Voor deze aflevering van de interviewreeks spraken Tessa Coffeng en Arnt Mein op 25 januari jl. met Marian Kaljouw (voorzitter van de raad van bestuur) en Karina Raaijmakers (directeur Toezicht en Handhaving) van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Naar aanleiding van de estafettevraag van Else Bos van De Nederlandsche Bank (DNB), die we interviewden voor nummer 2021-1 van Tijdschrift voor Toezicht, spraken zij met Marian en Karina over de uitwerking en gevolgen van de coronacrisis voor het toezicht van de NZa.

Zowel het aantal schendingen van het beroepsgeheim, zoals bedoeld in artikel 272 Sr, als het aantal strafzaken is toegenomen. In de bijdrage wordt de actuele jurisprudentie behandeld.

Voor deze aflevering van het estafette-interview spraken Elianne van Steenbergen en Frans van Bruggen namens de redactie van Tijdschrift voor Toezicht met Monique Verdier, sinds 1 februari 2019 vicevoorzitter in de raad van bestuur en Katja Mur, sinds 1 januari 2019 lid van de raad van bestuur. Mede naar aanleiding van de suggesties van Martijn Snoep, bestuurslid van de Autoriteit Consument en Markt (ACM), die we interviewden voor nummer 2020-3 van Tijdschrift voor Toezicht, spraken wij met Katja en Monique over hoe privacy zich verhoudt tot andere publieke waarden en de rol die privacy speelt in de coronacrisis.

Teneinde een minimumbeschermingsniveau te bieden aan personen die in de uitoefening van hun werk in aanraking komen met inbreuken op het Unierecht en hiervan melding maken, is op 7 december 2019 de Europese richtlijn bescherming klokkenluiders in werking getreden. Uiterlijk 17 december 2021 dient deze richtlijn in Nederlandse wetgeving te zijn geïmplementeerd. Om de huidige regelgeving die ziet op dit onderwerp in lijn te brengen met de richtlijn dienen er enkele wijzigingen te worden doorgevoerd. Meer concreet betekent dit dat de regeling voor klokkenluiders, thans neergelegd in de Wet Huis voor klokkenluiders, zal worden aangepast. Eind juli 2020 is het conceptvoorstel van wet, alsmede de conceptmemorie van toelichting gepubliceerd ter consultatie. Op basis van deze stukken worden in deze bijdrage de voorgestelde wijzigingen ten opzichte Wet Huis voor klokkenluiders belicht.

Big data en, breder, data science, belooft veel voor toezicht. Om de beloften waar te maken moeten de nieuwe methoden en technieken wel worden toegepast in een inspectieorganisatie. Veel literatuur gaat over de beloften en bedreigingen van data science, weinig over de implementatie in organisaties. Deze bijdrage exploreert een aspect van dit onderwerp, namelijk de relatie tussen de nieuwe data scientist en de inspecteur. Beide vertegenwoordigen verschillende, en soms strijdige, essentiële kennisbronnen voor risicogebaseerd toezicht. Hoe kan er synergie tussen deze kennisbronnen worden bereikt? Deze bijdrage omschrijft deze uitdaging en verkent een drietal oplossingsrichtingen.

Willen toezichthouders en bestuursorganen gebruikmaken van big data predictive analytics, dan moeten zij dit doen binnen de daarvoor geldende bestuursrechtelijke en privacyrechtelijke kaders. Zij krijgen te maken met rechtsvragen over beschikbaarheid en bruikbaarheid en – omdat er bij toezicht vrijwel altijd op enig moment sprake zal zijn van een verwerking van persoonsgegevens – de privacywetgeving. In dit artikel komen aan de orde over welke gegevens toezichthouders kunnen en mogen beschikken, welke conclusies zij op basis van big-data-analyses kunnen trekken en hoe in dit alles de belangen van rechtssubjecten kunnen worden gewaarborgd.

Afgelopen voorjaar hielden twee hoogleraren een intreerede over het thema toezicht. Op 17 maart jl. gaf Judith van Erp aan de Universiteit Utrecht een oratie die de titel meekreeg: Toezicht in een open samenleving. Maatschappelijke controle op multinationale ondernemingen. Kort daarna, op 29 maart, hield Femke de Vries haar oratie aan de Rijksuniversiteit Groningen, getiteld: Leidt transparantie tot meer vertrouwen in de toezichthouder? In dit artikel bespreken wij deze bijdragen in onderlinge samenhang, vanuit de verbindende vraag: is een open samenleving gebaat bij openheid over wat toezicht vermag?