In dit artikel wordt verslag gedaan van onderzoek naar ontbossing in Oekraïne. Uit door Earthsight en plaatselijke onderzoeksjournalisten uitgevoerd onderzoek blijkt dat een groot deel van het naar de EU uitgevoerde hout onwettig gewonnen is, mogelijk gemaakt door corruptie van hooggeplaatste ambtenaren. De in de EU gebruikte duurzaamheidscertificaten blijken de lading niet te dekken. Voorgesteld wordt een systeem van objectieve risicoaansprakelijkheid voor elke schakel in de handelsketen in te voeren: van oorsprong tot eindhandelaar. |
Artikel |
Groene ketenaansprakelijkheidGeen ontkomen aan |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 1 2021 |
Trefwoorden | georganiseerde misdaad, ecologische misdaad, corruptie, fraude, Oekraïne |
Auteurs | Em. prof. dr. P.C. van Duyne |
SamenvattingAuteursinformatie |
Artikel |
Over autonome auto’s, een bestuurderloze toekomst en nieuwe risico’s |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2020 |
Trefwoorden | bestuurder, autonome auto, hacken, cybersecurity, zelfrijdende auto |
Auteurs | Mr. dr. N.E. Vellinga |
SamenvattingAuteursinformatie |
De komst van volledig zelfrijdende of autonome auto’s doet vele juridische vragen rijzen doordat zelfrijdende auto’s geen bestuurder hebben. Deze vragen rijzen onder meer ten aanzien van de toepassing van bepalingen van het RVV 1990 en de WVW 1994 die de bestuurder als normadressaat hebben. Daarnaast komen aspecten van cybersecurity aan bod in dit artikel. Er wordt in deze bijdrage onder meer een voorstel tot wijziging van artikel 6 WVW 1994 gedaan, om zo te voorzien in een bestuurderloze toekomst. |
Artikel |
‘Private enforcement’ van nalatigheid bij financieel-economische criminaliteit |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 3 2020 |
Trefwoorden | financieel-economische criminaliteit, private enforcement, aansprakelijkheid, nalatigheid, risicomanagement |
Auteurs | F.J. Erkens FFE MEWI LLM |
SamenvattingAuteursinformatie |
Nederland heeft, net als ieder ander land, groot belang bij goed werkende, gereguleerde handelsplatformen. De aantrekkelijkheid van handelsplatformen is mede afhankelijk van de kwaliteit van ‘public and private enforcement’ en juridische mogelijkheden om geschillen te beslechten. De afgelopen periode hebben grote Nederlandse ondernemingen de voorpagina’s van de kranten gehaald door hun (mogelijke) betrokkenheid bij financieel-economische criminaliteit. In deze bijdrage wordt de vraag beantwoord of ‘private enforcement’ van financieel-economische criminaliteit bij ondernemingen wel voldoende resultaat kan opleveren om effectief te zijn en om benadeelde partijen te ondersteunen bij het verhalen van hun schade. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 1 2020 |
Trefwoorden | witwassen, transactiemonitoring, trustsector, banken, accountancy |
Auteurs | J.T. Rakké MSc en Prof. dr. mr. W. Huisman |
SamenvattingAuteursinformatie |
Toezichthouders hebben ernstige tekortkomingen geconstateerd bij het melden van ongebruikelijke transacties door meldplichtige instanties. Grootbanken zijn zelfs onderwerp van strafrechtelijk onderzoek. Om meer inzicht te verkrijgen in de motivaties van financiële instellingen om een melding te maken, wordt in dit artikel onderzocht welke factoren een rol spelen bij het naleven van de Wwft-meldplicht bij banken, accountancykantoren en trustkantoren. Deze factoren leiden tot economische, sociale en normatieve motieven die hoofdzakelijk aan het naleven van de meldplicht in de weg staan. Dit onderzoek draagt daarmee bij aan inzicht in de oorzaken van de eerder geconstateerde tekortkoming in de naleving van de anti-witwasmeldplicht. |
Artikel |
Het Huis voor Klokkenluiders in een internationaal perspectiefEen kwalitatief vergelijkend onderzoek naar instellingen voor klokkenluidersbescherming |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 1 2019 |
Trefwoorden | Klokkenluiden, Meldregeling, Advies en psychosociale ondersteuning, Onderzoek naar misstanden, Integriteitsbeleid en -management |
Auteurs | Dr. K.M. Loyens en Dr. W. Vandekerckhove |
SamenvattingAuteursinformatie |
Dit artikel bespreekt hoe het Huis voor Klokkenluiders zich verhoudt tot gelijkaardige instellingen in tien andere landen, gebaseerd op 21 interviews en de analyse van beleidsdocumenten en onderzoeksrapporten. Het onderzoek laat zien dat deze buitenlandse instellingen ook vaak door de overheid gefinancierd zijn, maar enkel gericht op klokkenluiders in de publieke sector. Onderzoek naar misstanden en benadeling van klokkenluiders wordt vaak door afzonderlijke instellingen gedaan om belangenverstrengeling te voorkomen, terwijl het Huis beide taken combineert. Verder valt op dat naast Nederland weinig landen overheidsfinanciering voorzien voor psychosociale hulp aan klokkenluiders. Advies en preventie zijn wel belangrijk in de meeste landen. |
Artikel |
Grensoverschrijdende fraudebestrijding?De interpretatie van artikel 225 Sr als Nederlandse variant van de Amerikaanse books and records provisions |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 3 2018 |
Trefwoorden | Valsheid in geschrift, fraudebestrijding, books and records, FCPA, toerekening |
Auteurs | Mr. T. Walter |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage wordt gesteld dat het Openbaar Ministerie in grote corruptiezaken een interpretatie geeft aan valsheid in geschrift, die gebaseerd lijkt te zijn op de Amerikaanse books and records provisions. Het Nederlandse strafbare feit valsheid in geschrifte en de books and records provisions worden in deze bijdrage met elkaar vergeleken, en er wordt geconcludeerd dat valsheid in geschrift, in het bijzonder valsheid van bedrijfsadministratie, een aanzienlijk beperktere reikwijdte heeft dan de books and records provisions. De interpretatie die het Openbaar Ministerie aan valsheid in geschrift lijkt te hebben gegeven in recente fraudezaken, dient dan ook met enige argwaan te worden beschouwd. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 2 2018 |
Trefwoorden | corruptie, transactie, strafbeschikking |
Auteurs | F. Haijer, LL.M. en Mr. dr. E. Sikkema |
SamenvattingAuteursinformatie |
In de jaren 2014-2017 heeft in Nederland een grote omschakeling plaatsgevonden op het terrein van de handhaving in buitenlandse corruptiezaken. Van een niet-handhaver lijkt Nederland veranderd te zijn in een corruptiebestrijder om rekening mee te houden. Wij verklaren deze ontwikkeling allereerst vanuit het perspectief van Amerikaans buitenlands beleid. Vervolgens beschouwen wij de stand van zaken met betrekking tot buitengerechtelijke afdoening in Nederland, in het bijzonder de hoge of bijzondere transactie en de strafbeschikking. We werpen ten slotte een blik op de toekomst, waarbij wij vooral kijken naar de mogelijkheden van rechterlijke toetsing en het compenseren van buitenlandse slachtoffers. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 1 2018 |
Trefwoorden | Rabobank, Mensenrechten, Witwassen, Criminele organisatie, Concernaansprakelijkheid |
Auteurs | Mr. dr. M.J. Hornman |
SamenvattingAuteursinformatie |
Witwassen en deelname aan een criminele organisatie worden in de literatuur naar voren gebracht als mogelijke opties om indirecte betrokkenheid van Nederlandse ondernemingen bij ernstige mensenrechtenschendingen te redresseren. In deze bijdrage worden die mogelijkheden nader geanalyseerd aan de hand van een concrete casus: de vermeende betrokkenheid van de Rabobank bij witwasactiviteiten voor de Mexicaanse drugskartels in de VS. De aangifte die door SMX Collective is gedaan tegen de bank roept namelijk diverse juridisch interessante vragen op over toerekening in concernverhoudingen; een onderwerp dat tot op heden relatief onderbelicht is gebleven in literatuur en jurisprudentie en derhalve aandacht verdient. |
Artikel |
Het gebruik van Big Data voor opsporingsdoeleinden: tussen Strafvordering en Wet politiegegevens |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2017 |
Trefwoorden | Big Data, opsporing, privacy, wet politiegegevens, modernisering strafvordering |
Auteurs | Mr. dr. B. W. Schermer |
SamenvattingAuteursinformatie |
Het gebruik van grote hoeveelheden gegevens (Big Data) levert een steeds grotere bijdrage aan het succes van de opsporing. De toepassing van Big Data brengt echter ook (privacy)risico’s met zich mee. Door de gebrekkige samenhang tussen het Wetboek van Strafvordering en de Wet politiegegevens is het gebruik van Big Data momenteel niet goed gereguleerd. In dit artikel worden de belangrijkste risico’s voor de rechtsbescherming bij het gebruik van Big Data voor opsporingsdoeleinden besproken en wordt bekeken in hoeverre het huidige en toekomstige strafvorderlijke kader deze risico’s kan adresseren. |
Artikel |
Vervolging van ondernemingen voor schendingen van de mensenrechten: mogelijkheden naar Nederlands strafrecht |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 3 2017 |
Trefwoorden | (extraterritoriale) rechtsmacht, strafrechtelijke aansprakelijkheid van ondernemingen, zorgplicht, maatschappelijk verantwoord ondernemen, vervolging |
Auteurs | Mr. E.M. van Gelder en prof. dr. C.M.J. Ryngaert |
SamenvattingAuteursinformatie |
In toenemende mate lijken internationaal opererende ondernemingen betrokken te zijn bij mensenrechtenschendingen. Wanneer een onderneming zich schuldig maakt aan, of althans een aandeel heeft in mensenrechtenschendingen begaan in het buitenland, biedt de Nederlandse strafwet, met inbegrip van de rechtsmachtsbepalingen, verschillende mogelijkheden tot vervolging. In de praktijk heeft dit echter tot op heden niet geleid tot daadwerkelijke vervolging, laat staan tot een onherroepelijke veroordeling van een onderneming. Dit artikel zet de mogelijkheden uiteen voor vervolging naar Nederlands strafrecht. |
Artikel |
Fraude & asset recovery: een routekaart voor het terughalen van vermogensbestanddelen langs civielrechtelijke weg |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 3 2017 |
Trefwoorden | fraude, asset tracing, asset recovery, exhibitieplicht, Norwich Pharmacal order |
Auteurs | Mr. dr. C.G. van der Plas en Mr. C.L. van Tilburg |
SamenvattingAuteursinformatie |
In dit artikel over fraude & asset recovery wordt stapsgewijs aan de hand van een casus uiteengezet hoe via civielrechtelijke weg kan worden achterhaald waar weggesluisde vermogensbestanddelen zijn gebleven en hoe deze kunnen worden teruggehaald. Daarbij wordt niet alleen aandacht besteed aan de mogelijkheden die het Nederlandse recht daarvoor biedt, maar passeren ook enkele discovery tools uit common law jurisdicties de revue. |
Artikel |
Buitenlandse corruptie in Nederland en de VS: een geschikte aanpak? |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 1 2017 |
Trefwoorden | buitenlandse corruptie, buitengerechtelijke afdoening, Verenigde Staten, FCPA, handhaving |
Auteurs | Mr. J.I.P. Hofstee |
SamenvattingAuteursinformatie |
Hoewel handhaving van de in 2001 geïntroduceerde strafbaarstelling van buitenlandse ambtelijke omkoping in eerste instantie uitbleef, hebben grensoverschrijdende corruptieschandalen inmiddels tot de hoogste schikkingen in de Nederlandse geschiedenis geleid. In deze bijdrage wordt aandacht besteed aan de overeenkomsten tussen de aanpak van buitenlandse corruptie door Nederland en de handhaving van de FCPA in de VS. Als de Nederlandse schikkingen onder de loep worden genomen, blijkt dat er niet alleen wat betreft de afdoeningsmodaliteit zelf, maar tevens ten aanzien van de voorwaarden bij de schikkingen gelijkenissen te ontdekken zijn. Anders dan in de VS zijn deze voorwaarden echter niet in het beleid van het OM terug te vinden. |
Artikel |
Civiele vorderingen en transnationale racketeeringEen kritische lezing van het arrest van het Amerikaanse Hooggerechtshof in RJR Nabisco tegen de Europese Gemeenschap |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2016 |
Trefwoorden | racketeering, extraterritorialiteit, private vorderingen, Verenigde Staten, Europese Unie |
Auteurs | Prof. dr. C.M.J. Ryngaert |
SamenvattingAuteursinformatie |
In RJR Nabisco besliste het Amerikaanse Hooggerechtshof dat de Europese Unie en haar lidstaten in de VS geen civiele vordering konden indienen op basis van de Amerikaanse racketeeringwetgeving wanneer de schade van racketeering buiten de VS is ingetreden. De redenering van het Hof dat deze uitspraak internationale spanning voorkomt, overtuigt niet, integendeel. Deze uitspraak past in een evolutie waarbij Amerikaanse rechtbanken een steeds isolationistischer houding aannemen tegenover transnationale zaken. Men mag verwachten dat dergelijke zaken, met inbegrip van strafzaken, zich steeds meer zullen verplaatsen naar andere jurisdicties, waaronder de EU en Nederland. |
Artikel |
Van containers en growshopsOver functioneel daderschap als alternatief voor medeplegen |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 1 2016 |
Trefwoorden | medeplegen, functioneel daderschap, functioneel medeplegen, growshops |
Auteurs | Prof. mr. J.M. ten Voorde |
SamenvattingAuteursinformatie |
In de rechtspraak van de Hoge Raad over medeplegen wordt soms verwezen naar de mogelijkheid om strafrechtelijke aansprakelijkheid via de figuur van het functioneel daderschap vast te stellen. Dit artikel onderzoekt de mogelijkheid of functioneel daderschap (in de vorm van functioneel plegen en functioneel medeplegen) een alternatief voor medeplegen kan vormen. De voorzichtige conclusie luidt dat de figuur van het functioneel medeplegen tot strafrechtelijke aansprakelijkheid kan leiden in geval van vóór, ten tijde en na afloop van het delict geconstateerde passiviteit die strijdig is met een voor de functionaris geldende zorgplicht. |