De Kroniek geeft een overzicht van ontwikkelingen in de Nederlandse wetgeving relevant voor de gezondheidszorg in de periode van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Wederom een bijzondere periode vanwege de coronapandemie en het demissionaire kabinet. In deze editie onder andere updates over wetsvoorstellen die in de vorige editie nog ter consultatie voorlagen.

In artikel 2 van de Financiële-verhoudingswet en artikel 108, derde lid, van de Gemeentewet is het compensatiebeginsel vastgelegd. Dit beginsel houdt in dat het Rijk zich rekenschap geeft van de financiële gevolgen van nieuwe of geïntensiveerde taken of activiteiten voor decentrale overheden en deze in beginsel compenseert. Voor de wetgevingsjuristen is het van belang de reikwijdte daarvan te doorgronden. De taken, bevoegdheden, verantwoordelijkheden en de middelentoedeling moeten niet alleen in balans zijn, ook moet invulling worden gegeven aan het noodzakelijke onderzoek naar de kosten, het overleg met en de informatievoorziening aan de systeemverantwoordelijke van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

In dit artikel wordt ingegaan op recente rechtspraak over het meerderheidsvereiste en de dispensatie bij het algemeen verbindend verklaren van cao-bepalingen geanalyseerd.
Uit de rechtspraak van zowel de Hoge Raad als de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State valt af te leiden dat er terughoudendheid is bij de beoordeling van de gehanteerde berekeningsmethode om vast te stellen of voldaan is aan het meerderheidsvereiste.
In december 2019 heeft de Afdeling zich in verschillende uitspraken over de algemeen verbindend verklaarde cao voor de uitzendsector gebogen over het dispensatiebeleid in het Toetsingskader. Uit de rechtspraak wordt duidelijk dat de minister meer oog dient te hebben voor specifieke bedrijfskenmerken, in ieder geval in de motivering van de besluiten. Maar uit de rechtspraak van de Afdeling wordt ook duidelijk dat er sprake is van beleidsvrijheid van de minister.

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de in het jaar 2021 gepubliceerde jurisprudentie omtrent het postcontractuele non-concurrentiebeding in de franchiseovereenkomst. Daarbij wordt door de auteur aan de hand van thema’s aandacht besteed aan de ontwikkelingen op dit gebied, waaronder de invloed van artikel 7:920 lid 2 Burgerlijk Wetboek (‘Wet franchise’) op de rechtspraak omtrent het postcontractuele non-concurrentiebeding in de franchiseovereenkomst.

De samenleving digitaliseert, en deze ontwikkeling is ook van invloed op het erfrecht. Deze bijdrage zoomt in op de mogelijkheden en uitdagingen van digitale technologie voor het erfrecht vanuit een praktisch perspectief. Daarbij wordt onder andere ingegaan op het teletestament, de begrippen ‘digitaal goed’ en ‘digitale erfenis’, bitcoins en andere digitale betaalmiddelen, en accounts en data van de erflater.

In dit artikel bespreken de auteurs de juridische aandachtpunten van vrijwillig vertrekregelingen. In dat kader wordt stilgestaan bij de rechtspositie van de plaatsmaker enerzijds, en het kader waardoor de werkgever wordt begrensd anderzijds. Er wordt onder meer stilgestaan bij de vraag of het plaatsmaken risico’s met zich mee brengt voor de voor de WW-aanspraak en de pensioenaanspraak van de plaatsmaker, en hoe ver de informatieplicht van de werkgever ten opzichte van de plaatsmaker strekt. Ook wordt aandacht besteed aan gelijke behandelingswetgeving, de rechten van de ondernemingsraad en enkele fiscale aandachtspunten met betrekking tot vrijwillig vertrekregelingen.

Naar aanleiding van het mijlpaalarrest Rode Kruis Ziekenhuis/Te Riet uit 2003 onderzoekt de auteur welke invloed de verschillende wijzigingsmogelijkheden uit de Richtlijn Overgang van onderneming uitoefenen op de wijziging van collectieve arbeidsvoorwaarden na een overgang in het Nederlandse recht. Waar de Richtlijn namelijk voorziet in verschillende wijzigingsmogelijkheden al naar gelang het individuele of collectieve arbeidsvoorwaarden betreft, heeft Rode Kruis Ziekenhuis/Te Riet dit onderscheid in het Nederlandse recht doen vervagen.

In dit artikel bespreken de auteurs de aandachtspunten die spelen bij een vervanging van de zekerhedenagent onder bijzondere titel aan de hand van een syndicaatslening gedocumenteerd op basis van de modellen van de Loan Market Association en gesecureerd door Nederlandsrechtelijke zekerheden. Ter achtergrond komen de volgende onderwerpen aan bod: (a) de invulling van de rol van zekerheden­agent en (b) het vervangen van de zekerhedenagent. Het zwaartepunt van dit artikel ligt op een vervanging van de zekerhedenagent onder bijzondere titel naar Nederlands recht, maar nu bij toe- en uittreding van de zekerhedenagent vaak Engels recht wordt toegepast, hebben we ervoor gekozen om in dit artikel ook aandacht te besteden aan de Engelse trust en een aantal Engelsrechtelijke aspecten van de overgang van de parallel debt en de daarvoor gevestigde Nederlandsrechtelijke zekerheden.

De WHOA voorziet in een procedure om de schulden van een onderneming te herstructureren, maar rechten van werknemers zijn uitgezonderd. Onzeker is of die uitzondering ook geldt voor achterstallige pensioenpremies. Verdedigd wordt dat de WHOA en de afkoelingsperiode wel van toepassing zijn, gezien Europese richtlijnen.

In dit artikel bespreekt de auteur de voordelen voor zowel werkgevers als werknemers van noodgedwongen tijdelijk minder werken in geval van economische tegenwind boven gedwongen ontslagen. Niet alle werknemers zullen echter een dienovereenkomstige tijdelijke verlaging van hun loon kunnen of willen accepteren. Dat probleem kan echter worden opgelost door een overheidssubsidie. Voor de overheid lijkt het financieel aantrekkelijker te zijn om een dergelijke tijdelijke loonsverlaging aan te vullen in plaats van werkloosheidsuitkeringen te moeten verstrekken. Als grootste obstakel in het realiseren van het voorstel van De Beer om de loonsom automatisch mee te laten bewegen met de omzet zie ik het gebrek aan vertrouwen tussen sociale partners. Dat belet meerjarige afspraken. Ook het verschillend uitpakken van zijn voorstel voor groepen van werknemers is een probleem. De juridische bezwaren hangen daar deels mee samen. Het vergelijkbare voorstel van de SER omzeilt mijns inziens de grootste bezwaren en lijkt daardoor meer kansrijk.

Gedwongen ontslag is voor zowel de werkgever als de ontslagen werknemer kostbaar. Daarom zouden gedwongen ontslagen beter kunnen worden vervangen door flexibele aanpassing van de lonen en gewerkte uren. De overheid zou dit moeten ondersteunen door een loonsverlaging grotendeels te compenseren via een structurele NOW-regeling.

De asset freeze, oftewel bevriezingsmaatregel, is een van de meest ingrijpende maatregelen die de (internationale) sanctieregimes kennen. Tegelijkertijd blijkt dat deze nog niet heel bekend is en soms over het hoofd wordt gezien. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben, ook strafrechtelijke. In dit artikel willen wij deze vreemde eend in de bijt aan een nadere beschouwing onderwerpen.

In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de wijzigingen voor het interne toezicht door de WBTR en de Wtza. Het blijkt niet alleen te draaien om een wijziging van de regels, maar ook om de invulling van die regels. Dit kan worden gezien als modernisering van het intern toezicht.