Algoritmen helpen om op grote schaal beslissingen te nemen. Het is echter lastig om achteraf toe te zien op de kwaliteit van deze beslissingen. Toezicht zou zich met name moeten richten op het wordingsproces van algoritmes: de stappen die genomen worden om te komen van probleemomschrijving tot een geïmplementeerd algoritme. In dit proces worden immers de principiële keuzes gemaakt die bepalend zijn voor de manier waarop het algoritme zal handelen en de wijze waarop het uitwerking heeft op de maatschappij. Door deze keuzes expliciet en onder de juiste overwegingen te maken verkleint het risico op misdragingen. Toezichthouders en ontwikkelaars van algoritmen tezamen kunnen hier een handreiking voor opstellen.

Het bestuursrecht is niet alleen van belang voor de vraag aan welke normen overheidstoezicht met behulp van autonome (zelflerende) systemen is onderworpen, maar ook voor de vraag wie deze normen stelt en effectueert. Niettemin lijkt de dominante opvatting momenteel dat het bestuursrecht onvoldoende in staat zou zijn om het gebruik van zelflerende systemen adequaat te reguleren. Dit essay schetst hoe de rechtsontwikkeling ten aanzien van autonoom overheidstoezicht vorm kan krijgen als een (zelflerend) proces van laveren tussen analoog en digitaal bestuursrecht, waarbij de bestuursrechtelijke verworvenheden van het analoge toezicht worden geconfronteerd met de uitdagingen van het digitale toezicht.

De wereldeconomie is na 2001 snel verder geïntegreerd. De globalisatie heeft een extra dimensie gekregen door de opkomst van platformbedrijven. Het gaat hier feitelijk om virtuele ondernemingen die zich betrekkelijk eenvoudig aan de fiscale regels kunnen onttrekken. Ook de financiële sector is sterk geglobaliseerd, maar het toezicht op deze sector is nog steeds grotendeels voorbehouden aan lokale autoriteiten. Om effectief toezicht te kunnen houden zouden de natiestaten bevoegdheden moeten overdragen aan supranationale autoriteiten. Dat staat echter op gespannen voet met de mogelijkheid om op basis van een lokaal democratische legitimatie beleid te voeren. In deze bijdrage worden een aantal casusposities geanalyseerd en verschillende oplossingsrichtingen besproken.

In deze trending topics wordt de bijdrage van vertrekkend hoogleraar Henk van de Bunt aan het criminologisch onderzoek op het terrein van het financieel-economisch strafrecht besproken.

In continental Europe, post-war sociology of law passed through diverse phases, swinging between grand theorizing and empirical research. In the last two decades, socio-legal studies have shown a more balanced approach with respect to these models. Neo-functionalism à-la Luhmann still takes the lead in high theory, although some more eclectic voices make themselves heard and some signs of renaissance of conflict theories have become visible again. Through an overview of the recent editorial policy of three influential journals in France, Germany and Italy, the author highlights that middle range socio-legal theory has successfully dealt with some relevant aspects of legal change of the last decades, in such fields as criminal justice, migrations, or family law. Yet, it has left aside other and no less important aspects, such as commerce and property laws, common goods, environment, and other crucial questions of our times. Thus, there is a risk for sociology of law not to perform its critical and pioneering task that belongs to its own tradition.

Rechtssociologie en recht-en-samenlevingstudies hebben behoefte aan de ontwikkeling van een eigen identiteit, die hen onder meer onderscheidt van het groeiende juridisch onderzoek waarbij empirische methoden gehanteerd worden. Deze identiteit kent vijf verbindende elementen: excellente (primaire of secundaire) empirische methodologie, kritisch, nuttig, blijvend geïnformeerd door theorie uit een inclusieve sociologie, en afwijzend tegenover reductionistische benaderingen van de werkelijkheid. Als een van deze eigenschappen ontbreekt, is er geen sprake van volwaardige rechtssociologie. Als alle eigenschappen aanwezig zijn, is de rechtssociologie bijzonder goed uitgerust om de actuele veranderingen in recht en samenleving te bestuderen. In die context kan de ontwikkeling en verspreiding van een eigen identiteit, die de vijf eigenschappen incorporeert, kansen bieden om de rechtssociologie een meer centrale positie toe te kennen in de rechtenfaculteiten.

In the course of it short existence, Socio-legal studies (SLS) in the Anglo-Saxon world has burgeoned into a rich and variegated field. Reviewing it is therefore a challenging task. I begin with some general reflections and an outline of recent developments. Although these indicate an extremely vibrant field, concerns have been expressed for the future. In my discussion of these, I argue that our analysis of SLS needs to be historicised since the emergence of SLS is connected to processes of social modernization and democratization. The erosion of these processes by neo-liberal discourses and policies is the background to a discussion of my own research into the impact of the cuts to civil legal aid in England and Wales. This leads me to conclude that the fundamental dissonance between neo-liberal rationality and social science may portend a difficult future, in particular for empirical work; however, I note too that other developments such as the ongoing juridification of society and new social media may make continued SL engagement irresistible.

What’s the significance of sociology of law in Europe? Before we can answer this question, it’s even more important to consider the reverse question: what’s the significance of Europe in sociology of law? European sociology of law has been very productive, but it has also become increasingly out of touch. Unlike the early years of the discipline, contemporary European law and society research is no longer a mirror of European society. There are three main reasons for this development. First, there’s a strong pull of the policy audience. Second, some of the most important studies in European sociology of law borrow their theories and concepts from previous work in the United States. And finally, most researchers are concerned with studying law and society in their own country, but only very few studies look at law and society from a transnational perspective. To fix these cracks in the mirror, we need more ‘Europe’ in European sociology of law. Similar to the work of the founding fathers of the discipline, sociology of law should once again become a reflection of society. Not for reasons of nostalgia, but because this will secure the future of European law and society research.