De huidige juridische infrastructuur om parlementair wangedrag dat verder gaat dan onparlementair taalgebruik effectief aan te pakken ontbreekt. Dat heeft enerzijds te maken met het feit dat fracties op dit punt vaak rechter in eigen zaak spelen en dikwijls meer bezig lijken met imagobescherming dan met een zorgvuldige afhandeling van klachten, en anderzijds met het feit dat klagen over grensoverschrijdend gedrag door mensen in een afhankelijkheidspositie thans weinig juridische waarborgen kent. Dit terwijl het ook voor beklaagde parlementariërs in de praktijk vaak aantrekkelijker lijkt om de eer aan zichzelf te houden en extern onderzoek niet af te wachten. |
Objets trouvés |
Parlementair wangedrag |
Tijdschrift | RegelMaat, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | parlementaire integriteit, grensoverschrijdend gedrag, klachtprocedure, Gündogan-affaire |
Auteurs | R.A.J. van Gestel |
SamenvattingAuteursinformatie |
Wetenschap |
De beursvennootschap van de toekomst |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | ondernemingsrecht, duurzaamheid, ESG, stakeholders, kapitaalmarkt |
Auteurs | S.B. Garcia Nelen |
SamenvattingAuteursinformatie |
De auteur beschrijft in dit artikel zijn visie op de toekomst van de beursvennootschap in de komende vijf jaar. Thema’s die daarbij in vogelvlucht worden bezien, zijn: (1) duurzaamheid en ESG-aspecten bij beursvennootschappen, (2) maatschappelijke belangen en de taakopdracht van bestuurders en commissarissen, (3) de invloed van stakeholders op de strategie, (4) de bredere toegang tot de kapitaalmarkt, (5) de harmonisering en digitalisering van transparantie en verantwoording, en (6) de convergentie tussen de bv en de nv. De hoop is dat deze ontwikkelingen bijdragen aan een rechtssysteem dat het duurzame succes van ondernemingen faciliteert, en daarmee aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. |
Wetenschap |
In vergelijking gewogen: de CSDD en tweede generatie bindende ketenregelgeving |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | passende zorgvuldigheid, waardeketen, maatschappelijk verantwoord ondernemen, rechtsvergelijking, externe kosten |
Auteurs | C.H.A. van Oostrum |
SamenvattingAuteursinformatie |
Op 23 februari 2022 heeft de Europese Commissie het richtlijnvoorstel Corporate Sustainability Due Diligence and amending Directive (EU) 2019/1937 (hierna: CSDD) aangenomen. Het richtlijnvoorstel verplicht ondernemingen passende zorgvuldigheid te betrachten op het gebied van mensenrechten en milieu voor hun eigen activiteiten, de activiteiten van dochterondernemingen en de activiteiten van ketenpartners. Het richtlijnvoorstel is een voorbeeld van zogeheten ‘tweede generatie’ bindende ketenregelgeving. Andere voorbeelden van dergelijke ketenregelgeving zijn te vinden in Frankrijk, Duitsland en Noorwegen. Ook in Nederland wordt met het initiatiefvoorstel Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen ingezet op dit type nieuwe ketenregelgeving. In dit artikel wordt ingegaan op de CSDD in het algemeen en passende zorgvuldigheid in het bijzonder. De bespreking vindt plaats tegen de achtergrond van een rechtsvergelijkende analyse van het ter zake relevante Duitse en Noorse recht en het Nederlandse wetsvoorstel. |
Wetenschap |
Biodiversiteit & business – een verkenning |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | CSR, duurzaamheid, MVO, ESG, strategisch procederen |
Auteurs | J.E.S. Hamster |
SamenvattingAuteursinformatie |
Dit artikel gaat in op de belangrijkste juridische aspecten inzake biodiversiteit. Rondom biodiversiteit groeit een indrukwekkende hoeveelheid soft law-regelingen en Europese wetgeving met concrete verplichtingen voor ondernemingen, terwijl belangengroeperingen het middel van strategisch procederen inzetten om verlies aan biodiversiteit tegen te gaan. Tegen die achtergrond bespreekt dit artikel de belangrijkste internationale verdragen, soft law-standaarden en Europese wetgevingstrajecten. De auteur bespreekt ook het toenemende aantal strategische procedures over biodiversiteit tegen ondernemingen. Het artikel gaat tot slot in op de vraag wat ondernemingen en in het bijzonder hun legal departments kunnen doen rondom biodiversiteit. |
Wetenschap |
Twee klimaatzaken (Urgenda/Staat der Nederlanden en Milieudefensie c.s./Royal Dutch Shell plc), een vergelijkbare uitkomst |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | broeikasgassen, CO2-uitstoot, EVRM, Overeenkomst van Parijs, Raamverdrag van de VN inzake klimaatverandering |
Auteurs | C. de Groot |
SamenvattingAuteursinformatie |
De Urgenda-zaak gaat over een vordering van Stichting Urgenda tegen de Staat der Nederlanden. Stichting Urgenda wilde een aan de Staat op te leggen bevel om het volume van de uitstoot van broeikasgassen in Nederland te (doen) beperken. De rechtbank en het gerechtshof Den Haag hebben deze vordering toegewezen. De Staat heeft daartegen tevergeefs beroep in cassatie ingesteld. De Milieudefensie-zaak gaat over een vordering van Milieudefensie c.s. tegen Royal Dutch Shell plc (RDS), de moedervennootschap van het Shell-concern. Milieudefensie c.s. vorderden een aan RDS op te leggen bevel om het volume van de uitstoot van CO2 die het gevolg is van de bedrijfsactiviteiten van het Shell-concern te reduceren. De rechtbank Den Haag heeft deze vordering toegewezen. Het arrest van de Hoge Raad en het vonnis van de rechtbank Den Haag zijn belangrijke uitspraken op het gebied van duurzaamheid. |
Wetenschap |
Een nieuwe stap in wereldwijde belastingharmonisatie en strijd tegen belastingontwijking: de pillar one en pillar two blueprint van de OESO |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | base erosion and profit shifting, Inclusive Framework OECD, internationale verdeling winstbelastinggrondslag, Minimum-winstbelastingtarief, winstbelastingbeleid EU |
Auteurs | J.N. Bouwman en F.P.J. Snel |
SamenvattingAuteursinformatie |
Afspraken over de belastingheffing van de winst van internationaal actieve ondernemingen hebben zich lange tijd beperkt tot het overeenkomen van regelingen die dubbele heffing van belasting beoogden te voorkomen. Deze beperkte benadering leidde ertoe dat landen hun nationale belastingstelsels overigens niet op elkaar hoefden af te stemmen, met als consequentie dat belasting kon worden ontweken. In de laatste decennia is een beweging op gang gekomen die hieraan een einde beoogt te maken. Dit proces wordt in deze bijdrage vanuit het perspectief van de EU en de OESO beschreven. Er is in het bijzonder aandacht voor twee recente ontwikkelingen, namelijk de voorstellen van de OESO voor een internationale herverdeling van het recht om winstbelasting te heffen en de introductie van een minimum-winstbelastingtarief voor multinationals. |
Wetenschap |
Via duurzame financiering naar een circulaire economie: de rol die banken kunnen spelen |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | Taxonomieverordening, net zero, green loans, sustainability-linked loans, transitiefinanciering |
Auteurs | S. Schoute |
SamenvattingAuteursinformatie |
Dit artikel bespreekt de belangrijke rol die (bank)financiering speelt in het behalen van de klimaatdoelstellingen die zijn gesteld in onder meer het Klimaatakkoord van Parijs en die grofweg samen te vatten zijn als het bereiken van een globale net zero-maatschappij tegen 2050. Er wordt ingegaan op het wettelijk duurzaamheidskader waarbinnen die financiering op dit moment plaatsvindt. De Taxonomieverordening bepaalt onder meer wanneer een economische activiteit ecologisch duurzaam is. Banken kunnen door het verstrekken van financiering en het delen van hun kennis en ervaring bedrijven, en daarmee de economie, helpen te verduurzamen. Dit artikel beschrijft de financieringsinstrumenten die banken momenteel op de internationale financieringsmarkt aanbieden aan bedrijven om deze duurzaamheidstransitie te maken. Om de globale net zero-maatschappij in 2050 te kunnen bereiken, is het nodig dat onze huidige lineaire economie verandert in een circulaire economie op mondiaal niveau. Deze bijdrage gaat in op de cruciale rol die banken spelen in deze transitie, en welke stappen door banken moeten worden gezet om deze transitie te bereiken. |
Contracten maken |
Cancelcultuur en cancelclausules |
Tijdschrift | Contracteren, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | Opzegging, Duurovereenkomst, Opzegbepaling, Onvoorziene omstandigheden |
Auteurs | Mr. drs. J.H.M. Spanjaard |
SamenvattingAuteursinformatie |
In het jaar 2022 haalden diverse schandalen de media, gevolgd door een oproep aan contractspartijen om de overeenkomst met een partij die betrokken was bij de schandalen te beëindigen. In deze bijdrage worden de mogelijkheden een contract in verband met schandalen te beëindigen, onderzocht en wordt stilgestaan bij op het onderwerp toegespitste contractsclausules. |
Objets trouvés |
Toetsing van een democratische uitvoering |
Tijdschrift | RegelMaat, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | wetgevingstoetsing, decentralisatie, medebewind, gemeenteraad, interbestuurlijke verhoudingen |
Auteurs | P.J.P.M. van Lochem |
SamenvattingAuteursinformatie |
Ook voor gemeenteraden bevatten medebewindswetten een belangrijke opdracht. De raden krijgen daarin de verantwoordelijkheid voor de democratische uitvoering van de gedecentraliseerde overheidstaken, door kaderstelling en controle op de uitvoering. Of gemeenteraden daartoe in staat zijn, wordt aangenomen, maar kennelijk niet getoetst door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Raad van State. Hiermee is een kern van de decentralisatie, namelijk versterking van de democratie, in het geding. Alle aanleiding om, door wetgevingstoetsing, consultatie of zelfs gezamenlijke besluitvorming, wetgeving en werkelijkheid meer op elkaar te laten aansluiten. Hiermee zou de wetgever bovendien gemeentebesturen kunnen helpen om te voorkomen dat zij worden wat zij vrezen: uitvoeringskantoren van de centrale overheid. |
Uit het veld |
Effectmeting bij de Autoriteit Financiële Markten |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | effectmeting, praktijk, financieel toezicht, gedragstoezichthouder |
Auteurs | Wilte Zijlstra, Miriam Gibbs en Sarwesh Ishwardat |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage beschrijven de auteurs hoe de AFM effectmetingen wil stimuleren en faciliteren. Vooral de effectprijs en de module effectmeting in een interne opleiding lijken succesvol. Andere toezichthouders kunnen mogelijk leren van de ervaringen bij de AFM. |
Uit het veld |
De meerwaarde van kwalitatief onderzoek om effecten van interventies te bepalenEen effectmeting in de praktijk van een toezichthouder |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | Effectmeting, Kwalitatief, Plausibiliteit, Toezichthouder, Uitdagingen |
Auteurs | Laurie Jansen en Whitney Tanihatu |
SamenvattingAuteursinformatie |
Het uitvoeren van effectmetingen door toezichthouders draagt bij aan evidence based toezicht. In de praktijk lopen toezichthouders tegen o.a. ethische, methodologische en praktische uitdagingen aan en is het vaak niet mogelijk om causaliteit aan te tonen. Met een praktijkvoorbeeld toont de NVWA aan dat het streven naar beredeneerde plausibiliteit een werkbaar en pragmatisch alternatief is. De NVWA kiest voor mixed methods in haar onderzoek naar de effectiviteit van een interventiemix op de naleving. Een belangrijke les is dat het combineren van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden leidt tot complementaire inzichten en goed kan aansluiten op de onvoorspelbare praktijk van een toezichthouder. |
Wetenschap |
De SOX in control-regeling in de Verenigde Staten: een analyse |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | in control-verklaring, jaarverslaggeving, interne risicobeheersing, accountantscontrole, interne controle |
Auteurs | T.L.M. Verdoes, M.P. Lycklama à Nijeholt en H. Koster |
SamenvattingAuteursinformatie |
In dit artikel onderzoeken de auteurs de bestaande wettelijke regeling over de in control-verklaring in de Verenigde Staten. Na een bespreking van de relevante bepalingen volgt een analyse van de kritiek op deze regeling en de nadelen en voordelen ervan. De auteurs sluiten af met enkele conclusies. |
Wetenschap |
Pandhouder, ken uw grenzen |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | D-Reizen, faillissement, separatisten, pandrecht, WHOA |
Auteurs | M.P.R. Sardjoe |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage wordt ingegaan op de bijzondere positie van pandhouders ten opzichte van andere crediteuren (ook in faillissement) en mogelijke begrenzingen van die positie, bijvoorbeeld op grond van de Faillissementswet en de Wet homologatie onderhands akkoord. Daarnaast wordt een specifiek voorbeeld van een begrenzing besproken uit het vonnis in het D-Reizen-faillissement van 28 mei 2021, waarbij de rechtbank toetst of sprake is van misbruik van bevoegdheid door de pandhouder. Dit vonnis wordt eveneens besproken in het licht van andere rechtspraak over dit onderwerp, met als algemene conclusie dat de (separatisten)positie van pandhouders niet onbegrensd is. |
Objets trouvés |
|
Tijdschrift | RegelMaat, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | wetenschappelijke integriteit, draaideurcontracten, onafhankelijkheid, gedragscodes |
Auteurs | R.A.J. van Gestel |
SamenvattingAuteursinformatie |
De academische vrijheid staat onder druk, mede door de wijze waarop onderwijs en onderzoek gefinancierd worden en wetenschappers ‘gemanaged’ worden. Door ontwikkelingen zoals het langdurig op tijdelijke contracten houden van jonge wetenschappers en toenemende nadruk op valorisatie en cocreatie van onderzoek slinkt de ruimte voor kritiek en voor ongebonden onderzoek. Ook in het onderwijs zien we dat er via toelatingsbeleid, accreditaties en onderwijsprogrammering steeds minder ruimte lijkt voor de eigen professionaliteit van wetenschappers. Bestaande gedragscodes lijken weinig houvast te bieden bij het beschermen van de academische vrijheid. Hierdoor rijst de vraag of het geen tijd wordt voor hardere wettelijke regels. |
Wetenschap |
|
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | 403-verklaring, groepsregime, vervangende waarborg, dagblad |
Auteurs | E.A. van Dooren |
SamenvattingAuteursinformatie |
Een moedermaatschappij kan na de intrekking van haar 403-verklaring de overblijvende aansprakelijkheid beëindigen als zij voldoet aan de cumulatieve vereisten ex art. 2:404 lid 3 BW. De huidige regeling voor de beëindiging van de overblijvende aansprakelijkheid en de uitleg daarvan in de jurisprudentie zijn echter nodeloos belastend en werken in de hand dat een moedermaatschappij zal proberen om de procedure zo veel mogelijk onder de radar te doorlopen. In deze bijdrage wordt ervoor gepleit dat de regeling op bepaalde punten wordt aangepast of anders wordt uitgelegd in de jurisprudentie. |
Wetenschap |
Civielrechtelijke aansprakelijkheid van de accountant bij de uitoefening van haar niet-wettelijke taak |
Tijdschrift | Onderneming en Financiering, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | zorgplicht, Derden, tuchtrecht, accountancy, samenstellingsopdracht |
Auteurs | J.E. Brink-van der Meer |
SamenvattingAuteursinformatie |
Een overgrote meerderheid van de geschillen waarbij de accountant civielrechtelijk aansprakelijk wordt gesteld, heeft betrekking op de niet-wettelijke taak van de accountant. Hierbij komt de samenstellingsopdracht het meest aan de orde. De accountant moet bij de uitoefening van haar taak de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen en kan daarnaast een zorgplicht jegens derden hebben. Ten aanzien van de zorgplicht jegens derden bij de uitoefening van de niet-wettelijke taak is het voorzienbaar gebruik relevant. Slechts bij voorzienbaar gebruik door derden ligt het op de weg van de accountant om waarborgen te treffen. Het oordeel van de tuchtrechter speelt bij procedures met betrekking tot de niet-wettelijke taak een minder grote rol dan bij procedures die zien op de jaarrekeningcontrole. |
Uit het veld |
De Aanwijzingen inzake de rijksinspecties geëvalueerdLessen voor een kaderwet toezicht? |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2021 |
Trefwoorden | rijksinspecties, onafhankelijkheid, rijkstoezicht, aanwijzingen, positionering van toezicht |
Auteurs | David Schelfhout, Aris van Veldhuisen, Jelte Schievels e.a. |
SamenvattingAuteursinformatie |
De Aanwijzingen inzake de rijksinspecties bieden een rijksbreed kader voor waarborging van de onafhankelijkheid van rijksinspecties. De auteurs van dit artikel evalueerden of de Aanwijzingen dit doel bereiken. Het artikel concludeert ten eerste dat er grote verschillen bestaan in de formele positie van inspecties. Ten tweede blijkt uit de evaluatie dat de Aanwijzingen een belangrijke bijdrage leveren aan het waarborgen van onafhankelijke oordeelsvorming van inspecties. De Aanwijzingen zijn echter niet in alle gevallen een voldoende voorwaarde voor onafhankelijkheid. Daarom doen de auteurs suggesties voor verdere versterking van de Aanwijzingen. |
Signalement |
De toekomst van mediation-bemiddeling in Nederland en België – een glazen bol of toch niet?Beknopt verslag van het online seminar van 18 november 2021 |
Tijdschrift | Nederlands-Vlaams tijdschrift voor mediation en conflictmanagement, Aflevering 3 2021 |
Auteurs | Eric Lancksweerdt |
Auteursinformatie |