Wat is de te verwachten impact van de coronavirusuitbraak op de ontwikkeling van het EU-gezondheidsrecht en -beleid? Wat kunnen we verwachten in de toekomst van de rol van de EU in de bestrijding van grensoverschrijdende ziekten?

Voor de bestrijding van COVID-19 is de Wet publieke gezondheid van betrekkelijke betekenis gebleken. Met noodverordeningen is deze leemte opgevuld; deze schieten echter democratisch en grondrechtelijk tekort. Een nieuw hoofdstuk in de Wpg moet deze bezwaren ondervangen. De regeling laveert tussen slagvaardigheid en democratische controle.

The overexploitation of nature has led to anthropogenic defaunation, which results in complex socioeconomic, political and ecological consequences. Influenced by the economic growth of modernization and the interconnectedness of globalization, zoonotic diseases emerge as incalculable side effects of defaunation. By rejecting anthropocentric worldviews, this article critically examines anthropogenic defaunation and the causes and consequences of the coronavirus pandemic from a green criminological perspective.

De razendsnelle verspreiding van covid-19 binnen de EU leidde ertoe dat lidstaten afzonderlijk een groot aantal maatregelen namen om de verspreiding van het virus in te dammen. Deze vormden een belangrijke beperking van het vrij reizen binnen de EU, als ook van de mogelijkheden om van buiten Europa in te reizen. In deze bijdrage verkennen wij het (ontbreken van een) juridisch kader op EU-niveau voor de herinvoering van controles aan de binnengrenzen en het verbieden van niet-essentiële reizen op grond van de volksgezondheid.

Deze bijdrage behandelt de tuchtrechtelijke jurisprudentie in het licht van het debat dat Jos Dute vele malen voerde over de rechtsontwikkeling in het tuchtrecht in de zorg en de rol en positie van het Centraal Tuchtcollege. Daarbij wordt aandacht geschonken aan de recente tuchtrechtelijke jurisprudentie, onder andere inzake euthanasie bij dementie in het licht van de conclusie van de PG bij de Hoge Raad.

Van oudsher is in Nederland het vaccinatiebeleid bij jonge kinderen gebaseerd op vrijwilligheid. Onder meer naar aanleiding van een dalende vaccinatiegraad wordt er in toenemende mate voor gepleit in het vaccinatiebeleid elementen met een verplicht karakter op te nemen. Dit zien we ook terug in een wetsvoorstel dat de Tweede Kamer in februari 2020 aanvaardde. In deze bijdrage wordt de discussie over vrijwillig versus verplicht in kaart gebracht en besproken.

Doel van deze bijdrage is om bloot te leggen hoe Jos Dute heeft bijgedragen aan het preventiediscours. Na een bespreking van Dutes inaugurale rede volgt een uitgebreide analyse van infectieziektenregulering in het licht van de recente uitbraak van COVID-19. Dit gevolgd door een kortere analyse van de regulering van alcohol.

What are the most important threats for national security in the following years? What do we foresee for the longer term? How are threats interrelated? In this article, we discuss the work of the Dutch Network of Safety and Security Analysts (ANV), which deals with this type of questions since 2011. The main task of this multidisciplinary network is to provide input for the National Security Strategy. It does so by providing an Integrated Risk analysis and a Horizon scan National Security. The authors discuss the foresight-methods used by the network (scenario studies and horizon scanning techniques), as well as the most important conclusions from both studies.

Al jaren daalt in Nederland de vaccinatiegraad, waardoor ziekten als mazelen en de bof opnieuw dreigen de kop op te steken. Om dit tegen te gaan zijn recent in de Nederlandse politiek twee meer verplichtende maatregelen voorgesteld. Dit artikel analyseert de juridische mogelijkheden en onmogelijkheden van deze voorstellen, met name in de context de van de grondrechten waarmee ze zouden kunnen botsen: artikel 2 EVRM (recht op leven), artikel 8 EVRM (onaantastbaarheid van het lichaam) en/of artikel 9 EVRM: (vrijheid van godsdienst en levensovertuiging) en het daaruit volgende Nederlandse gelijkebehandelingsrecht.

A well-established body of epidemiological research suggests that the prevalence of mental health problems (mental disorders, psychological distress, and substance use) in prisoner populations far exceeds that of non-incarcerated people in the surrounding community. Poor mental health in prisoners is associated with multiple adverse outcomes, including suicidal behaviour. In the past decade, novel data in Belgium and the Netherlands have been published on this topic, which have not been synthesized to date. The aim of the current systematic literature review was to provide an up-to-date overview of the mental health of prisoners in Belgium and the Netherlands. Based on 24 empirical studies conducted in 1997-2018, the authors conclude that people with mental health problems are overrepresented in Belgian and Dutch prisons, providing both a challenge and a public health opportunity to address the mental health care needs of a vulnerable and hard-to-engage population. Investing in the prevention and treatment of mental health problems not only benefits the prisoners concerned, but equally, society at large.

Vanuit VN-verband is aangegeven dat de regulering van dwangpsychiatrie zoals die in Nederland bestaat in het kader van de Wet Bopz en haar beoogde opvolgster, de Wvggz, strijdig is met het door Nederland geratificeerde VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (VPH). Deze strijdigheid is vanuit het kabinet echter ontkend. Bij beide visies worden kanttekeningen geplaatst, waarna twee varianten voor een mogelijke alternatieve dwangregeling bespreking vinden. In de bedoelde varianten bestaat minder wrijving met het VPH en de noties die aan dit verdrag ten grondslag liggen, doordat het begrip ‘geestesstoornis’ daarin geen deel uitmaakt van de juridische criteria ter rechtvaardiging van dwang, te weten 1) wilsonbekwaamheid of 2) gevaar ‘sec’.

Deze bijdrage bespreekt de aard en reikwijdte van het internationaal gezondheidsrecht, een tak van het internationaal publiekrecht die nauw verweven is met het nationale gezondheidsrecht. De standaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie komen aan bod, evenals de relevante mensenrechtenbepalingen. De conclusie luidt dat het internationaal gezondheidsrecht een dynamisch veld is dat voor grote uitdagingen staat, waaronder het ontwikkelen van nieuwe standaarden in antwoord op de mondiale stijging van chronische ziektes en het ter verantwoording roepen van invloedrijke niet-statelijke actoren zoals de farmaceutische industrie en de tabaksindustrie.

Verschillende lidstaten, waaronder Nederland en Frankrijk, sluiten mannen die seksueel contact hebben (gehad) met mannen levenslang uit als bloeddonor. Het Hof van Justitie heeft zich op 29 april 2015 uitgesproken over deze permanente uitsluiting van MSM en heeft voorwaarden geformuleerd waaraan in dat geval moet zijn voldaan.
HvJ 29 april 2015, zaak C-528/13, Geoffrey Léger/Ministre des Affaires sociales, de la Santé et des Droits des femmes, en Établissement français du sang, ECLI:EU:C:2015:288

Hoe de aanpak van beroepsziekten in Europa is geregeld, is onderwerp van een studie geweest in opdracht van de Europese Commissie. In deze bijdrage worden de conclusies van het rapport samengevat gepresenteerd, in het bijzonder de wijze waarop de diagnose beroepsziekte in Nederland wordt vastgesteld en voor het slachtoffer gewenste ontwikkelingen ten aanzien van de schadevergoeding.

Prison policy in Belgium and the Netherlands is changing rapidly. While Belgium struggles with a persisting prison overcrowding, the Netherlands strongly cuts back on the prison system and is closing an increasing number of prisons. This introductory article to a special issue on detention starts with a short outline of recent changes in Dutch and Belgian prison policy, focusing on developments in detention capacity and prison population. Subsequently we present an overview of empirical criminological research in the Netherlands and Belgium, situated within the international literature, with a specific focus on studies regarding life in detention and effects of detention on prisoners' lives and on their social environment. Finally, we reflect upon existing detention research in both countries, e.g. in terms of gaps in research topics and methodology, and discuss some future developments.