In juli 2019 heeft het Hof van Justitie uitspraak gedaan in de zaak Eurobolt BV. Het verzoek om een prejudiciële beslissing is ingediend door de Hoge Raad in een nationale procedure die door Eurobolt is aangespannen in reactie op de heffing van antidumpingrechten. Dit arrest van het Hof van Justitie is zeer relevant voor het stelsel van rechtsbescherming in de EU in het kader van rechterlijke toetsing van geldigheid van EU-recht. De kernvraag in deze zaak is of een nationale rechter informatie van EU-instellingen kan opvragen om de mogelijke ongeldigheid van een EU-handeling nader te onderzoeken. In deze bijdrage worden de uitspraak van het Hof van Justitie en de gevolgen daarvan voor het functioneren van nationale rechters geëvalueerd in de context van het EU-recht en met name de prejudiciële procedure.
HvJ 3 juli 2019, zaak C-644/17, ECLI:EU:C:2019:555 (Eurobol BV)

Het recht van vrij verkeer en verblijf van EU-burgers en hun familieleden in de EU wordt geregeld door de Burgerschapsrichtlijn. Dit recht is echter niet absoluut en kan worden geweigerd of ingetrokken wanneer een EU-burger onvoldoende inkomsten heeft om voor zichzelf en voor zijn familie te zorgen. Familieleden die geen EU-nationaliteit bezitten, hebben een recht om te verblijven in een gastlidstaat, wanneer zij hun familielid, die EU-burger is, begeleiden of zich bij deze EU-burger voegen. In de twee zaken die in dit artikel centraal staan, worden deze twee voorwaarden voor het verblijfsrecht van EU-burgers en hun familieleden door het Hof van Justitie nader uitgelegd.
HvJ 2 oktober 2019, zaak C-93/18, ECLI:EU:C:2019:809 (Ermira Bajratari/Secretary of State for the Home Department)
HvJ 10 september 2019, zaak. C-94/18, ECLI:EU:C:2019:692 (Nalini Chenchooliah/Minister for Justice and Equality)

In this article we elaborate on the place of religion in the workplace. Does the individual freedom of religion imply that employers must always accommodate the religious claims of employees or can they boast a number of arguments allowing them to legitimately limit that freedom? And, conversely, do employers not also have a right to freedom of religion and a right to formulate certain religious expectations for their employees? In this contribution, we deal with these and related questions from a legal-philosophical perspective. The overall aim is to illustrate the extent to which univocal answers are jeopardized because of conceptual ambiguities. We first make a normative distinction between two strategies (i.e. difference-blind approach and difference-sensitive approach) and subsequently illustrate and elaborate on how and why these strategies can lead to different outcomes in legal cases. We illustrate the extent to which a contextual and proportional analysis can be a way out in theoretical and practical conundrums.

Ever since it was published in 2015, the judgment of the The Hague court in the so-called Urgenda-case, and the subsequent decisions of the appellate and cassation courts confirming it, have been met with repeated and vivid critiques. By recognizing the necessity of the reduction in greenhouse gas emissions, and furthermore imposing a certain reduction level on the Dutch state, the judgments in the cases at hand gave rise to many questions concerning the position of the judiciary in the matter, and in Dutch society as a whole. This article attempts in the first place to situate the positions of the different actors intervening in the Urgenda-case within a legal-theoretical framework. The contribution subsequently explores the strategic possibilities that an alternative understanding of law could offer to the judges, focusing specifically on the use of legal instruments stemming from international law, brought into the reasoning of the national judge.

Arbeidsvoorwaardenvorming is primair een taak van werkgevers en werknemers en dit geschiedt veelal op collectief niveau. Werkgeversorganisaties en vakbonden onderhandelen over cao’s, die vervolgens door de Minister van SZW algemeen verbindend kunnen worden verklaard. Er zijn bewegingen zichtbaar waarbij individuele werkgevers in toenemende mate cao’s ontduiken of omzeilen, met het doel om tegen lagere arbeidsvoorwaarden werk aan te bieden. Het op een juiste wijze vormgeven van de werkingssfeer van cao’s en de handhaving spelen een belangrijke rol bij het tegengaan van ontduiking, en daarmee bij het waarborgen van een gelijk speelveld. Dit waarborgt op de lange termijn het nut en de waarde van de cao.

EU-lidstaten zijn op grond van de Europese marktordeningsregels bevoegd door (unies van) producentenorganisaties en brancheorganisaties vastgestelde landbouwvoorschriften uit te breiden tot niet-leden. Deze niet-leden kunnen tevens worden verplicht een financiële bijdrage te betalen. In de Nederlandse landbouw wordt dit avv-instrument pas vrij recent en dan ook nog eens uitsluitend voor onderzoek en ontwikkeling ingezet. De Europese regels bieden echter ruimte voor een veel bredere toepassing, zoals bijvoorbeeld op het gebied van dierenwelzijn, voedselveiligheid en milieubescherming. De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft de Raad van State inmiddels gevraagd welke ruimte zij daarvoor heeft.

Nederland staat voor grote maatschappelijke opgaven, zoals klimaatadaptatie, de energietransitie en de stikstofproblematiek. Maatschappelijke partijen laten zien dat zij samen willen werken aan die opgaven. Deze partijen zoeken naar manieren om hun initiatieven te realiseren. De overheid beschikt over een aantal instrumenten om maatschappelijke partijen hierin te ondersteunen. In een indeling van privaat naar publiek worden de volgende instrumenten besproken: zelfregulering, publiek-private afspraken, algemeenverbindendverklaring, verordeningen van de bedrijfslichamen, het wetsvoorstel ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven en reguliere wetgeving.

The proposed Act on Citizenship Education requires fundamental reflection from several angles. The article provides a perspective from remarks describing the current age and a possible list of values for a democratic state. Important is also the perspective from educational freedom, on which topic several publications from the Onderwijsraad were issued in December 2019. The proposed Act (with the different versions of its explanation by the Minister) are critically evaluated and confronted with an alternative proposal.

Do religious motives result in greater freedom of action? This question cannot be answered with a simple yes or no. First of all, a distinction must be made between conduct that falls within the scope of the right to freedom of religion as opposed to other conduct. This distinction in turn needs some qualification. The aforementioned right can, after all, be restricted. The conduct in question could moreover fall within the purview of another fundamental right, as a result of which persons without religious motives are entitled to invoke another fundamental right. All these distinctions will be reviewed in this article. Special attention will be given to religiously motivated statements condemning homosexuality and the religiously motivated refusal to have children vaccinated.

Het Nederlandse strafrecht is gebaseerd op de idee van ultimum remedium. Strafrecht kan grote gevolgen hebben voor de verdachten. Of en op welke wijze bepaald ongewenst gedrag moet worden strafbaar gesteld, vereist daarom een gedegen afweging tussen de voor- en nadelen van het strafrecht. Criteria voor strafbaarstelling bieden de wetgever een argumentatiekader aan de hand waarvan strafbaarstelling kan worden gelegitimeerd en gerechtvaardigd. In dit artikel worden de huidige strafbaarstellingtheorieën aangevuld met wetgevingsbeleid.

In deze bijdrage wordt het arrest Boomkamp/ABN AMRO van 28 juni 2019 besproken. De Hoge Raad geeft in dit arrest antwoord op een aantal prejudiciële vragen over de vereisten voor een beroep op dwaling bij een renteswap die was aangegaan met een niet-professionele partij.

Bij de in 2014 in werking getreden nieuwe regeling voor pandbelening in titel 7.2D BW is het toe-eigeningsverbod van art. 3:235 BW buiten toepassing verklaard. Het is de vraag of de wetgever hierbij voldoende oog heeft gehad voor het belang dat juist bij deze regeling vooropstaat, te weten de bescherming van de pandbelener.

De aandeelhouders van NAM zijn in beginsel niet aansprakelijk voor de verplichtingen van NAM in verband met aardbevingsschade. De bijzondere situatie in Groningen is aanleiding geweest voor de aandeelhouders om dat uitgangspunt vrijwillig te doorbreken. In deze bijdrage staat de aansprakelijkheidspositie van de aandeelhouders die daarvan het gevolg is centraal.

Op 4 oktober 2019 wees de Hoge Raad een belangwekkend arrest op het snijvlak van het rechtspersonenrecht, arbeidsrecht en kerkelijk recht. De zaak betreft het ontslag van een predikant die werkzaam was in een kerkgenootschap. De juridische kernvraag in cassatie is: welk recht is van toepassing op de rechtspositie van deze voorganger? Is dat het civiele arbeidsrecht, het kerkelijke dienstrecht of een samenloop van beide? De Hoge Raad biedt duidelijkheid op het grensvlak van kerk en staat.

Het Koninkrijk bestaat uit vier landen en vijf rechtsstelsels waarbinnen verschillende mogelijkheden tot grensoverschrijdende fusies en omzettingen bestaan. Die (on)mogelijkheden worden in kaart gebracht door de auteur, waarbij opvalt dat de mogelijkheden tot grensoverschrijdende fusie ruimer zijn in het Caribisch deel van het Koninkrijk dan in Europees Nederland.

Dit artikel beschrijft de positie van de STAK en certificaathouders binnen de wettelijke geschillenregeling, mede in het licht van het recent gewezen arrest Cox/Widdershoven. De auteur betoogt dat de certificaathouders meer mogelijkheden moeten krijgen om van de regeling gebruik te maken. De auteur doet daarvoor enkele concrete voorstellen.

Doorbraak van aansprakelijkheid is een risico voor de moedervennootschap van een concern. Aan de hand van arresten van de Hoge Raad brengt deze bijdrage de aansprakelijkheidsrisico’s voor een moedervennootschap op grond van onrechtmatige daad jegens crediteuren van haar groepsvennootschap in kaart en reikt voorts suggesties aan ter beperking van die risico’s.