In dit artikel wordt de reikwijdte van het beroepsgeheim en het verschoningsrecht in de zorg besproken aan de hand van de recente strafrechtelijke, tuchtrechtelijke en civielrechtelijke jurisprudentie. Ten opzichte van wie geldt het beroepsgeheim en welke gronden kunnen er zijn voor doorbreking? Geconstateerd wordt dat de KNMG meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld 2018 onvoldoende duidelijkheid biedt.

In dit artikel wordt besproken wat het rechtsmiddel 'Cassatie in het belang der wet' is, waar aan voldaan moet worden om het te kunnen instellen, waarom de genoemde partijen dit middel voorstellen en uitgaande daarvan of dit rechtsmiddel daar het meest geschikt voor is.

Vervolg op Forumdiscussie in TvGR 2017/6 over de vraag of een geneeskundige behandelingsovereenkomst met betrekking tot euthanasie mogelijk is. Is er sprake van een geneeskundige behandelingsovereenkomst, dan is het ziekenhuis namelijk op grond van artikel 7:462 BW aansprakelijk voor schade van de patiënt, ook al is het bij die overeenkomst geen partij.

In deze bijdrage wordt uiteengezet wat ‘openheid van zaken geven’ concreet inhoudt. Na een begrippenkader worden het doel en de achtergrond gegeven van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) als juridisch kader. Uit actuele inzichten uit wetenschap en (tucht)rechtspraak zijn vijf elementen van openheid af te leiden waaraan een open en eerlijke reactie moet voldoen, deze worden toegelicht.

Eind 2012 verschenen in een lange reeks opnieuw twee rapporten over de IGZ: van Sorgdrager en van Van der Steenhoven. Beide onderzoekers verlangen van de Inspectie enerzijds een sterk op de individuele burger gerichte (procedurele) taak met betrekking tot klachtbehandeling, anderzijds een focus met betrekking tot het systeemtoezicht waarmee zij sinds 1995 is belast. Beide gaat niet samen. Een fundamentele discussie over de rol van de IGZ wordt echter uit de weg gegaan. Hierdoor wordt de verwarring over de positie van de IGZ vergroot en leidt dit tot gezag- en reputatieverlies van de Inspectie, hetgeen zeer ongewenst is.

Hoewel de Embryowet postmortale donatie van geslachtscellen onder voorwaarden toestaat, is er discussie over de vraag of het gewenst is die mogelijke bestemming op te nemen in de bewaarovereenkomst voor gecryopreserveerde eicellen. Gelet op de grote schaarste aan donoreicellen denken wij dat er geen goede reden is om al bij voorbaat aan deze mogelijke bron voorbij te zien. We vermoeden dat de bezwaren tegen postmortale eiceldonatie samenhangen met een aanvechtbare visie op het belang van de persoon van de donor voor het welzijn van het toekomstige kind.

Naar het huidige Nederlandse contractenrecht is voor de geldigheid van een overeenkomst niet vereist dat er een zekere evenredigheid bestaat tussen de wederzijdse prestaties van twee private partijen. De heersende opvatting in het Nederlandse (en Europese) privaatrecht is dat de iustum pretium-leer (leer van de rechtvaardige prijs) geen deel van het contractenrecht uitmaakt en ook niet zou mogen uitmaken. Het in het Nederlandse privaatrecht ingenomen standpunt ten aanzien van de iustum pretium-leer wordt echter in belangrijke mate doorkruist voor wat betreft de provisieafspraken tussen de cliënt en de financiële dienstverlener door de recente invoering van de ‘kennelijke onredelijkheidsnorm’ in de financiële toezichtwetgeving. In deze bijdrage wordt ingegaan op deze ontwikkeling in het bestuursrecht en haar betekenis voor de contractspraktijk.

Aan daders van (ernstige) strafbare feiten kan tbs worden opgelegd. Nodig is dan dat tijdens het begaan van het strafbaar feit een gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens bestond. Dat dient onderzocht te worden als daartoe aanleiding bestaat. Sommige verdachten weigeren medewerking aan zo’n onderzoek, uit angst voor tbs of om andere redenen. Een weigering betekent niet dat geen tbs kan worden opgelegd. Soms is dat feitelijk toch onmogelijk. In verband daarmee is het voorstel gedaan dat de rechter kan gelasten dat hulpverleners aan de onderzoekers gegevens verstrekken die betrekking hebben op bijvoorbeeld eerdere contacten met de psychiatrie. Dit voorstel is zeer kritisch ontvangen. Bezien wordt of dat geheel terecht is.

Nieuwsvoorziening bij psychiatrische dwangopneming is een veronachtzaamd onderwerp. Uit recente jurisprudentie blijkt dat beperkingen in nieuwsvoorziening mogelijk zijn op basis van de regeling van dwangbehandeling. Die route komt onvoldoende tegemoet aan het belang van het recht op nieuwsvergaring en een meer op de materie toegespitste regeling ligt in de rede. Daarnaast is het ontwikkelen van een nieuwsvoorzieningstandaard van belang. Die standaard zou ruim moeten uitvallen (met aandacht voor radio, televisie, internet, kranten, tijdschriften en boeken). Het faciliteren van mogelijkheden tot nieuwsvergaring heeft betekenis voor de legitimiteit van de dwangopneming zelf.

De commissie-Lemstra bespreekt in een tweetal rapporten het disfunctioneren van de Twentse neuroloog en de rol hierin van de diverse hierbij betrokken partijen. Deze zaak heeft tot veel politieke en media-aandacht geleid vanwege het langdurige karakter van het disfunctioneren, het bewust stilhouden hiervan en de ernstige schade voor patiënten. De commissie doet vele waardevolle aanbevelingen hoe een dergelijk disfunctioneren zou kunnen worden voorkomen. Deze aanbevelingen worden in dit artikel besproken. Maar ook is er aandacht voor hetgeen de commissie liet liggen. Belangrijke winst is dat de commissie voorstelt de medisch manager te introduceren die aan de hand van specifieke toetsingscriteria de specialisten van zijn vakgroep beoordeelt. Dit en andere items moeten in de modelovereenkomst ziekenhuis-medisch specialist een plek krijgen.

In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.