In dit artikel gaat de auteur in op het ‘zoekstelsel’ zoals dit geldt in de strafvordering en in het bestuursrecht. Na een analyse van zoekbevoegdheden uit het Wetboek van Strafvordering, de Wet op de economische delicten, de Wet wapens en munitie, de Algemene wet bestuursrecht en de Wet op de accijns komt de auteur tot de conclusie dat het strafrecht en het bestuursrecht systematisch gezien een vergelijkbaar drieledig zoekstelsel kennen, bestaande uit zoekend rondkijken (gekoppeld aan een betredingsbevoegdheid), doorzoeken (dat zowel in het bestuursrecht als in het strafrecht een steunbevoegdheid is) en ‘onderzoeken’, dat een zelfstandige bevoegdheid is die onder omstandigheden op een feitelijke doorzoeking mag neerkomen.

Het belang van het voorkomen en bestrijden van fraude, milieucriminaliteit en witwassen is evident, maar de wijze waarop is niet eenvoudig. Het overgrote deel van deze strafzaken wordt gedaan door het Functioneel Parket (FP). Het FP beoogt te interveniëren met effect in deze zaken, om zo maatschappelijk effect te bereiken. Hiervoor is het van belang zicht te hebben op de verschillende interventiemogelijkheden en om kennis te ontwikkelen over de effectiviteit daarvan. In dit artikel wordt dit vraagstuk vanuit twee perspectieven verkend: de handhavingsdoelen die men nastreeft, specifiek het voorkomen van recidive, en vanuit de samenwerking met derden, specifiek met private partijen.

Bij het opleggen van fiscale boetes en bij de opsporing, vervolging en berechting van de bij de belastingwet strafbaar gestelde feiten is de strikte fiscale geheimhoudingsverplichting van artikel 67 AWR onverkort van toepassing. Gezien de gewenste openbaarheid als gevolg van de doelstelling van zichtbare, generale preventie uit het fiscaal boete- en strafrecht kan dit soms leiden tot fricties. Aan de hand van zijn proefschrift bespreekt de auteur in deze bijdrage enkele sprekende voorbeelden van openbaarheid in het fiscale boete- en strafrecht, waarbij wordt gekeken in hoeverre dit wel aansluit bij de strikte fiscale geheimhoudingsplicht van artikel 67 AWR.

In deze bijdrage wordt verkend hoe crypto-fraude strafrechtelijk wordt beteugeld. Na een beschrijving van een aantal crypto-begrippen en vormen van crypto-fraude worden de relevante strafbaarstellingen toegelicht. Ook wordt ingegaan op toekomstige regelgeving die de cryptomarkt in vergaande markt zal reguleren en welk effect dit zal hebben op de bestrijding van crypto-fraude.

De Hoge Raad heeft in recente rechtspraak (impliciet) bevestigd dat het in artikel 69 lid 4 AWR vervatte vervolgingsbeletsel zich niet mede uitstrekt over een op artikel 225 lid 1 Sr toegespitste tenlastelegging. Deze rechtspraak getuigt niet van een restrictieve interpretatie van artikel 69 lid 4 AWR, nu het vervolgingsbeletsel ziet op eendaadse samenloop van fiscale en commune feiten.

Anders dan vele Nederlandse advocaten (in Nederlandse strafzaken) slaagde een Duitse advocaat (in een Duitse strafzaak) erin de resultaten van de EncroChat-hack uit te laten sluiten van het bewijs. Dit is precies wat vele Nederlandse advocaten hebben geprobeerd te bereiken, en daarom is het interessant te bekijken hoe de beoordeling van de EncroChat-hack in Duitsland plaatsvindt en waarom het Landgericht Berlijn tot de bovengenoemde beslissing is gekomen.

In dit artikel gaan de auteurs in op de draagwijdte van het vermoeden van onschuld in de Europese rechtspraak van het Europees Hof en zij passen die toe in de context van cryptofoons. Ook enkele vraagstukken die hiermee verband houden, zoals de rechtspraak over decryptiebevelen en het verbod op anonieme vooraf betaalde belkaarten, worden geanalyseerd. Tot slot beantwoorden de auteurs de vraag in welke mate geldende principes kunnen worden doorgetrokken naar de gebruikers van zogenaamde privacyvriendelijke applicaties, zoals Signal en Telegram.

Een reactie op drie artikelen waarin het inzagerecht van de verdediging in grote datasets centraal staat. Na het schetsen van een wettelijk kader, zal aan de hand van de strafzaak TandemII worden geschetst hoe de praktijk zich verhoudt tot het verdragsrechtelijk kader. Vervolgens wordt ingegaan op de werking, validiteit en forensische betrouwbaarheid van de zoekmachine Hansken en de mogelijkheden tot contra-expertise. Ten slotte wordt besproken hoe gewerkt wordt aan de door de verdediging gewenste inzage op afstand en welke haken en ogen daaraan verbonden zijn.

Het conceptwetsvoorstel naar aanleiding van de evaluatie van de Wet OM-afdoening introduceert de mogelijkheid voor het Openbaar Ministerie om bij een transactie als voorwaarde het naleven van aanwijzingen in het kader van gedragstoezicht gericht op compliancebeleid op te leggen. In de bijbehorende memorie van toelichting wordt verduidelijkt dat hierbij onder meer aan de aanstelling van een compliancemonitor kan worden gedacht. In dit artikel wordt onderzocht in hoeverre het conceptwetsvoorstel op dit punt aansluit bij internationale ontwikkelingen, specifiek de ervaringen die in de Verenigde Staten – een voorloper op dit gebied – met de compliancemonitor zijn opgedaan.

De gewezen verdachte moet na een vrijspraak of sepot vaak nogmaals de strijd aangaan. Dit keer om onder andere zijn advocaatkosten vergoed te krijgen. De strafrechter toetst in kostenvergoedingsprocedures of gronden van billijkheid aanwezig zijn om een schadevergoeding toe te kennen. Deze billijkheidstoets lijkt echter steeds vaker uit te monden in een meer inhoudelijke beoordeling van de strafzaak, hetgeen haaks staat op de eerdere vrijspraak of het eerdere sepot. Om duidelijk te maken dat de gehanteerde billijkheidsmaatstaven (in bepaalde gevallen) op gespannen voet staan met de onschuldpresumptie, toetsen wij in dit artikel aan de uitgangspunten van het EHRM. Volgens ons is het tijd voor een meer marginale toetsing waarbij billijkheid inderdaad de boventoon voert.

In dit artikel gaan de auteurs in op de relevante ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden op het gebied van mediation en in het bijzonder hoe het nu staat op het gebied van mediation in fiscale strafzaken.
Daarin is specifieke aandacht voor het wetsvoorstel voor de Innovatiewet Strafvordering dat is ingediend en waarin een afdeling is opgenomen op welke wijze mediation kan plaatsvinden na aanvang van het onderzoek op de terechtzitting.
Ook gaan de auteurs in op de positieve grondhouding bij het Openbaar Ministerie ten opzichte van mediation in fiscale strafzaken als concreet aanknopingspunt om mediation ook in fiscale strafzaken toe te passen.

Binnen het veelzijdige en complexe systeem van fiscale rechtshandhaving, dient op grond van het in Nederland geldende principe van una via op een zeker moment gekozen te worden voor bestuursrechtelijke of strafrechtelijke rechtshandhaving. Die keuze, ook wel ‘forumkeuze’, staat in deze bijdrage centraal. De vraag die beantwoord zal worden, is of de manier waarop de fiscale forumkeuze thans wordt gemaakt voorzienbaarheid van bestraffing garandeert.

Fraude is een complex en wijdverspreid probleem. Terwijl de criminaliteitscijfers de afgelopen jaren zijn gedaald, neemt het aantal fraudegevallen met rasse schreden toe. Het is dan ook niet verwonderlijk dat beleidsmakers hard willen optreden tegen fraudeurs. Echter, zaken zoals de toeslagenaffaire hebben laten zien dat het beleid daarin vaak doorschiet en dat de menselijke maat met enige regelmaat uit het oog verloren wordt. Daarom zou een set van handhavingscriteria dienen te worden ontwikkeld voor transparante en kwalitatieve handhaving van fraudedelicten. In dat kader wordt in dit artikel wordt een eerste verkennend onderzoek gedaan naar de gehanteerde handhavingscriteria bij fraudedelicten.

De asset freeze, oftewel bevriezingsmaatregel, is een van de meest ingrijpende maatregelen die de (internationale) sanctieregimes kennen. Tegelijkertijd blijkt dat deze nog niet heel bekend is en soms over het hoofd wordt gezien. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben, ook strafrechtelijke. In dit artikel willen wij deze vreemde eend in de bijt aan een nadere beschouwing onderwerpen.

Op 11 maart 2021 heeft de minister van Justitie en Veiligheid een conceptwetsvoorstel ter consultatie voorgelegd, dat onder meer voorziet in de introductie van een gerechtelijke toetsing van hoge transacties. Blijft de transactie daarmee een buitengerechtelijke afdoeningsmodaliteit (met een moment van gerechtelijke betrokkenheid) of verwordt het tot een pseudogerechtelijke procedure? De auteurs werpen met het oog op die vraag – na een korte beschrijving van de in het conceptwetsvoorstel geïntroduceerde toetsingsprocedure – een blik vooruit.

De Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag velde een negatief oordeel over de bestuursrechtelijke aanpak van fraude met kinderopvangtoeslag. De menselijke maat ontbrak. Het oordeel van de commissie roept de vraag op of ook ten aanzien van de strafrechtelijke aanpak van uitkeringsfraude kan worden gezegd dat de menselijke maat ontbreekt. Of ziet de strafrechter kansen daarmee wel rekening te houden en zo ja, op welke wijze en in welke gevallen? Deze vragen worden aan de hand van rechtspraakanalyse van arresten van hoven beantwoord.

Met Operation Trojan Shield hebben de (Nederlandse) autoriteiten de populariteit van cryptophones perfect uitgebuit. In deze bijdrage wordt onderzocht welke wettelijke grondslag gebruikt zou kunnen zijn bij (1) de ontwikkeling van de hardware en de daarop geïnstalleerde software; (2) de verspreiding van de toestellen; (3) het verkrijgen van vertrouwelijke communicatie doordat de toestellen zijn gebruikt; en (4) de analyse van de inhoud van de verstuurde en ontvangen communicatie. De inzet van deze handelingen wordt ten slotte beoordeeld in het licht van het legaliteitsbeginsel zoals dat volgt uit artikel 8 lid 2 EVRM.

Met het momenteel aanhangige wetsvoorstel Versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit probeert het kabinet de georganiseerde misdaad een volgende slag toe te brengen. Onderdeel van het wetsvoorstel is onder meer een ruimere strafbaarstelling van het enkele bezit van drugsprecursoren via de Wet voorkoming misbruik chemicaliën. Begin dit jaar verscheen in dit tijdschrift een kritisch artikel over dit onderdeel van het wetsvoorstel. Met dit artikel wordt beoogd de kritiek van een weerwoord te voorzien.

Zou het in het licht van de doelstellingen van de modernisering van het Wetboek van Strafvordering wenselijk zijn om opsporingsbevoegdheden uit bijzondere strafwetgeving in het nieuwe Wetboek te regelen? In dit artikel wordt die vraag bevestigend beantwoord. Tevens wordt een voorzet gedaan voor hoe opsporingsbevoegdheden uit bijzondere strafwetgeving gemoderniseerd en geharmoniseerd hadden, of nog zouden, kunnen worden in het nieuwe Wetboek. Geïllustreerd wordt hoe betreding en inbeslagname in grote mate geharmoniseerd kunnen worden. Waar verdenkingscriteria op dit moment per wet verschillen, kunnen die verschillen gladgestreken of bewust gehandhaafd worden. Hoe dan ook verdient regeling in het nieuwe Wetboek de voorkeur.

De beoogde uitbereiding van de Wet voorkoming misbruik chemicaliën door invoering van een verbod op het verrichten van handelingen met bepaalde chemische stoffen houdt de gemoederen bezig. Bij het wetsvoorstel dat strekt tot invoering van dit verbod heb ik eerder in het Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving de nodige kanttekeningen geplaatst. In dit nummer plaatst J.C. van der Pijll bij de kanttekeningen enkele opmerkingen. Via dit naschrift reageer ik op die opmerkingen en leg ik uit waarom deze in mijn visie geen hout snijden.