Voor deze aflevering van het estafette-interview spraken Marije Batting, Jeroen Goudsmit en Maaike Feenstra namens de redactie met Maarten Ruys (interim-inspecteur-generaal) en Pauline den Ambtman (directeur strategie) van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA).¹x Het gesprek vond plaats op 11 mei 2021. Mede naar aanleiding van de estafettevraag van Marian Kaljouw (voorzitter van de raad van bestuur van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)) en Karina Raaijmakers (directeur toezicht en handhaving NZa), die de redactie interviewde voor nummer 2021-2 van Tijdschrift voor Toezicht, spraken wij met Maarten en Pauline over de uitdagingen waar de NVWA als toezichthouder voor staat en de ontwikkelingen die de NVWA de komende jaren wil doormaken.

Noten

• * De redactie van Tijdschrift voor Toezicht dankt Maaike Feenstra hartelijk voor haar bijdrage aan het interview.

• 1 Het gesprek vond plaats op 11 mei 2021.

Er is op dit moment veel te doen op het gebied van cybercrime en cybersecurity. Cyberaanvallen vormen een toenemende dreiging voor onze samenleving. Ook encryptie (de versleuteling van communicatie) levert de nodige uitdagingen op voor opsporingsdiensten. In een digitaliserende samenleving worden ‘datagedreven opsporing’ en digitaal bewijs steeds belangrijker. Tegelijkertijd roept dergelijk opsporingsonderzoek eveneens principiële vragen op, met name in het licht van de positie van de verdediging. In deze Trending Topics staat een typerend voorbeeld van ‘datagedreven’ onderzoek centraal, waar de afgelopen tijd veel om te doen is (geweest): de interceptie van versleutelde ‘cryptocommunicatie’. Reden voor een overzicht van de stand van zaken.

Op 19 mei 2021 doet Ficq namens de aangesloten belanghebbenden aangifte tegen de feitelijk leidinggevers van Tata Steel wegens gevaarzetting voor de openbare gezondheid (art. 173a Sr). De bestuurderstop wordt verweten dat hij niet heeft ingegrepen toen Tata Steel jarenlang structureel wet- en regelgeving overtrad, waardoor ernstige en ongerechtvaardigde schade is veroorzaakt voor de gezondheid van mens, dier en milieu. De aangifte tegen Tata Steel past binnen een bredere trend van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Hoewel MVO niet in direct verband lijkt te staan met het strafrecht, kan het strafrecht toch een belangrijke rol spelen bij de bewerkstelliging van MVO.

In de Nederlandse rechtspraak worden algemene voorwaarden in B2B relaties zelden onredelijk bezwarend beoordeeld. Dit is deels het gevolg van de omstandigheid dat de zwarte en grijze lijsten uitsluitend B2C werken. In België is per 1 december 2020 een regeling over de inhoud van algemene voorwaarden in B2B relaties tot stand gekomen. In deze bijdrage wordt die regeling verkend en gekeken of Nederland van de Belgische wet kan leren.

De goudmijn die handhaving kan zijn, is binnen het sociaal domein nog redelijk onontgonnen. Het is opvallend hoe goed handhavers hun vak verstaan, maar het vakgebied als geheel heeft nog wel groeipotentie. Het accent ligt meestal op het terughalen van onterecht verstrekte uitkeringen of voorzieningen. Maar daar is niet de grote winst te halen. Wat kunnen handhavers binnen het sociaal domein van elkaar leren en hoe kan handhaving zich verder ontwikkelen tot een echte goudmijn? Goudmijn? Jazeker, en niet alleen in financiële zin. Er is meer te winnen met handhaving, onder meer een schat aan informatie die de organisatie naar een hoger niveau kan tillen.

Voor deze aflevering van de interviewreeks spraken Tessa Coffeng en Arnt Mein op 25 januari jl. met Marian Kaljouw (voorzitter van de raad van bestuur) en Karina Raaijmakers (directeur Toezicht en Handhaving) van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Naar aanleiding van de estafettevraag van Else Bos van De Nederlandsche Bank (DNB), die we interviewden voor nummer 2021-1 van Tijdschrift voor Toezicht, spraken zij met Marian en Karina over de uitwerking en gevolgen van de coronacrisis voor het toezicht van de NZa.

Het persoonsgebonden budget (pgb) is een middel om tot maatwerk in het individuele geval te komen maar ook gevoelig voor ongewenst gebruik. De gemeentelijke vrees voor ‘oneigenlijk gebruik’ kan er ook toe leiden dat de gemeente op haar beurt oneigenlijk gebruik maakt van de mogelijkheden van de controle vooraf. Bijvoorbeeld door te verbieden dat het budget op een bepaalde manier wordt besteed. Kan dat en is het wenselijk? Zijn er ook nog andere manieren om ongewenst gebruik te beperken? Belangrijk is dat beide partijen met open vizier met elkaar moeten spreken. Dat geldt voor de cliënt maar ook voor de gemeente.

Eerder dit jaar werd namens gedupeerden van de kinderopvangtoeslagenaffaire aangifte gedaan tegen zes (oud-)bewindslieden. Deze (voormalige) ministers en staatssecretarissen zouden zich schuldig hebben gemaakt aan een ambtsmisdrijf. Zij zouden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde. Op basis van een oriënterend onderzoek van de procureur-generaal bij de Hoge Raad heeft minister Grapperhaus beslist dat geen strafvervolging zal worden ingesteld. De aangifte roept vele interessante vragen op over de strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid, de daarbij toepasselijke bijzondere procedure van artikel 119 Grondwet en de wenselijkheid van een (fundamentele) herziening van het bestaande stelsel.

André Hoekema, sociologist and lawyer, was one of the driving forces within the sociology and anthropology of law for half a century. His scientific career has been targeted on the development of a non-technic concept of practice for social science, specifically a sociological practice of creating social cohesion and legitimacy and an anthropological practice of cultural self-definition.

Zowel het aantal schendingen van het beroepsgeheim, zoals bedoeld in artikel 272 Sr, als het aantal strafzaken is toegenomen. In de bijdrage wordt de actuele jurisprudentie behandeld.

Het Openbaar Ministerie (OM) publiceert geregeld zonder toelichting gewijzigde versies van zijn aanwijzingen. Aanwijzingen van het OM zorgen over het algemeen voor (meer) duidelijkheid over en gelijkheid binnen het vervolgingsbeleid. Het ontbreken van een toelichting op wijzigingen kan echter juist onzekerheid en ongelijkheid opleveren. Een toelichting bij nieuwe aanwijzingen is daarom aan te bevelen. Dit werd bijvoorbeeld duidelijk bij de nieuwe Aanwijzing opsporing en vervolging buitenlandse corruptie (Aanwijzing) van het Openbaar Ministerie, die op 1 oktober 2020 in werking trad.¹x Stcrt. 2020, 50178. De Aanwijzing vervangt de vorige aanwijzing over dit onderwerp uit 2012,²x Stcrt. 2012, 26939. en voorziet in enkele ingrijpende wijzigingen ten opzichte van haar voorganger. Zo is de uitzondering voor facilitation payments uit de Aanwijzing verdwenen alsook de visie van het OM op de vraag wanneer een rechtspersoon als Nederlander kwalificeert. Enige uitleg over de achtergrond en ratio van deze wijzigingen was op zijn plaats geweest.

Noten

• 1 Stcrt. 2020, 50178.

• 2 Stcrt. 2012, 26939.

Roekeloosheid is een begrip uit het wegenverkeersrecht, dat zijn invloed heeft op het gewone strafrecht. De wetswijziging, die beoogt aan het begrip een andere betekenis toe te kennen in het verkeersrecht, heeft gevolgen voor de hantering van het begrip in dat gewone strafrecht.