Een rechtspersoon kan ophouden te bestaan ondanks de aanwezigheid van baten. Vervolgens is het onduidelijk of het vermogen van de beëindigde rechtspersoon kan blijven bestaan, of dat het met de rechtspersoon eindigt. De auteur komt in dit artikel tot de conclusie dat het vermogen van de beëindigde rechtspersoon kan blijven bestaan.

De Promontoria-arresten maken duidelijk dat bancaire vorderingen naar hun aard niet onoverdraagbaar zijn en dat, hoewel de bancaire zorgplicht niet op de verkrijgende partij overgaat, onder meer de redelijkheid en billijkheid kunnen meebrengen dat op de verkrijgende partij een eigen zorgplicht rust. Dit artikel gaat in op deze zorgplicht van de verkrijgende partij en de impact daarvan op de positie van de overdragende partij.

De praktijk heeft behoefte aan de verpanding van andere objecten dan eigendom, beperkte rechten en vorderingsrechten. Onderzocht wordt in hoeverre het vermogensrecht in deze behoefte dient te voorzien. Geconcludeerd wordt tot enkele toevoegingen aan de Aanwijzingen voor de regelgeving.

Ook pand- en hypotheekhouders worden geconfronteerd met beperkingen bij de uitwinning van hun onderpand. Een tweetal daarvan wordt besproken: de toerekening van de opbrengst van een onderneming (inclusief goodwill) aan het meeverkochte onderpand en de bevoegdheid van de curator in faillissement tot het stellen van een termijn voor uitwinning.

In dit redactioneel wordt het centrale onderwerp van dit themanummer toegelicht en wordt nader ingegaan op de bijdragen die in het nummer aan de orde komen.

Auteurs bespreken het arrest ING Bank/Thielen q.q. en gaan in op de vraag wat ‘verpanding van een assurantieportefeuille’ oplevert, nu deze op zichzelf niet vatbaar is voor verpanding. Door middel van uitleg van de pandakte concluderen zij dat een dergelijke verpanding leidt tot verpanding van alle voor verpanding vatbare vorderingen die zich in de assurantieportefeuille bevinden.

Ingeval de rechthebbende van een opstalrecht een rechtspersoon is en deze rechtspersoon na ontbinding is opgehouden te bestaan, hoe kan de grondeigenaar dan van het opstalrecht op zijn grond af komen? Uit dit artikel volgt dat beëindiging mogelijk is, maar dat daarvoor meestal een uitspraak van de rechter is vereist.

De auteur verkent verschillende wijzen waarop vruchtgebruik een bruikbaar instrument kan zijn voor de financieringspraktijk.

In het Feniks-arrest heeft het Europees Hof van Justitie geoordeeld dat in geval van een pauliana de bijzondere bevoegdheidsgrond van verbintenissen uit overeenkomst (art. 7 lid 1 sub a Brussel I-bis) van toepassing is. Dat oordeel lijkt niet in lijn te zijn met de doelstelling van voorzienbaarheid van deze verordening.

In de bijdrage wordt besproken waartoe een geslaagd beroep op misbruik van bevoegdheid leidt bij verkoop van het hypotheekobject door de hypotheekhouder. Ook wordt onderzocht of het verschil maakt of de hypotheekhouder het hypotheekobject executeert of verkoopt krachtens een volmacht.

In de praktijk blijkt dikwijls dat pandhouders hun onderlinge rangorde wensen te wijzigen. De wettelijke regeling van het pandrecht voorziet evenwel niet in een mogelijkheid daartoe. Deze bijdrage behandelt de mogelijkheid tot rangwijziging van pandrechten door analoge toepassing van art. 3:262 lid 1 BW, wijziging van de inhoud van het pandrecht, eigenlijke achterstelling en herverpanding.

De norm waaraan een redelijk handelend en redelijk bekwaam notaris moet voldoen, wordt aan de hand van vijf zorgverplichtingen besproken: de onderzoeksplicht, de wilscontrole, de informatieplicht, de bijzondere waarschuwingsplicht en de zorgplicht ten opzichte van derden. Hoe worden deze normen in de rechtspraak toegepast?

De auteurs bespreken diverse vragen met betrekking tot horizontale natrekking van landsgrensoverschrijdende opstallen en netwerken. Hierbij passeren naast juridisch-dogmatische vragen enige praktijkgerelateerde vragen de revue. De auteurs bepleiten een strikte toepassing van de lex rei sitae, wat leidt tot een beperking van de horizontale natrekking door de landsgrens.

Aan de hand van twee arresten van de Hoge Raad wordt stilgestaan bij de zorgplicht die op een beroepsbeoefenaar bij het opstellen van een rapport voor een cliënt jegens derden kan rusten en de manier waarop de beroepsbeoefenaar met die zorgplicht kan omgaan.

Dit artikel behandelt de verschillen tussen diverse voor de financieringspraktijk relevante persoonlijke zekerheidsrechten. Vanuit het perspectief van de financier zijn deze verschillen niet zo wezenlijk als soms wordt verondersteld. Daarnaast komen de rechtsgevolgen bij uitwinning van persoonlijke zekerheidsrechten aan bod, de zorgplicht van de bank bij deze uitwinning, en worden tips gegeven om regres en subrogatie te voorkomen.

Dit artikel onderzoekt wanneer de curator persoonlijk aansprakelijk is jegens de schuldeiser aan wie vorderingen zijn verpand. Eerst wordt de toetsingsmaatstaf geanalyseerd. Daarna wordt ingezoomd op de situaties van actieve inning, betwisting van het pandrecht, opvordering van de afgezonderde incasso-opbrengst, weigering van informatie en termijnstelling ex art. 58 Fw.

Art. 28 Richtlijn hypothecair krediet is ten dele geïmplementeerd in art. 7:128 BW dat de uitoefening van het hypotheekrecht in verschillende opzichten begrenst. In deze bijdrage komen de inhoud en strekking van beide bepalingen aan bod.

De Hoge Raad heeft in Rabobank/Reuser bij de overdracht onder eigendomsvoorbehoud het eigendomsrecht onder opschortende voorwaarde erkend en wel als goederenrechtelijk werkende recht (werking jegens derden). Hij schept duidelijkheid en maakt daarmee de toepassing van het eigendomsvoorbehoud en overdracht onder voorwaarden beter hanteerbaar voor de praktijk. Wel zal aan de hand van het arrest nog nadere invulling moeten worden gegeven aan de inhoud van de bevoegdheden van het eigendomsrecht onder opschortende voorwaarde.

Valérie Tweehuysen heeft met Het uniciteitbeginsel in het goederenrecht een fraai proefschrift geschreven. Als het uniciteitsbeginsel – één goederenrechtelijk recht heeft slechts één rechtsobject – wordt losgelaten kan bijvoorbeeld een zekerheidsrecht op een onderneming of een assurantieportefeuille worden gevestigd. Tweehuysen concludeert dat het loslaten van het uniciteitsbeginsel geen praktische voordelen zal opleveren.

Van der Plank heeft een mooi proefschrift geschreven over onroerende natrekking. Zij stelt het probleem aan de orde dat twee verschillende maatstaven (namelijk art. 3:3/5:20 BW en art. 3:4/5:3 BW) tot onroerende natrekking kunnen leiden en stelt een oplossing voor om deze samenloop te voorkomen. Tevens schrijft zij over de natrekking tussen naast elkaar gelegen grondstukken.