In de Kroniek rechtspraak strafrecht staan de belangrijkste ontwikkelingen, in het bijzonder de relevante rechtspraak, vanaf 1 december 2015 tot en met 31 augustus 2017 centraal. Ten eerste wordt ingegaan op strafbare feiten in (en door) het ziekenhuis. Vervolgens komt het medisch beroepsgeheim en vorderen van gegevens aan bod. Voorts wordt ingegaan op fraude in de zorg, artikel 96 Wet BIG en euthanasie en hulp bij zelfdoding, levensbeëindiging van ernstig gehandicapte pasgeborenen en late zwangerschapsonderbreking. Ten slotte worden onder meer zaken besproken die betrekking hebben op een verdachte die als ‘niet-BIG-geregistreerde’ handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg heeft verricht, een therapeut die tijdens de uitoefening van zijn beroep ontucht heeft gepleegd met een van zijn patiënten en een forensisch arts die schuldig is bevonden aan het plegen van meineed.

Reactie Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) op artikel Van der Windt: ‘De beoordeling van geneesmiddelenonderzoek onder de nieuwe Europese verordening – niet leuker, niet makkelijker’, verschenen in in TvGR 2017, nr. 4-5, p. 331-341. De CCMO wil graag enkele misverstanden wegnemen, die zouden kunnen ontstaan na lezing van het artikel van mr. drs. Th. van der Windt. De reikwijdte van de nieuwe Europese verordening voor klinisch geneesmiddelenonderzoek is in essentie niet anders dan van de huidige EU-richtlijn. METC-leden mogen onder de verordening nog steeds bij dezelfde instelling werkzaam zijn als waar het onderzoek plaatsvindt, maar, net als nu, niet aan dezelfde afdeling. Mede door diverse voorbereidende inspanningen zal Nederland ook na 2019 een aantrekkelijk land blijven voor het doen van klinisch geneesmiddelenonderzoek.

Reactie op artikel B.S. Laarman, ‘De professionele standaard; wat is een open en eerlijke reactie na een medisch incident?’, TvGR 2017, nr. 4-5, p. 351-359. Auteur gaat dieper in op de door de IGZ gehanteerde begrippen incident, de calamiteit en de complicatie en concludeert dat het met deze begrippen geschetste toneel rijk gevulde coulissen heeft.

Vanaf 25 mei 2018 is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. De AVG brengt ook voor organisaties in de zorgsector nieuwe verplichtingen met zich mee. In dit artikel worden de belangrijkste wijzigingen die de verordening meebrengt ten opzichte van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) besproken, voor zover die van belang zijn voor organisaties in de zorgsector. De auteurs gaan in op de nieuwe rechten van betrokkenen, de verplichtingen van verwerkingsverantwoordelijken en bewerkers en sancties en rechtsbescherming. Verder wordt de verhouding tussen de AVG en de bestaande sectorale wetgeving binnen de zorg besproken.

Vervolg op Forumdiscussie in TvGR 2017/6 over de vraag of een geneeskundige behandelingsovereenkomst met betrekking tot euthanasie mogelijk is. Is er sprake van een geneeskundige behandelingsovereenkomst, dan is het ziekenhuis namelijk op grond van artikel 7:462 BW aansprakelijk voor schade van de patiënt, ook al is het bij die overeenkomst geen partij.

Volgens de KNMG-richtlijn uit 2010 kan euthanasie bij een verlaagd bewustzijn alleen worden uitgevoerd als bij de patiënt nog tekenen van ernstig lijden waarneembaar zijn, of als de bewustzijnsverlaging het onbedoelde gevolg is van medicatie en dus in principe reversibel. Hoewel de richtlijn dat niet aangeeft zijn deze criteria ook van toepassing wanneer de bewustzijnsverlaging intreedt door opzettelijke sedatie op een moment dat de euthanasie nog niet kan worden uitgevoerd. De richtlijn bespreekt evenmin de situatie waarin de bewustzijnsverlaging intreedt voor het bezoek van de consulent. De toetsingscommissies gaan er nu van uit dat in dat geval toch aan het wettelijk consultatievereiste kan zijn voldaan. Dat de consulent echter niet uit eigen waarneming kan vaststellen of aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen is voldaan, zou ertoe moeten leiden dat op de meldend arts een zwaardere bewijslast rust om aannemelijk te maken dat dit toch het geval is.

In juli 2014 oordeelde de Hoge Raad in CZ/Momentum dat het zogeheten hinderpaalcriterium onderdeel uitmaakt van artikel 13 lid 1 Zvw. De vergoeding voor niet-gecontracteerde zorg mag zodoende niet zo laag zijn dat daarmee een feitelijke hinderpaal wordt opgeworpen om zorg te betrekken van een niet-gecontracteerde zorgaanbieder naar keuze. In dit artikel wordt onderzocht hoe artikel 13 lid 1 Zvw zich sindsdien heeft ontwikkeld. Ook worden twee ontwikkelingen onderzocht die in het veld als nieuwe feitelijke hinderpalen worden beschouwd: door zorgverzekeraars gehanteerde cessieverboden en toestemmingsvereisten. Het onderzoek vindt plaats tegen de achtergrond van de regisseursrol die zorgverzekeraars binnen het zorgstelsel is toebedacht.

In deze achtste kroniek Rechtspraak Tuchtrecht die in het TvGR wordt gepubliceerd, worden in grote lijnen dezelfde onderwerpen behandeld als in de vorige kroniek. Het gaat dan om uitspraken over ontvankelijkheid en aanverwante procesrechtelijke onderwerpen, vraagstukken rond ouderlijk gezag, samenwerkingsproblemen, voorbehouden handelingen, dossiervoering en rapporten en verklaringen, alsmede de (zwaarte van) de door tuchtcolleges opgelegde tuchtmaatregelen.

Reactie op het Forum van Mr. dr. L.A.P. Arends waarin auteur ingaat op het betoog van Arends en zijn eigen mening over dit ontwerp geeft. Besproken wordt of artsen verplicht kunnen worden een verzoek tot euthanasie in te willigen, en of euthanasie als een handeling in het kader van de geneeskundige behandelingsovereenkomst beschouwd kan worden.

Op grond van de gewijzigde Gezondheidswet jo. Besluit openbaarmaking toezichts- en uitvoeringsgegevens zal aangewezen informatie actief openbaar worden gemaakt. Er vindt geen belangenafweging plaats. Belanghebbenden kunnen in bezwaar en beroep. De Wob behoudt aanvullende werking. Of deze vorm van transparantie zijn doel bereikt zal bezien moeten worden.