De CB-regelingen waarmee branchevereniging Zorgverzekeraars Nederland zorgaanbieders financieel ondersteunt, zijn ontstaan tegen de achtergrond van een maatschappelijke crisis, waarin de gezondheidszorg werd gezien als de frontlinie van een nationale strijd tegen COVID-19. Nu de kruitdampen van de eerste uitbraak enigszins zijn opgetrokken, onderzoekt deze bijdrage hoe de CB-regelingen zich verhouden tot de juridische regels die vorm geven aan ons stelsel van curatieve zorg.

Op 1 november 2019 vond de Najaarsvergadering van de Vereniging voor Gezondheidsrecht plaats. Op de agenda stonden de Wet zorg en dwang en de Wet verplichte ggz, die inmiddels op 1 januari 2020 in werking zijn getreden. In deze samenvatting komen de bijdragen van de drie sprekers en de belangrijkste onderdelen van de plenaire discussie aan bod.

Op 1 januari 2019 is de Wet Forensische Zorg grotendeels in werking getreden, uitgezonderd de twee ‘ingrijpendste’ onderdelen. Dat betreft de mogelijkheid voor de strafrechter om een zorgmachtiging af te geven en de mogelijkheid van doorbreking van het medisch beroepsgeheim bij verdachten die medewerking weigeren aan gedragskundig onderzoek. In deze bijdrage wordt weergegeven hoe de wet haar doelen beoogt te bereiken en bediscussieerd of deze middelen daartoe wel geschikt zijn.

Al jaren daalt in Nederland de vaccinatiegraad, waardoor ziekten als mazelen en de bof opnieuw dreigen de kop op te steken. Om dit tegen te gaan zijn recent in de Nederlandse politiek twee meer verplichtende maatregelen voorgesteld. Dit artikel analyseert de juridische mogelijkheden en onmogelijkheden van deze voorstellen, met name in de context de van de grondrechten waarmee ze zouden kunnen botsen: artikel 2 EVRM (recht op leven), artikel 8 EVRM (onaantastbaarheid van het lichaam) en/of artikel 9 EVRM: (vrijheid van godsdienst en levensovertuiging) en het daaruit volgende Nederlandse gelijkebehandelingsrecht.

Besproken wordt allereerst het algemene functioneren van de WMO, daarna zoomt het artikel in op het functioneren van de wet ten aanzien van de in de derde evaluatie onderscheiden deelthema’s: de reikwijdte van de wet; het informed consent-vereiste; het functioneren van de toetsingscommissies (CCMO en METC’s); de proefpersonenverzekering en het toezicht op de naleving van de wet. Vervolgens wordt aangegeven welke aanbevelingen het meeste prioriteit hebben en wordt ingegaan op de toekomstbestendigheid van de WMO.

In deze bijdrage wordt de inhoud van het – via een internetconsultatie uitgezette – conceptwetsvoorstel zeggenschap lichaamsmateriaal besproken en van commentaar voorzien. Geconcludeerd wordt dat de regering verschillende onderdelen van het wetsvoorstel, waaronder in het bijzonder de ruime werkingssfeer, nog eens goed tegen het licht zou moeten houden.

In dit artikel wordt het voorstel van de minister van VWS besproken om in het kader van de opsporing van ernstige strafbare feiten zonder toestemming lichaamsmateriaal te gebruiken dat bij een geneeskundige behandeling is verkregen. Hiermede wordt het verschoningsrecht buiten toepassing verklaard. Daartegen bestaan ernstige bezwaren, onder andere omdat de vrije toegang tot de zorg daarmede in het geding komt.

De Kwaliteitswet zorginstellingen verplicht zorgaanbieders tot het melden van calamiteiten bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Deze meldplicht is nader geregeld in de Leidraad meldingen IGZ 2013. De afgelopen tien jaar heeft de meldplicht van calamiteiten herhaalde malen aanleiding gegeven tot vragen en discussie. In dit artikel worden de belangrijkste discussiepunten besproken, waaronder de relatie met veilig melden, openheid rond calamiteiten en de relatie IGZ-OM.