Het HvJ EU verduidelijkt de Blokkeringsverordening voor sancties van de VS met betrekking tot o.a. Iran. Het HvJ EU oordeelt dat (i) partijen de Blokkeringsverordening kunnen inroepen bij nationale rechters, (ii) dat als uit het bij de rechtbank beschikbare bewijs prima facie volgt dat bij de contractbeëindiging gevolg is gegeven aan geblokkeerde sancties, de opzeggende partij moet bewijzen dat hij niet die bedoeling had, en (iii) dat bij de vraag of een opzegging geldig is, ook de mogelijke impact van VS-sancties voor de opzeggende partij meegewogen moet worden. De precieze betekenis van gevolg geven aan geblokkeerde sancties blijft echter onduidelijk.

De auteur beschrijft in dit artikel zijn visie op de toekomst van de beursvennootschap in de komende vijf jaar. Thema’s die daarbij in vogelvlucht worden bezien, zijn: (1) duurzaamheid en ESG-aspecten bij beursvennootschappen, (2) maatschappelijke belangen en de taakopdracht van bestuurders en commissarissen, (3) de invloed van stakeholders op de strategie, (4) de bredere toegang tot de kapitaalmarkt, (5) de harmonisering en digitalisering van transparantie en verantwoording, en (6) de convergentie tussen de bv en de nv. De hoop is dat deze ontwikkelingen bijdragen aan een rechtssysteem dat het duurzame succes van ondernemingen faciliteert, en daarmee aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.

Dit artikel gaat in op de belangrijkste juridische aspecten inzake biodiversiteit. Rondom biodiversiteit groeit een indrukwekkende hoeveelheid soft law-regelingen en Europese wetgeving met concrete verplichtingen voor ondernemingen, terwijl belangengroeperingen het middel van strategisch procederen inzetten om verlies aan biodiversiteit tegen te gaan. Tegen die achtergrond bespreekt dit artikel de belangrijkste internationale verdragen, soft law-standaarden en Europese wetgevingstrajecten. De auteur bespreekt ook het toenemende aantal strategische procedures over biodiversiteit tegen ondernemingen. Het artikel gaat tot slot in op de vraag wat ondernemingen en in het bijzonder hun legal departments kunnen doen rondom biodiversiteit.

Dit artikel bespreekt de belangrijke rol die (bank)financiering speelt in het behalen van de klimaatdoelstellingen die zijn gesteld in onder meer het Klimaatakkoord van Parijs en die grofweg samen te vatten zijn als het bereiken van een globale net zero-maatschappij tegen 2050. Er wordt ingegaan op het wettelijk duurzaamheidskader waarbinnen die financiering op dit moment plaatsvindt. De Taxonomieverordening bepaalt onder meer wanneer een economische activiteit ecologisch duurzaam is. Banken kunnen door het verstrekken van financiering en het delen van hun kennis en ervaring bedrijven, en daarmee de economie, helpen te verduurzamen. Dit artikel beschrijft de financieringsinstrumenten die banken momenteel op de internationale financieringsmarkt aanbieden aan bedrijven om deze duurzaamheidstransitie te maken. Om de globale net zero-maatschappij in 2050 te kunnen bereiken, is het nodig dat onze huidige lineaire economie verandert in een circulaire economie op mondiaal niveau. Deze bijdrage gaat in op de cruciale rol die banken spelen in deze transitie, en welke stappen door banken moeten worden gezet om deze transitie te bereiken.

Wanneer partijen door middel van een bindend advies een geschil tot een oplossing wensen te brengen, dan maken zij daarmee jegens elkaar (impliciet) de belofte dat zij zich zullen houden aan de beslissing van de bindend adviseur. Wanneer één van de partijen zich echter niet conformeert aan de beslissing van de bindend adviseur, bijvoorbeeld omdat deze onwelgevallig uitpakt, dan kan de andere partij naar de burgerlijke rechter stappen om nakoming van de overeenkomst van (onzuiver) bindend advies te vorderen. In deze Ad Rem wordt hier nader op ingegaan.

Internationaal maatschappelijk ondernemen, in het bijzonder door corporate sustainability due diligence, staat hoog op de (internationale) agenda. In het voetspoor van enkele andere landen in Europa is in Nederland een voorstel gedaan voor een wettelijk raamwerk dat niet op specifieke hoogrisicosectoren van toepassing is, maar op een veel grotere groep ondernemingen. De auteurs plaatsen het Nederlandse wetsvoorstel in internationale context en bespreken de kritiek in de literatuur daarop.

In dit artikel wordt in kaart gebracht op welke taakgebieden zich de laatste jaren ontwikkelingen hebben voorgedaan die raken aan de positionering van het OM of in ieder geval aanleiding hebben gegeven die positionering ter discussie te stellen, om vervolgens de vraag op te werpen wat deze ontwikkelingen en discussies zeggen over de (hybride) positionering van het OM en of deze ertoe nopen deze positionering te heroverwegen.

Op verzoek van de politiek is twee jaar na inwerkingtreding van de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte ggz (Wvggz) de eerste wetsevaluatie uitgevoerd. In dit artikel ligt de focus op de Wet zorg en dwang. De auteur staat in het bijzonder stil bij de betekenis van de uitkomsten voor de rechtspositie van cliënten met een verstandelijke beperking of een psychogeriatrische aandoening. Het artikel wordt afgesloten met een blik vooruit: welke partijen zijn nu aan zet?

In dit artikel gaat de auteur vanuit de onderzoekspraktijk van de Algemene Rekenkamer in op de relatie tussen de begroting, begrotingsfuncties, het budgetrecht en het belang van de begrotingspresentatie. Het budget­recht komt in de praktijk soms in de knel. Aan de hand van enkele voorbeelden komt het onderscheid tussen formele en materiële autorisatie aan de orde. Tot slot stipt hij de noodzaak van een goede onderbouwing van beleid voor het budgetrecht aan.

De samenleving digitaliseert, en deze ontwikkeling is ook van invloed op het erfrecht. Deze bijdrage zoomt in op de mogelijkheden en uitdagingen van digitale technologie voor het erfrecht vanuit een praktisch perspectief. Daarbij wordt onder andere ingegaan op het teletestament, de begrippen ‘digitaal goed’ en ‘digitale erfenis’, bitcoins en andere digitale betaalmiddelen, en accounts en data van de erflater.

De loonkloof m/v is een hardnekkig probleem ondanks lang bestaande wetgeving. Dat komt onder meer doordat naleving van het recht op gelijke beloning vooral als een individueel probleem is beschouwd van de klaagster. Het richtlijnvoorstel over meer loontransparantie en betere handhaving van gelijkebeloningswetgeving m/v vormt een welkome trendbreuk doordat het niet alleen individuele rechtsbescherming versterkt maar ook toezicht en handhaving. Het voorstel maakt de loonkloof tot een gedeelde verantwoordelijkheid van werkgevers, sociale partners, gelijke behandelingsorganen, arbeidsinspectie, rechters en een aan te wijzen toezichtsorgaan. Daarmee zet het de lidstaten aan om eindelijk de daad bij het woord te voegen en de loonkloof daadwerkelijk te dichten.
Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad ter versterking van de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannen en vrouwen voor gelijke of gelijkwaardige arbeid door middel van beloningstransparantie en handhavingsmechanismen, Brussel, 4 maart 2021, COM(2021)93 final.

In een erg technisch arrest bevestigt het Hof van Justitie nogmaals de belangrijke rol van de nationale rechter bij de handhaving van het Europese mededingingsrecht. De rechtstreekse werking van artikel 101 VWEU is daarbij niet afhankelijk van het al dan niet bestaan van een kader voor de administratieve handhaving van die bepaling. Misschien even opmerkelijk is dat het Hof van Justitie in dit arrest niets zegt over de rol die private handhaving kan spelen als afschrikkingsfactor ten aanzien van kartelvorming.
HvJ 11 november 2021, C-819/19, ECLI:EU:C:2021:904 (Stichting Cartel Compensation en Equilib Netherlands).

In het nieuwe pensioenstelsel wordt pensioen meer individueel. Pensioen gaat daardoor steeds meer op een gewoon financieel product lijken. Dit heeft gevolgen voor de verhouding tussen de pensioenuitvoerder en zijn deelnemers. Niet alleen nemen de publiekrechtelijke zorgplichten toe, ook de civielrechtelijke zorgplichten zullen toenemen.

In zijn oratie gaat Kemp in op de spanning die binnen de vennootschap bestaat tussen de vennootschapsleiding die het belang van de vennootschap moet behartigen en de aandeelhouders die – volgens de heersende leer – hun eigen belang mogen behartigen. Mede op grond van rechtseconomische gedachten doet hij een aanzet tot hoe de bevoegdheidsverdeling binnen de vennootschap verder kan worden vormgegeven.

Het proefschrift van On bevat een rechtsvergelijkende analyse van strict liability in het Engelse en Franse aansprakelijkheidsrecht. On komt in zijn proefschrift tot een overtuigende omschrijving van de kernkarakteristieken van risicoaansprakelijkheden. Hij bespreekt ook hoe risicoaansprakelijkheden zich verhouden tot de rechtsfilosofische fundamenten van het aansprakelijkheidsrecht.

Schone lucht is van levensbelang maar niet vanzelfsprekend, doordat veel menselijke activiteiten de lucht verontreinigen. In het recente Schone Lucht Akkoord is een afspraak gemaakt om de luchtkwaliteit in Nederland permanent te verbeteren. De vraag is hoe dat doorwerkt in de normstelling voor milieubelastende activiteiten door bedrijven, als een van de bronnen van de luchtverontreiniging. Dit artikel bespreekt de mogelijkheden van de Omgevingswet om emissiegrenswaarden te stellen die zo veel mogelijk is bijdragen aan het oogmerk van gezondheid en een schoon milieu. Daarmee wordt de relatie tussen de normering van industriële emissies en de beleidsdoelstelling in het Schone Lucht Akkoord gelegd.

In de praktijk worden regelmatig bij beschikking gedoogplichten opgelegd voor de realisering van nutsvoorzieningen, al dan niet in het kader van de energietransitie. De Omgevingswet verruimt de bevoegdheden om gedoogbeschikkingen te kunnen verlenen en gaat uit van het principe dat voor een onteigeningsbeschikking geen plaats is indien met een gedoogbeschikking een ‘vergelijkbaar resultaat’ kan worden bereikt. Daarmee ontwikkelt de gedoogbeschikking zich tot een belangrijk grondbeleidsinstrument. In deze bijdrage bespreken en vergelijken de auteurs de oude en de nieuwe wettelijke regeling en de daaraan verbonden rechtsbescherming, de verhouding tussen onteigenen en gedogen, het beginsel van de volledige schadeloosstelling en de voorzichtige wettelijke introductie van een gebruiksvergoeding. De auteurs doen aanbevelingen voor de praktijk.

Een overgrote meerderheid van de geschillen waarbij de accountant civielrechtelijk aansprakelijk wordt gesteld, heeft betrekking op de niet-wettelijke taak van de accountant. Hierbij komt de samenstellingsopdracht het meest aan de orde. De accountant moet bij de uitoefening van haar taak de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen en kan daarnaast een zorgplicht jegens derden hebben. Ten aanzien van de zorgplicht jegens derden bij de uitoefening van de niet-wettelijke taak is het voorzienbaar gebruik relevant. Slechts bij voorzienbaar gebruik door derden ligt het op de weg van de accountant om waarborgen te treffen. Het oordeel van de tuchtrechter speelt bij procedures met betrekking tot de niet-wettelijke taak een minder grote rol dan bij procedures die zien op de jaarrekeningcontrole.