Het feit dat een groot aantal experts de tijd en moeite heeft genomen om te reflecteren op het advies past goed bij wat de WRR beoogt: het entameren van een brede discussie over de toekomst van het overheidstoezicht. In hun reactie op de bijdragen in dit nummer gaan de medewerkers van de WRR kort in op de relevante observaties, opmerkingen en ideeën die naar voren zijn gebracht.

De redactie van Tijdschrift voor Toezicht sprak met de Alex Brenninkmeijer, de Nationale ombudsman over zijn visie op het WRR-rapport

In deze bijdrage wordt voortgebouwd op het idee dat onafhankelijkheid een kernwaarde is van toezicht. De auteurs gaan in op de voornaamste redenen voor onafhankelijkheid en de oorzaken van de ‘onrust’. Tot slot schetsen zij de contouren van een structurele oplossing voor de spanning tussen de politiek en toezichthouders.

In dit artikel bespreekt de auteur het WRR-rapport vanuit het perspectief van de toezichthouder. Hiermee doelt hij op de ‘toezichthoudende instantie’ maar meer nog op de ‘persoon van de inspecteur’

In this interview with prominent representatives of the British Acas and the Belgian Social Mediators Service important developments in the ADR labour practice are discussed. In particular, the impact of the financial crisis and the ever advancing globalization process on the labour negotiating climate is the centre of attention.

De afgelopen jaren doet zich een tegenstrijdige trend voor. Aan de ene kant is er een sterke roep het aantal toezichthouders en de kosten van toezicht terug te dringen. Tegelijkertijd is er door de financiële crisis en diverse recente incidenten juist weer een roep om meer toezicht; nieuwe taken worden aan toezichthouders toegevoegd. Wat hebben deze programma’s en incidenten feitelijk opgeleverd bij toezichthouders; wat is nu de feitelijke situatie? Zijn de doelstellingen van reductie van de kosten gehaald? Dat is de kern van het onderzoek dat in dit artikel wordt gepresenteerd.

Door externe druk is er in toenemende mate een roep om transparantie in bestuur en toezicht in de gezondheidszorg. Dit leidt tot aandacht voor en aanscherping van de governance. Zowel interne als de externe toezichthouders IGZ, NZa en NMA streven naar verbetering van de interne controle, twee brancheverenigingen in de zorg – ActiZ en NVZ – hebben het begrip compliance in de gezondheidszorg geïntroduceerd. Echter, de invoering van compliance voor de zorg lijkt door toezichthouders en brancheverenigingen niet te zijn afgestemd. Hierdoor is er een risico dat zowel interne als externe toezichthouders niet exact weten waar de zorginstelling nu eindelijk aan moet voldoen. Bovengeschetst probleem dient zo spoedig mogelijk opgelost te worden.

In de tweede Kaderstellende visie op toezicht uit 2005 is het uitgangspunt ‘minder last, meer effect’, zoals de titel van dat kabinetsstuk luidt. Toezichtslasten moeten worden teruggedrongen en de meerwaarde van toezicht, het effect, moet toenemen. Maar, wat zijn effecten van toezicht? Hoe kunnen toezichtseffecten worden vastgesteld? Waarom is het belangrijk aandacht te schenken aan effecten van toezicht? De Inspectieraad besteedt veel aandacht aan dit onderwerp, hoe kan het dat inspecties en autoriteiten op dat vlak maar langzaam in beweging komen? Gelukkig zijn er ook goede voorbeelden van effectmetingen, ook in de Nederlandse inspectiepraktijk. Dit artikel belicht een aantal van die ‘best practices’ en geeft enkele adviezen en handreikingen.

De informatierechten van de verzekerde en de patiënt zijn in beweging. Het recht op informatie heeft niet alleen een grote intrinsieke betekenis, maar is vaak ook een voorwaarde om andere patiëntenrechten te kunnen effectueren. Nieuwe ontwikkelingen in de gezondheidszorg leiden tot nieuwe vragen over bestaande wetgeving en rechtspraak op dit gebied. De huidige en de voorgenomen wetgeving biedt de patiënt zowel te veel als te weinig informatierechten. Aan patiënten wordt niet alleen relevante informatie maar ook non-informatie aangeboden. De ondersteuning van bepaalde patiëntengroepen met betrekking tot de uitoefening van hun informatierechten verdient verbetering.

Om de gezondheidszorg in de toekomst toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden is er een grote behoefte aan zorginnovaties. Momenteel is er echter grote onvrede over het gebrekkige innovatieve vermogen van de zorg en over de traagheid waarmee innovaties ter beschikking komen aan patiënten. Dit essay beschrijft toezichtfalen als mogelijke verklaring hiervoor. Het huidige toezicht voldoet niet omdat het ingevuld is vanuit een verkeerd perspectief op toezicht en innovatie. Toezichthouders hebben een te sterke focus op de scheiding van machten en verantwoording binnen de keten. Dit heeft tot gevolg dat toezicht innovatie remt, dat een integraal zicht op effecten van innovatie ontbreekt en dat er kansen om de zorg innovatiever te maken onbenut blijven. Een alternatieve invulling van toezicht op basis van een lerend perspectief past beter bij de onzekere en risicovolle aard van innovatieprocessen. Een nadere invulling hiervan is in staat de onvrede over het gebrekkige innovatieve vermogen weg te nemen.

Toezicht is voortdurend onderwerp van gesprek. Meestal in kritische zin. In Nederland kennen we verschillende soorten toezichthouders: autoriteiten, inspecties en andere toezichthoudende diensten. De beleidsvorming en ontwikkeling op het terrein van toezicht vond de laatste jaren in afzonderlijke vakjes plaats. In dit artikel wordt de kwestie aan de orde gesteld welke gemeenschappelijkheden er in te onderkennen zijn en of er andere verbindingen gemaakt zouden moeten worden. In de roep om te komen tot een kleinere overheid wordt het toezicht vooral kwantitatief benaderd en worden werkwijzen vanuit de wens om tot minder toezicht te komen gemakkelijk aangepast. Bepleit wordt dat er behoefte is de ‘missie’ van het toezicht te herbevestigen als ‘bescherming bevolking’ in een ingewikkelde samenleving met veel ‘afhankelijkheden’. Daar dient het vertrekpunt voor de ontwikkeling van het toezicht te liggen.