Deze bijdrage behandelt de toekomstige procedure voor het stellen van prejudiciële zaken aan de Hoge Raad in strafzaken. De auteur bespreekt onder meer de voor- en nadelen van deze procedure en geeft handvatten aan de feitenrechter in de vorm van een beslissingsschema dat de rechter voorafgaand aan het stellen van een prejudiciële vraag kan doorlopen.

Bepaalde normoverschrijdingen kunnen zowel een bestuursrechtelijke als een strafrechtelijke reactie oproepen, hetgeen zich kan manifesteren in sfeercumulatie en sfeer­overgang. In de literatuur ontbreekt specifieke aandacht voor eventuele problematiek omtrent sfeer­overgang en sfeercumulatie binnen het zorgveld, terwijl juist het feit dat de IGJ als toezichthouder ook een opsporingstaak heeft bijzondere vraagstukken rondom het samenspel van toezicht en opsporing oproept. In deze bijdrage wordt toegelicht hoe de opsporingstaak van de IGJ is georganiseerd en welke juridische consequenties de tweeledige taak van de IGJ heeft. Gebleken is dat de juridische consequenties van het samenspel van toezicht en opsporing op het gebied van de gezondheidszorg beperkt zijn ten aanzien van de inzet van bevoegdheden, maar omvangrijk in het kader van gegevensuitwisseling.

Dit artikel gaat over het wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). Het bespreekt de inhoud van het wetsvoorstel en van de zorgdomeinen waar de verplichte elektronische gegevensuitwisseling als eerste in werking zullen treden. Ook de bestaande juridische kaders komen aan bod. Tot slot volgt een blik op toekomstige Europese regelgeving.

De geheimhouding van het medisch dossier werkt door na overlijden van de patiënt. Sinds 1 januari 2020 kan op basis van artikel 7:458a BW door de patiënt worden bepaald of het medisch dossier na overlijden geopend mag worden of gesloten blijft. Dit kan van belang zijn voor nabestaanden die de wilsbekwaamheid ten tijde van het testeren in twijfel trekken, omdat zij die stelling vaak met medische gegevens willen onderbouwen. Is het mogelijk om in een (levens)testament te regelen dat het medisch dossier geopend mag worden of gesloten moet blijven? Hierop is nog geen duidelijk antwoord; de auteur verkent de mogelijkheden om dit toch te regelen in een (levens)testament.

Mede naar aanleiding van de moordzaak tegen Michael P. is een regeling ingevoerd die erin voorziet medische gegevens te verstrekken over een verdachte die weigert mee te werken aan het opstellen van een rapportage door het Pieter Baan Centrum. Via deze regeling kan een behandelaar worden verplicht gegevens zonder toestemming van zijn patiënt te verstrekken. De onafhankelijke Adviescommissie Gegevensverstrekking Weigerende Observandi, heeft in deze wettelijke regeling een zeeffunctie gekregen die eraan bijdraagt dat de inbreuk op het medisch beroepsgeheim zo beperkt mogelijk wordt gehouden. Enkele onderdelen van de weigeraanpak worden in dit artikel aangestipt.

Onafhankelijkheid: een thema dat zowel nationaal als internationaal de gemoederen bezig weet te houden. Hoogste tijd voor een speciaal nummer over dit onderwerp, waarbij in de verschillende bijdragen is geprobeerd het concept onafhankelijkheid vanuit uiteenlopende invalshoeken (OM, ZM en balie) te belichten.

De Kroniek geeft een overzicht van ontwikkelingen in de Nederlandse wetgeving relevant voor de gezondheidszorg in de periode van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Wederom een bijzondere periode vanwege de coronapandemie en het demissionaire kabinet. In deze editie onder andere updates over wetsvoorstellen die in de vorige editie nog ter consultatie voorlagen.

Het blijft tobben met de regels over het medisch beroepsgeheim na overlijden. Volgens het nieuwe artikel 7:458a BW kan een ‘zwaarwegend belang’ van een nabestaande grond voor inzage kan zijn. Wel moet het dan gaan om, kort gezegd, een materieel belang. Een immaterieel belang als rouwverwerking is onvoldoende. De kernvraag in deze forum-bijdrage is of deze keuze anno 2022 verdedigbaar is.

Een testament is nietig als de testateur wilsonbekwaam was ten tijde van het testeren. Dit volgt uit artikel 3:34 BW. De auteurs behandelen de werking van dit artikel. Aan de hand van een casus wordt uiteengezet hoe een gerechtelijke procedure tot nietigverklaring van een testament in zijn werk gaat. Daarbij komen het medisch dossier, stukken en informatie van de notaris, het horen van getuigen en inschakelen van deskundigen aan de orde.

In deze kroniek becommentarieert de auteur een selectie van recente uitspraken van civiele en strafkamers van de Hoge Raad en de gerechtshoven (en een enkele van de belastingkamer), mede aan de hand van de uit de jurisprudentie voortvloeiende regels over het functionele verschoningsrecht. Onder meer de grondslag en het belang van het verschoningsrecht, de omvang en de reikwijdte van het subject en het object van het verschoningsrecht, het afgeleid verschoningsrecht en ‘corpora et intrumenta delicti’ komen aan de orde. De auteur bespreekt verder twee – met name procedurele – aspecten van het verschoningsrecht die in haar optiek nog niet (volledig) zijn uitgekristalliseerd.

In de Kroniek Rechtspraak Tuchtrecht zijn de voor de rechtsontwikkeling interessante uitspraken verwerkt over de periode van 1 november 2019 tot en met 15 mei 2021. Het gaat om uitspraken over ontvankelijkheid en aanverwante procesrechtelijke onderwerpen, vraagstukken rond ouderlijk gezag, samenwerkingsproblemen, dossiervoering, bekwaamheden en bevoegdheden, de zwaarte van de door tuchtcolleges opgelegde maatregelen. Prioriteit is daarbij gegeven aan die onderwerpen die in een significant aantal zaken tot een tuchtrechtelijke beslissing hebben geleid. Tot slot komen ook de eerste COVID-gerelateerde uitspraken aan bod.

De civiele zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:5 Wvggz kan sinds 1 januari 2020 via de schakelbepaling van artikel 2.3 lid 1 Wfz door de strafrechter worden afgegeven in het kader van de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde. Het nieuwe hybride stelsel, op het snijvlak van het strafrecht en civiele recht, vormt een flinke breuk met de oude, vervallen regeling van artikel 37 Sr en de inbedding daarvan in het strafproces. In deze bijdrage wordt ingegaan op enkele knelpunten en onduidelijkheden die dat nieuwe systeem met zich brengt, zoals het overgangsrecht, de aansluiting van de zorgmachtiging op de voorlopige hechtenis en de verhouding tussen de officier van justitie en de strafrechter.