In de rubriek Opinie legt de redactie een stelling over een toezichtonderwerp voor aan een tweetal experts. Dit keer gaat de stelling over de transparantie van toezicht. De stelling die in dit nummer werd voorgelegd luidt: ‘Toezicht dient volledig transparant te zijn’.

In de Rubriek Opinie legt de redactie van het Tijdschrift voor Toezicht een stelling voor aan twee experts over een toezichtonderwerp. Dit keer een stelling over de beperking van de aansprakelijkheid van financiële toezichthouders. Minister De Jager van Financiën heeft recent aangekondigd dat de aansprakelijkheid van AFM en DNB beperkt zou moeten worden tot gevallen waarbij sprake is van opzet en grove schuld. Een wetsvoorstel voor wijziging in die zin van de WFT zal in augustus bij de Tweede Kamer worden ingediend. Leidt dit tot meer open en kritisch toezicht? Wordt risicomijdend gedrag om eventuele claims te vermijden, voorkomen? Of is het (moreel) verwerpelijk om als overheid je aansprakelijkheid te beperken jegens burgers en bedrijven? Hierover volgt een stevige gedachtewisseling tussen prof. mr. R.M. Wibier, hoogleraar privaatrecht, in het bijzonder het (internationaal) financieel recht, aan de Universiteit Tilburg en tevens advocaat te Amsterdam en prof. C.E. du Perron, hoogleraar privaatrecht, in het bijzonder het financieel- en aansprakelijkheidsrecht en deken aan de Universiteit van Amsterdam.

Zoals ook elders in dit themanummer aan de orde komt, wordt informatie over de kwaliteit van zorginstellingen en zorgverleners in toenemende mate openbaar gemaakt. Onder andere maakt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) sinds enkele jaren de namen openbaar van instellingen die onder verscherpt toezicht zijn geplaatst. Komt dat de kwaliteit van de zorg ten goede?In deze opinierubriek legt prof. dr. Gerrit van der Wal, Inspecteur-generaal voor de Gezondheidszorg, uit waarom de IGZ de namen van instellingen met verscherpt toezicht publiceert en welke effecten de IGZ hiermee beoogt te realiseren.Dr. Judith van Erp, criminoloog bij de Erasmus School of Law en auteur van diverse publicaties over openbaarmaking in het toezicht, waaronder het boek Naming en shaming in het markttoezicht (Boom Juridische uitgevers 2009), waarschuwt voor onbedoelde neveneffecten.

De Consumentenautoriteit kan alleen consumentenrecht van Europese oorsprong handhaven als collectieve consumentenbelangen in het geding zijn. Hierbij lijkt de Consumentautoriteit meer te handelen vanuit een nationale dan vanuit een Europese perceptie, wat voor problemen kan zorgen. Ook het duale stelsel kan tot ingewikkelde situaties leiden, wat door middel van een aantal voorbeelden op het gebied van algemene voorwaarden wordt aangetoond. De keuze voor een bestuursrechtelijk una via-stelsel is wellicht de oplossing. Het samenspel van de Consumentautoriteit met het Burgerlijk Wetboek en Europese regelgeving is nu in ieder geval nog niet vlekkeloos.

Het klassieke liberalisme zag de rechtsstaat als een politieke gemeenschapdie bestuurd wordt op basis van het legaliteitsbeginsel. Van dat ideaalbeeld is in een tijd van governance en new public management niet veel over. Voor wetgever, bestuur en rechter kwamen regelgever, manager en toezichthouder in de plaats; een nieuwe onheilige trias politica. De politieke filosofie van Michael Oakeshott laat zien waarom het oude ideaal waardevol blijft, omdat het ook bij een andere institutionele inrichting van het openbaar bestuur oproept tot het erkennen van rechtsstatelijke kwaliteitsmaatstaven die de kwaliteit van een praktijk van regelgeleid gedrag bepalen.