Op 6 juni 2018 verscheen de conclusie van staatsraad advocaat-generaal Widdershoven over schaarse rechten bij ruimtelijke besluitvorming. Kern hiervan is dat een bestemmingsplan geen besluit is dat schaarse rechten toekent, terwijl een omgevingsvergunning slechts in bijzondere omstandigheden schaarse rechten toekent. Dit artikel betoogt dat de (vermeende) eigenaardigheden van het ruimtelijk bestuursrecht niet tot een uitzonderingspositie zouden moeten leiden wat betreft de toepasselijkheid van het door de Afdeling ontwikkelde verdelingsregime, maar juist tot een kritischer toepassing hiervan in dit ‘bijzondere’ rechtsgebied. Er is geen aanleiding om ruimtelijke besluitvorming wezenlijk anders te behandelen dan andere besluitvorming over de verdeling van schaarse rechten.

In deze terugkerende bijdrage wordt de stand van de stelselherziening omgevingsrecht toegelicht. Deze bijdrage ziet op de ontwikkelingen in het derde kwartaal van 2018.

In deze bijdrage bespreken de auteurs de voorgestelde regeling voor nadeelcompensatie in de Omgevingswet, zoals deze op 5 januari is gepubliceerd. Zij zetten deze nieuwe regeling af tegen de bestaande planschaderegeling in de Wro en bespreken de twee meest in het oog springende wijzigingen: het doorschuiven van de schadevergoeding en de verhoging van het forfait voor het normaal maatschappelijk risico.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen realiseert de privatisering van het bouwtoezicht. Eerdere ervaringen, in binnen- en buitenland, laten zien dat de privatisering van toezicht gepaard kan gaan met negatieve effecten. Dit artikel bekijkt hoe privaat toezicht in de bouwsector kan worden geïntroduceerd, gelet op de mogelijke negatieve effecten, knelpunten en belangen van de diverse actoren. De auteur besluit met het formuleren van enkele aanbevelingen ter inperking van de mogelijke negatieve effecten.

In dit artikel wordt het omgevingsplan besproken. Na een weergave van de totstandkomingsgeschiedenis van dit instrument wordt de inhoud van het omgevingsplan behandeld. Aan de orde komen de verschillende regels die het omgevingsplan moet bevatten, de bevoegdheid om het omgevingsplan vast te stellen, de omgevingswaarden en de programma’s. Ook wordt ingegaan op de wijze waarop het omgevingsplan als toetsingskader voor omgevingsvergunningen gaat functioneren.

In deze bijdrage plaatsen de auteurs enige kritische kanttekeningen bij de Utrechtse kantorenaanpak, zoals besproken door Henk de Vries in TO 2015, afl. 3 p. 113-132

In dit artikel gaat de auteur in op de stappen 3 en 4 van de Utrechtse aanpak van kantorenleegstand. Centraal daarbij staat de rol van de provinciale instrumenten (de structuurvisie en het inpassingsplan) en de wijze waarop door de provincie geprobeerd wordt het risico op te honoreren planschadeclaims zo veel mogelijk te beperken. Aan de in vergelijking hiermee optredende nadelen wanneer zou zijn gekozen voor het vaststellen van algemene regels wordt eveneens aandacht besteed. Daarbij komen ook zaken als taakverwaarlozing en interbestuurlijk toezicht aan de orde.

In dit artikel gaan auteurs in op het wetsvoorstel Wet windenergie op zee dat op 16 oktober is aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze wet is speciaal ontworpen om de doelstellingen van het kabinet tot het realiseren van windparken in zee te halen. De auteurs bespreken de diverse nieuwe instrumenten die het wetsvoorstel introduceren, zoals het kavelbesluit. Ten behoeve van het kavelbesluit worden veel van de benodigde onderzoeken voor het realiseren van een windpark verricht, zodat een private initiatiefnemer na het kavelbesluit zo snel mogelijk het windpark kan realiseren.

In dit artikel wordt het instrument van het projectbesluit zoals opgenomen in het wetsvoorstel voor een Omgevingswet besproken. De auteur vergelijkt het instrument uit het wetsvoorstel met de doelen van de regering om sneller en betere besluitvorming mogelijk te maken. Verder wordt beschouwd het projectbesluit een volwaardige vervanger is voor het tracébesluit uit de Tracéwet.