Het recht onder het EVRM, zoals zich dat vormt in de rechtspraak van het EHRM, leidt tot inconsistenties in het Nederlandse schadevergoedingsrecht: een naaste van een persoon die slachtoffer is geworden van een schending van het recht op leven kan tegenwoordig immers alleen vergoeding van eigen immateriële schade vorderen als de schending is gepleegd door een overheidsorgaan. Deze inconsistentie verdient aandacht, maar men realisere zich dat we hier raken aan bredere problematiek. Wij menen daarom dat er in de discussie over de inconsistentie eerst aandacht moet zijn voor de bredere vragen: hoe werken fundamentele rechten door en welke derde verdient waarvan vergoeding? Centraal staan daarbij steeds de overkoepelende kernvragen: wie verdient rechtens een remedie en waarom?

De auteur behandelt een aantal thema’s uit ’10 jaar uitlegging van uiterste wilsbeschikkingen’. Vooral de na het testeren gewijzigde omstandigheden springen in de jurisprudentie en de literatuur in het oog; de auteur stelt de vraag of het instrument uitleg wel het juiste instrumentarium is om rechtsgevolgen te verbinden aan die gewijzigde omstandigheden. Het recentste arrest van de Hoge Raad over uitleg (11 oktober 2013) wordt ook kort besproken.

Today’s risk based criminal justice policy leaves but little room to tune sentencing decisions to the individual offender’s mental capacities. As a result, sanctioning has become one-sided, being directed towards retribution. However, in the long run such a non-reciprocal concept of sanctioning, implying a denial of the need to facilitate rehabilitation, weakens the social fabric. Moreover, it holds a denial of citizenship towards (mentally ill) offenders. For the past decades, restorative justice has offered alternative solutions to deal with delinquency. Using informal procedures, taking into account peculiarities of the case, including the offender’s mental capacities, offenders are invited to take accountability for wrongful acts. A similar approach has been introduced within the field of mental health services, including the sector of the forensic mental health care. In response to the popular social biological model, a model of restorative treatment has been introduced, implying treatment to be directed towards reintegration, requiring active participation of the patient/offender. Bearing in mind the communalities between both models, we explore the potential of such a restorative citizenship based approach to better the integration of mentally disturbed offenders.

Prevention is very difficult to evaluate. If the situation you are trying to avoid, does not occur, it is likely to continue with prevention. If the situation does occur, it is logical to continue with the already taken preventive measures or even intensify these. This is what we call the ‘prevention trap’. In the first part of the article, a framework is presented for a methodological way to test policy on signals of the presence of a ‘prevention trap’. In the second part this framework is applied on the way the city of Amsterdam is dealing with the brothers and sisters of the top 600 criminal offenders, in the so called ‘Top 600 approach’. Some conclusions are drawn.

The aim of the current study is to provide insight in the support for victim rights among Dutch citizens. Although it is generally assumed that the Dutch public supports these rights, empirical research into this topic appears to be scarce. The opinion with regard to four victim rights was established in two ways. Firstly, respondents were asked about their attitudes and, secondly, about their willingness to pay extra taxes for those rights. Respondents’ attitudes concerning the victim rights in this study appear to be positive; their willingness to pay, however, is low. Findings indicate the importance of combining conventional attitude questions with alternative methods (such as questions about willingness to pay) when studying public preferences and opinions.

Uit de jurisprudentie over strafrechtelijke inbeslagname van medische gegevens bij de medisch verschoningsgerechtigde blijkt dat de Hoge Raad het criterium van de zeer uitzonderlijke omstandigheden, dat rechtvaardigt dat het beroepsgeheim wordt doorbroken, zowel bij de verdachte verschoningsgerechtigde als bij de niet verdachte verschoningsgerechtigde ruim toepast.Van een uitzonderingssituatie is in feite geen sprake meer. In die gevallen waarin de (afgeleid) verschoningsgerechtigde geen verdachte is van een strafbaar feit, ten onrechte. De Hoge Raad dient terug te keren naar zijn jurisprudentie waarin hij het standpunt van de verschoningsgerechtigde dat kennisneming van de gegevens zonder zijn toestemming zou leiden tot schending van het beroepsgeheim respecteert, tenzij er redelijkerwijs geen twijfel over kan bestaan dat het standpunt onjuist is.

Waar het gaat om de uitwisseling van medische gegevens vormt de hoedanigheid van familielid als zodanig geen grond om inbreuk te maken op het medisch beroepsgeheim. Het is in beginsel aan de betrokkene zelf om uit te maken of familieleden mogen worden geïnformeerd. In deze bijdrage worden situaties besproken waarin familieleden vanwege de rol die zij vervullen (vertegenwoordiger) of de belangen die zij bij inzage in het dossier van hun naaste hebben (rouwverwerking, behoefte aan informatie over erfelijkheidsonderzoek of andere gezondheidsbelangen, vermoeden van een medische fout, vermogensbelangen) moeten of mogen worden geïnformeerd, ook al heeft de betrokkene daarmee niet expliciet ingestemd.

Afgelopen winter trad in Duitsland het nieuwe patiëntenrecht in werking. Een nieuwe titel in het Burgerlijk Wetboek, als de WGBO bij ons. In dit artikel bespreken de auteurs de contouren van deze compacte wet. Is de ontwikkeling in Duitsland vergelijkbaar met die in Nederland? De meest opvallende afwijkingen zijn een regeling van ‘Aufklärungspflichten’ voor de geïnformeerde toestemming naast ‘Informationspflichten’. Scherp gesteld zijn verder de verplichtingen over dossiervoering. Een bepaling over de aansprakelijkheid rondt de bepalingen in de titel van de geneeskundige behandelingsovereenkomst af, waarbij de patiënt tegemoet wordt gekomen in de op hem rustende bewijslast voor aansprakelijkheid van de hulpverlener.

Dit artikel bespreekt een aantal problemen rond het vaststellen van csqn-verband tussen een onrechtmatige daad of wanprestatie en de schade. Mede aan de hand van een aantal recente arresten van de Hoge Raad gaat het in op de ratio en de toepassingsvoorwaarden van de omkeringsregel, proportionele aansprakelijkheid en verlies van een kans. Geconstateerd wordt dat niet alleen maar vooral bij letselschade in bepaalde gevallen goede mogelijkheden voor toepassing van deze leerstukken bestaan. Kritiek wordt uitgeoefend op het onderscheid dat de Hoge Raad maakt bij toepassing van proportionele aansprakelijkheid en verlies van een kans omdat het hier grotendeels om uitwisselbare perspectieven gaat.

By introducing the historical concept of timescapes, we will investigate the transformation of a security to a risk culture in Dutch post war history. We will test Ulrich Beck’s paradigm of the risk society with respect to the Dutch policy arena, and we will analyze what drove this postulated transformation in the Netherlands. In the Netherlands, not the 1970s/1980s, but the 1990s saw the onset of this change. Concrete trigger moments and the rise of a new populist movement around 1999 signalled the beginning of this new mode of risk governance that was consolidated after 2001. With this description, an attempt to historicize the development of an all encompassing national security culture is provided.

In deze bijdrage staat de rechtsvinding ten aanzien van de redelijkheid en billijkheid centraal. Betoogd wordt dat de rechter zich bij toepassing van deze norm niet kan verlaten op een louter ‘billijkheids- en zedelijkheidsgevoel’, maar actief op zoek moet gaan naar manieren om zijn oordeel te objectiveren en voor de rechtsgemeenschap aanvaardbaar en navolgbaar te maken.

In many police investigations, a psychic turns up to help the investigation with his ‘extraordinary knowledge’ of the crime and the crime scene. Little is known about how the Dutch police deals with psychics and their information. We conducted research into this phenomenon through interviews with experts, a review of the legal literature and an online questionnaire for police practitioners. Although a guideline by the public prosecutor’s office states that psychics are not to be consulted without permission, most police practitioners are not aware of this guideline. At the moment, little is known about the actual use of information of psychics in police investigations.

Binnen het tuchtrecht in de gezondheidszorg bestaan verschillende discussiepunten. In het artikel wordt ingegaan op twee hiervan, namelijk de collectieve aansprakelijkheid binnen het tuchtrecht en de rol van de Inspectie voor de Gezondheidzorg (IGZ). Beide discussiepunten houden nauw verband met het primaire doel van het tuchtrecht: het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van de beroepsuitoefening. In dit artikel worden de verschillende mogelijkheden verkend om het tuchtrecht op deze punten aan te passen.

In 1870 in the Netherlands the death penalty was replaced by the sanction nearest to that effect: lifelong imprisonment. For the government though this penalty was acceptable only in connection with the possibility of mercy. The sanction was to be executed humanely and should not result in torture. The way the sanction was executed since, the administration developed a policy of mercy taking into account the devastating effects of the sanction. This policy resulted in mental care for the convicted and his release after approximately twenty years imprisonment. More than hundred years later, about 2004, the policy of mercy changed. Since then, according to the responsible ministers, life imprisonment should end by the onset of death. In this article the practice under the old and the new policy is illustrated by a case study. The conclusion is that like the death penalty lifelong imprisonment corrodes the prestige of the State.

This article focuses on the ‘de iure’ and ‘de facto’ possibilities in Dutch penal law to reduce a life sentence. The question is whether the current legal framework offers sufficient perspective to life prisoners as required by the European Court of Human Rights. It also addresses the disadvantages of the current procedures. The authors argue that it is desirable that a legal possibility for release on probation of life prisoners is introduced in the Netherlands. They will set out a bill written by the NGO ‘Forum Levenslang’ that would make this possible.

Though small in numbers life and long-term prisoners pose special problems for the Dutch prison administration in terms of their treatment. A new approach is to concentrate these prisoners in three units specially designated for them. It is still unclear however what the regime in those facilities will look like. The author argues for introducing there a ‘compensatory regime’ that can counteract to some degree the harmful effects of life and long-term imprisonment.

Annually hundreds of victims make use of their right to speak in court. Victims often expect this will result in more punitive sentences. According to judges this is unlikely. This experiment among law students examines the influence of victim impact statements (VIS) on the sentencing outcome. Furthermore the effect of how the statement is delivered is examined. Is there a difference between the VIS as document in the case file and one delivered by the victim in court? Does it matter if the victim still has visible injuries? Study findings indicate that neither the presence of a VIS, nor the mode of delivery and visible injuries affect sentence length.

In recent years, not only victims of serious crimes, but also their relatives received increased attention in criminal justice procedures. Victim Support Netherlands started a project in which paid professionals support surviving relatives of murdered victims. Through interviews and questionnaires, a group of 62 surviving relatives was followed for two to three years, to map out what their problems and needs are, how the case manager helped them and how they appreciated the help. Problems and needs include psychological, practical, social and legal matters. The appointment of a case manager appeared to be very valuable for the surviving relatives. Partly because of the case manager, they managed to get back to everyday life.

This paper concentrates on the dynamic tension between law as it is ‘made’ by legal professionals, functioning as homo faber, and law as it is experienced by citizens, functioning as homo agens. In between those two worlds, law develops as a human condition, a term borrowed from Hannah Arendt. It is argued that, in regard to law development and administration of justice, the function of homo agens should have priority over the function of homo faber. The two basic faculties that connect the two worlds are judgment and speech. This leads to further thoughts on the character of judgment as ‘participatory judgment,’ the function of ‘middle terms’ in legal language and the concept of ‘shared responsibility.’

In de periode 2007-2011 werden door de regionale toetsingscommissie euthanasie bijna 14.000 meldingen beoordeeld. In 36 van deze zaken oordeelde de commissie dat de arts onzorgvuldig gehandeld had en zond de commissie de meldingen naar het OM en de IGZ. Dit artikel doet verslag van een dossieronderzoek naar de afhandeling van deze zaken door OM en IGZ. In geen van de 36 zaken werd tegen de arts een formele juridische procedure gestart, mede omdat de geconstateerde onzorgvuldigheden niet de kerncriteria voor euthanasie betroffen.