelijk de ruimere context. Het voert daarbij een ‘ketenanalyse’ uit: politieke invloed op het orgaan dat rechters selecteert, tast ook de positie van de aldus benoemde rechters aan. Wat is de rechtsbasis voor deze jurisprudentie, en waar liggen de grenzen?

In dit artikel wordt in kaart gebracht op welke taakgebieden zich de laatste jaren ontwikkelingen hebben voorgedaan die raken aan de positionering van het OM of in ieder geval aanleiding hebben gegeven die positionering ter discussie te stellen, om vervolgens de vraag op te werpen wat deze ontwikkelingen en discussies zeggen over de (hybride) positionering van het OM en of deze ertoe nopen deze positionering te heroverwegen.